جعل دوباره اشعار مولانا

اگر منسوب کردن شعرهایی را به مولانا، که در واقعیت سروده او نیستند، نشر جعلیات بدانیم، این نخستین‌بار نیست که آفت انتشار جعلیات دامن‌گیر این شاعر شده است.

به گزارش ایسنا، در سال ۱۳۹۹ سیدمحمود انوشه در قسمتی از برنامه تلویزیونی «دورهمی» این بیت‌ها را منتسب به مولانا معرفی کرد: «هر لحظه که تسلیمم در کارگه تقدیر/ آرام‌تر از آهو بی‌باک‌ترم از شیر/ هر لحظه که می‌کوشم در کار کنم تدبیر/ رنج از پی رنج آید زنجیر پی زنجیر» و گفت که بنای زندگی‌اش را تغییر داده و همچنین تا کنون به هر کسی که می‌توانسته توصیه کرده است.

پس از این، باری دیگر در فروردین‌ماه سال جاری باز هم در یکی از برنامه‌های  «دورهمی» (که پخش آن از نوروز ۱۴۰۱ آغاز شد)، شرکت‌کننده مسابقه گفت که می‌خواهد شعری از مولانا بخواند و همین بیت‌ها را خواند. این خوانش او مورد تشویق مهران مدیری، به‌عنوان مجری برنامه واقع شد.

ماجرا البته فقط درخصوص مولانا نیست؛ در بهمن‌ماه سال ۹۹، باز هم در همین برنامه ، شعر «روزها فکر من این است و همه شب سخنم» که به همام تبریزی و مولانا منسوب است، توسط مهمان برنامه «دورهمی» خوانده و توسط مهران مدیری به حافظ نسبت داده شد.

افزون‌براین، تاکنون جعلیاتی نیز منسوب به فردوسی و دیگر بزرگان ادبیات فارسی بارها منتشر شده‌اند. 

اما این رخدادها در کشوری به وقوع می‌پیوندد که شعر، هنر ملی آن است. هر روز تکرار این غلط‌ها بیشتر و همزمان با آن‌ها، حساسیت‌ها هم نسبت به آن‌ها بیشتر به چشم می‌خورد.

در چنین شرایطی می‌توان پذیرفت که یک رویداد تخصصی در حوزۀ علوم انسانی با شعری جعلی به دعوت برای مراسم پایانی خود بپردازد؟ 

ماجرا از این قرار است که دعوت‌نامه‌های صادرشده برای مراسم پایانی سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فارابی (که در روز سه‌شنبه، ۱۴ تیرماه برپا می‌شود ) جشنواره‌ای که باور دارد،جلوه‌های فرهنگی، علمی، ادبی و هنری را به جهان معرفی می‌کند، به‌دلیل اشتباه آوردن بیتی از مولانا واکنش‌برانگیز شده است.

شعری که منسوب به مثنوی معنوی روی دعوت‌نامه‌های این دوره از رویداد فارابی قرار گرفته، چنین است: «خاک ملک سلیمان است علم/ جمله عالم صورت و جان است علم». درحالی که صورت درست این شعر به این صورت است: «خاتم ملک سلیمان است علم/ جمله عالم صورت و جانست علم». به‌نظر می‌رسد به‌جای واژه «خاتم»، به اشتباه واژه «خاک» جایگزین شده است.

پیدا نیست حالا که تاثیر ساده‌انگاری‌های فضای مجازی به‌نظر به ساحت پژوهشی هم نفوذ کرده، روند انتشار اشتباهات و جعلیات ادبی تا کجا پیش خواهد رفت اما آن‌چه رخ داد، شاید هشداری باشد برای نگرانی های بیشتر در این زمینه.