نانی مورتی؛ درخشان و بی‌نقص/ درباره فیلم «به دنبال آینده ای درخشان»

سینما اعتماد ، لادن موسوی ، امروز می خواهم از کارگردانی برایتان بگویم که شاید فکر می کردیم که دوره و زمانش به اتمام رسیده است، اما مانند تمام هنرمندان واقعی، ثابت کرد که می تواند باز هم خود را دوباره از نو بسازد. «به دنبال آینده ای درخشان»، آخرین ساخته کارگردان معروف و قدیمی ایتالیا «نانی مورتی»  باعث شد، تا از قضاوتی که قبل از شروع فیلم درباره اش داشتم خجالت زده شوم. «مورتی» هم از همیشگی های کن است. او که نخل طلا را در سال ۲۰۰۱ برای فیلم « اتاق پسر» برده است، هرگاه فیلمی می سازد، چه خوب و چه بد، حتما در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن حضور دارد. دو، سه فیلم آخری که از او دیده بودم، مخصوصا «سه طبقه» تنها احساسی که در من ایجاد کرده بودند خستگی بود. پس با دیدن اسمش در لیست مسابقه امسال جشنواره، فکر کردم که باز هم شاهد فیلمی خسته کننده ، کلاسیک و بدون انسجام خواهم بود. «نانی مورتی» اما در آستانه هفتاد سالگی، و با دهمین فیلمی که از او  در جشنواره کن حضور دارد،  به من و همه ثابت کرد که هنوز حرف های زیادی برای گفتن در سینما دارد. « به دنبال آینده ای درخشان» داستان کارگردانی است که به خودش و کارش شک دارد. با این حال تصمیم به ساختن فیلمی تلخ درباره زندگی روشنفکری کمونیست در سال ۱۹۵۶ می گیرد، سالی که شوروی به مجارستان حمله می کند. او در همین حال به پروژه فیلم دوم و سومی هم فکر می کند، چون از بالا رفتن سن و کم کاری اش هم نگرانی دارد.  در همین حال رابطه زناشوییش با همسرش که تهیه کننده فیلم هایش هم هست، به مشکل می خورد.

«مورتی» در این فیلم تصمیم گرفته تا دوباره به سمت سینمای شوخ برگردد. سینمایی که آن را با فیلم «دفتر خاطرات» که جایزه کارگردانی را در سال ۱۹۹۴ از کن گرفته بود به یاد می آوریم. او در این فیلم اول از همه با خودش شوخی  می کند چرا که خودش نقش «جووانی» ، این کارگردان سردرگم را بازی می کند. و به نظر من این تصمیم، بهترین انتخاب کارگردان بوده. تماشاگر در تمام مدت تماشای فیلم با خود فکر می کند، که چه قدر از شخصیت و مشکلات ذهنی و درونی و روانی شخصیت ، از تصور و خیال کارگردان بیرون آمده اند و چه قدرشان مشکلات و تصورات و سردرگمی های خود «مورتی»  هستند. فیلم با صحنه ای در سال ۱۹۵۶ آغاز می شود، صحنه ای جدی درباره اولین باری که خیابان های منطقه ای کوچک و کمونیست در ایتالیا با روشنایی برق روشن میشوند. این صحنه با کاتی خشک بریده می شود تا به زمان حال و دفتر پیش تولید فیلم جدید «جووانی» برویم. از همین دومین صحنه، ریتم کمدی فیلم، با دیالوگ یکی از عوامل فیلم که نمی داند که کمونیسم در ایتالیا هم وجود داشته آغاز می شود. «مورتی» ، موفق شده تا فیلمی در فیلمی دیگر و گاه حتی فیلمی دیگر در درون این دو فیلم دیگر بسازد، بدون اینکه تماشاگر را سردرگم کند. «به دنبال آینده ای روشن» از نگاه من مثل عروسک های ماتروشکای روسی است. عروسکی که در عروسکی دیگر و سپس در عروسکی دیگر است. هر کدام این عروسک ها به بقیه احتیاج دارند و بدون دیگران ناتمامند. فیلمی که « جووانی» می سازد فیلمی جدی در سال درباره خودکشی کمونیستی در سال های پنجاه است که دیگر امیدی به زندگی ندارد. اما هر گاه که فیلمبرداری این فیلم جدی با کات های «جووانی» قطع می شود و ما به دوران حال بر می گردیم شوخی و یا موقعیتی خنده دار یه وجود می آید. این شوخی ها و موقعیت های غلو شده که به مانند کمدی های سال های ۵۰ ، مخصوصا کمدی های ایتالیایی آن زمان است، باعث ربط این دو قسمت میشوند، به طوری که رفت و آمد بین این دو زمان، نه تنها اذیت کننده نیست که جالب است. این دو فیلم این گونه به هم وصل شده. «مورتی» با این فیلم نشان داده که ترسی از مسخره شدن به دلیل لودگی ندارد. برای همین در طول فیلم، دو سه بار، حتی شاهد رقص های هماهنگ گروه فیلمبرداری و «جووانی/ مورتی» می شویم، که فیلم را از ژانر کمدی، به سمت کمدی موزیکال هم می برد.

«جووانی» دیوانه ای با مزه است که دوستش دارید. چه با او احساس همدردی کنید و چه نه ، دوستش دارید. شخصیت «جووانی» از ابتدا تا به انتهای فیلم تغییر می کند و از ناامیدی و تلخی به سمت امید و زندگی می رود. «مورتی» با این فیلم و شخصیت «جووانی» حرف دل خود را  می زند: فکر نکنید که من پیر شده ام و از دنیای سینما و فیلمسازی خداحافظی می کنم. من همچنان هستم، پر از ایده ام، ایده هایی برای نه تنها یک فیلم، بلکه چندین فیلم دیگر! و با کارگردانی بی نقص و زیبایش در «به دنبال آینده ای درخشان» ثابت می کند که فقط حرف نمی زند، بلکه اهل عمل است. حرفتان را شنیدیم آقای کارگردان.