فعالیت شبکه نمایش خانگی خاموش می‌شود؟

با توقف صدور مجوز تولید برای سریالهای شبکه نمایش خانگی در ۱۱ ماه گذشته اعتراض ها به عملکرد ساترا و سامانه های دیگری که برای این حوزه به راه انداخته بیشتر شده و نگرانی از وضعیت آینده فعالیت این شبکه سبب نوشتن نامه ای به رییس جمهور و در خواست برای بازگشت مدیریت آن به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده است. 

به گزارش ایسنا، در بخشی از این نامه آمده است «وضعیت اسفناک حاکم بر شبکه نمایش خانگی که منجر به بیکاری نزدیک به ۶ هزار نفر و ضرر و زیان قریب به دوهزار میلیارد تومان برای سینمای کشور شده» آمده است: «در دولت قبل برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر آن شدند تا مسئولیت شبکه نمایش خانگی را به سمت سازمان صدا و سیما سوق دهند. نظر این طیف این بود که سازمان سینمایی وزارت ارشاد در زمینه فیلم و سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی‌، منفعلانه عمل می‌کند و نظارت لازم و کافی را در حفظ شئونات اسلامی و رعایت هنجارهای جامعه در تولید محصولات نمایش خانگی به درستی اعمال نمی‌کند. آنها با طرح این موضوع در مجلس و بدون انجام کار کارشناسی دقیق در مورد این نقل و انتقال، موفق شدند سکان مدیریت و اختیارات حوزه نمایش خانگی را از وزارت ارشاد سلب و در اختیار سازمان صدا وسیما قرار دهند.»

در ادامه آمده است: «در جابجایی مسئولیت و تفویض اختیارات شبکه نمایش خانگی، چند نکته فراموش شده است، از جمله: مشتاقان طرح واگذاری اختیارات نمایش خانگی به صداوسیما دقت نکردند که با این اتفاق، فعالان عرصه تولید در تلویزیون با ایجاد روابطی سهل و آسان با مدیران نمایش خانگی مستقر در ساترا، به راحتی خواهند توانست قرارداد ساخت سریال‌های مختلف را به شکل انحصاری، به نفع خود قبضه کنند و همانند سیستم تولید فیلم و سریال‌های رایج شبکه‌های تلویزیون که در انحصار عده‌ای خاص است، تولیدات این بخش را نیز در اختیار بگیرند.

ایراد واگذاری این بود که باعث شد سینماگرانی که به هر دلیلی با سیستم اداری و ممیزی نهاد رسانه آشنایی نداشته و یا نمی‌توانستند با آن کنار بیایند، به ورطه بیکاری کشیده شوند. بزرگترین دلیل این اشتباه فاحش نیز از جایی نشات می‌گیرد که پیشقراولان چنین طرح‌هایی، متاسفانه به صورت تخصصی از هنر سینما و رسانه تلویزیون سررشته‌ای نداشته و مرز بین هنر و رسانه را از هم تفکیک نمی‌کنند. عده ای ناآشنا به موضوع، تا اسم فیلم و تصویر به میان می‌آید صرفا یاد صدا و سیما و سریال‌های ضعیف و مخاطب گریز آن می‌افتند و کارکرد سینما و تلویزیون را یکی می‌دانند. به خاطر همین نبود آشنایی و عدم کارشناسی نیز، نمی‌توانند مدیریت فرهنگی، هنری و رسانه‌ای و رسالت و ماموریت این دو حوزه را به درستی از هم تشخیص دهند. تصمیم گیران امر به این نکته مهم توجه نکردند که شبکه نمایش خانگی اگر بخواهد از طریق تلویزیون اداره شود، مشکلات اقتصادی سینماگران چندین برابر خواهد شد و می‌توان پیش‌بینی کرد که محصولات شبکه نمایش خانگی در آینده، نسخه دیگری از تولیدات تلویزیون، آن هم عمدتا با آدم‌ها و افراد منتسب به سازمان صدا و سیما خواهد بود.

 نکته بعدی اینکه براساس بعضی از تحلیل های حقوقی بنظر می رسد سلب نظارت از وزارت ارشاد اسلامی در مورد فیلم ها وسریال های شبکه نمایش خانگی کشور ، در مواردی بعضی از قوانین و حتی قانون اساسی را که ریاست جمهوری حافظ آن هست نقض نموده است. حقوق دانان وابسته و عضو جامعه سینمایی کشور و حتی حقوقدانان مستقل معتقدند، دستور جنابعالی برای مجوز فعالیت در زمینه صوت وتصویر فراگیر، به هنگام ریاست برقوه قضاییه ، ازسوی بعضی و برای امکان ایجاد تشکیلات ساترا ، تفسیر به رای شده و نیز ایجاد این تشکیلات اصولی از قانوی اساسی، منجمله اصول-١٣٣و١٣٤و١٣٧-  مربوط به وظایف واختیارات قوه مجریه را نقض کرده است. 

رییس جمهور محترم، حوزه هنر و سینما در دهه های گذشته به حد کافی از نبود امنیت شغلی لطمه دیده است، همین مانده بود که عده‌ای نیز با ایجاد شبکه نمایش خانگی از نوع تلویزیونی در طیف وسیع‌تر به بیکاری سینماگران دامن بزنند.»

در این راستا اخیرا نخستین همایش صنفی انجمن شرکت‌های نمایش ویدیوی آنلاین با حضوران مدیران پلتفرم ها برگزار شد و در آن با اشاره به صادر شدن شناسه ملی برای انجمن شرکت‌های نمایش ویدیوی آنلاین برخی مدیران گفتند که «خشک کردن تولیدات (نمایش خانگی) به این معناست که فقط زمینه‌ای برای پخش باشند و تولید فقط در صداوسیما باشد. در ۱۱ ماه گذشته یک مجوز هم نگرفتیم و با خشک کردن تولید، ۱۱ ماه بعد نمی‌توانیم از خاک بلند شویم.»

در این همایش مدیرعامل فیلیمو بیان کرد که «دو سال قبل من و آقای شانه‌ساز (مدیرعامل نماوا) ، فریب خوردیم و پذیرفتیم که داخل ساترا برویم. آن موقع نه ما و نه آقای شانه‌ساز باور نمی‌کردیم این شرایط به وجود آید. امیدوارم کار بتواند به وزارت ارشاد بازگردد.»

آنچه بیش از نظارت و ممیزی بر آثار تولیدی شبکه نمایش خانگی از سوی ساترا، فعالان این عرصه را نگران کرده، انسداد ایجاد شده در ساترا و سامانه الماس (سامانه صدور مجوز تولید سریال در VOD) در شبکه نمایش خانگی است که سبب شد چند ماه قبل برخی کارگردان های سینما، یک پیش بینی برای بروز بحران شدید بیکاری سینماگران که شاغلان اصلی شبکه نمایش خانگی هستند، در سال ۱۴۰۱داشته باشند.

پیش از به راه افتادن کارزار درخواست بازگشت شبکه نمایش خانگی به وزارت ارشاد (به آدرس www.karzar.net/38899) که از سوم اردیبهشت آغاز شده، نایب رییس کمیسیون فرهنگی مجلس نیز درباره اختلاف میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صداوسیما بر سر شبکه نمایش خانگی، در سخنی عجیب، به خبرگزاری دولت گفته بود، «در این رابطه استعلاماتی در حال شکل‌گیری است و قرار است به صورت شفاف نظر مقام معظم رهبری را جویا شویم و پس از اطلاع از نظر ایشان آیین‌نامه‌ها را بنویسیم.»

با این وجود مشخص نیست پیگیری ها که به صورت صنفی هم دنبال می شود به سرانجام می رسد یا سرنوشتی دیگر مثل آنچه مدیرعامل فیلیمو گفته در انتظار شبکه نمایش خانگی است. مجمدجواد شکوری راد در همایش اخیر همصنفان خود ابراز امیدواری کرده که «وضعیت‌ به قبل برگردد و اگر چنین نشود، همه دوستان باید کسب و کارها را خاموش کنند که ما برای آن هم قطعا آمادگی لازم را پیدا خواهیم کرد.»