گفت‌وگوی ویدئویی فریدون جیرانی با پژمان بازغی در برنامه «سینما ۲۵»:
وزارت ارشاد حقی ندارد که جلوی بازی بازیگران را بگیرد/ چند نفر از بازیگران پرونده قضایی دارند
از مهرماه سال گذشته، در پی بروز اعتراضات و اتفاقات ناگوار و تغییر فضای اجتماعی سیاسی کشور، بازیگران هم فارغ از این ماجراها نبودند؛ آنها هم برای همراهی با مردم و هم از روی دغدغه و تمایلات و خواسته‌های شخصی‌شان در صفحات شخصی‌شان اعتراض مدنی خود را اعلام کردند و در کنار مردم ایستادند. اما خب این جانبداری آنها به ضررشان تمام شد و اکثرشان با حواشی بی‌سابقه‌ای دست‌وپنجه نرم کردند و دچار مشکلات زیادی شدند؛ عده‌ای ممنوع‌الخروج، برخی ممنوع‌الکار و تعدادی هم ممنوع‌التصویر و بعضی حتی ممنوع‌المعامله شدند.
اواسط اردیبهشت امسال بود که پژمان بازغی به ریاست انجمن بازیگران سینمای ایران انتخاب شد. او در عجیب‌ترین و سخت‌ترین شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مسئولیت مهم‌ترین صنف سینمای ایران را بر عهده گرفت.
فریدون جیرانی در گفت‌و‌گو با پژمان بازغی در تازه‌ترین قسمت برنامه سینما ۲۵، محصول مشترک «اعتمادآنلاین» و «زینما» بحث حواشی اخیر بازیگران و پرونده‌های قضایی آنها را پیش کشید، از او درباره مشکلات معیشتی بازیگران پرسید و درباره دیگر موضوعات مهم این روزهای سینمای ایران نیز صحبت کرد.
*پژمان بازغی، به برنامه سینما ۲۵ و اعتمادآنلاین خیلی خوش آمدی، صحبتی با بیننده‌ها داری؟
درود بر شما و همه کسانی که قرار است این برنامه را ببینید. امیدوارم صحبت‌ها خوب و مفید باشد. همیشه برایم جذاب بوده که روبه‌روی شما بنشینم و با افتخار از مصاحبه با شما لذت ببرم.
بازیگران انجمن درباره شبکه نمایش خانگی زود داوری کردند
*بازیگر خوب این سینما هستی. الان هم که مسئولیت انجمن بازیگران را قبول کرده‌ای که داستان پیچیده‌تر شده است. از انجمن بازیگران شروع کنم، در چند روز اخیر ظاهراً سوءتفاهمی شد که تو با بیانیه خانه سینما مخالفی. فکر نمی‌کنم با بیانیه خانه سینما مخالف باشی؟
خیر، متاسفانه شیطنت مطبوعاتی شد. من در آن جلسه عرض کردم دوستان بازیگر انجمن خانه سینما در حوزه بازیگری در مورد واگذاری شبکه نمایش خانگی به صداوسیما گفتند «پایان مرگ و تفریحات ما» که به نظر من این داوری زود بود.
خانه سینما یک بیانیه صادر می‌کند چون یک خانه است، از اصناف تشکیل شده و طبیعی است که خانه سینما به نفع اعضای خودش بیانیه صادرکند، که اگر این اتفاق بیفتد مساله امنیت شغلی و شرایط ساخت تغییر خواهد کرد؛ اما اول اینکه من نباید در آن جلسه حضور پیدا می‌کردم. وقتی مرا دعوت کردند با خودم گفتم حداقل دفاعی از صنف خودمان بکنم. ما انجمن صنفی بازیگران سینما هستیم. این موضوع مربوط به پلتفرم و تلویزیون بود و از آنجا که بسیاری از اعضا ما مشترکاً هم در تلویزیون و هم در پلتفرم کار می‌کنند من لازم دانستم این را یادآوری کنم که اصل یک اساسنامه انجمن صنفی بازیگران سینما حفظ امنیت شغلی است. [پیرو] اتفاقاتی که از سال گذشته افتاده تلویزیون با یکسری از اعضای ما زوایایی پیدا کرده که این نگران‌کننده بود که اگر پلتفرمی بخواهد مجموعه‌ای بسازد آیا از دوستانی که خوشایندشان نیست در آینده استفاده خواهد کرد یا خیر؟ که در واقع جواب‌مان را گرفتیم. آنها در پاسخ گفتند اصلاً چنین چیزی نیست و تلویزیون حتماً از کسانی که عضو انجمن بازیگران هستند استفاده خواهد کرد و به من اطمینان دادند آن مسائل حل شده است.
*آن مسائل یعنی مشکلاتی که بازیگران داشتند؟
بله.
چند نفر از بازیگران پرونده قضایی دارند
*یعنی الان هیچ‌کس در تلویزیون محدودیت ندارد؟
چند نفر محدودیت دارند چون پرونده قضایی دارند و پرونده صیانتی ندارند. مسائل پرونده قضایی جدا از پرونده صیانتی است. پرونده صیانتی مربوط به ارشاد و تلویزیون می‌شود اما پرونده قضایی مربوط به قوه قضایی می‌شود که در صدد هستیم کارگروه کمیته حقوقی انجمن بازیگران را تشکیل دهیم تا تعاملاتی داشته باشیم و اتفاقات را تلطیف‌تر کنیم.
*پس در آن جلسه مقصودت بیانیه خانه سینما نبود، مقصودت بازیگرانی بودند که بدون اطلاع نظر داده بودند.
بله.
برای ارشاد بیانیه خواهیم داشت
*چون بعضی از خبرگزاری‌ها تیتر زده بودند که تو علیه بیانیه خانه سینما نظر داده بودی. فکر نمی‌کنم تو مخالف آن بیانیه بوده باشی؟ چون کلیت بیانیه خوب بود.
بیانیه درستی بود اما یکسری دوستان ما بدون اینکه مصوبه را خوانده باشند یا مطلع باشند هول و ولا بین علاقه‌مندان سینما به وجود آوردند که ما دیگر نمی‌توانیم پلتفرم کار کنیم و پلتفرم‌ها کارشان ساخته شده و زیر نظر تلویزیون. خب تلویزیون رسانه فراگیرتری است اما برای تماشای پلتفرم‌ها باید اشتراک خرید، تا محصولات را تماشا می‌کنید کاملاً همه چیز مشخص است که شما در چه ساعتی چه برنامه زنده‌ای چه فیلمی چه برنامه‌ای دیده‌اید.
اما تلویزیون امواج است و با یک آنتن به‌راحتی می‌توانید این امواج را در منزل داشته باشید. بحث ما این نبود که بیانیه خانه سینما اشتباه است. من هیچ‌وقت راجع به بیانیه خانه سینما صحبت نکردم. دوستان و همکاران کمی عجولانه تصمیم گرفتند، کاش اجازه می‌دادند این مصوبه علنی می‌شد بعد تصمیم می‌گرفتیم.
طبیعتاً ما هم برای ارشاد بیانیه خواهیم داشت اما کلیت مربوط به انجمن بازیگران سینما نمی‌شد.
وزارت ارشاد حقی ندارد که جلوی بازی بازیگران را بگیرد
*الان مساله ما با انجمن بازیگران اینجاست که یکسری خانم‌هایی هستند که وزارت ارشاد بخشنامه به بعضی تهیه‌کننده‌ها داد که از این بازیگران استفاده نکنند و اگر استفاده کنند به آنها پروانه ساخت داده نمی‌شود، شما تلاشی در این زمینه کرده‌اید؟ چون ارشاد حقی ندارد که نگذارد بازیگر بازی کند، وقتی بازیگر قانون سینما را رعایت کند و در فیلم حضور داشته باشد من فکر نمی‌کنم وزارت ارشاد حقی داشته باشد و جلوی فیلم را بگیرد؟
ما جلساتی داشتیم، به اتفاق یکسری از اعضای هیات مدیره خدمت مسئولان وزارت ارشاد رسیدیم و همین گلایه را کردیم. و گفتیم این نمی‌شود که وزارتی که ما زیرمجموعه آن هستیم چنین چیزی بگوید. مگر پرونده قضایی که با پرونده صیانتی فرق می‌کند. اسامی‌ای که وزارت ارشاد منتشر کرده پرونده قضایی دارند؛ یعنی خارج از دست ارشاد است.
*اسامی را منتشر نکرده است، به طور کلی گفته است.
اسامی کاملاً مشخص است که چه کسانی هستند و آنها هم کسانی هستند که مدعی‌العموم و دادستان برای آنها پرونده قضایی تشکیل داده است.
*پرونده از دست وزارت ارشاد خارج می‌شود.
صد درصد و زیر نظر قوه قضائیه قرار می‌گیرد. ما الان زیر نظر قوه مجریه هستیم که شامل هیات دولت می‌شود و وزیر ارشاد هم یکی از اعضای هیات دولت است. وقتی پرونده از قوه مجریه به قوه قضائیه داده می‌شود در واقع یکی دیگر از قوای سه‌گانه روی آن تاثیر می‌گذارد.
با توجه به عفو رهبری بسیاری از این پرونده‌ها باید مختومه اعلام شود
*در مورد این پرونده‌های قضایی شما مذاکره می‌کنید؟
صد درصد که این اتفاق افتاده است. ما گفتیم با توجه به عفو رهبری بسیاری از این پرونده‌ها باید مختومه اعلام شود. الان مساله ما بزرگ‌تر است؛ مساله ما فیلم‌هایی است که به جشنواره‌های خارجی می‌روند.
*چرا؟
در هیچ جا قراردادهایی که امضا می‌کنیم هم به عنوان بازیگر هم کارگردان ذکر نشده منوط به ضمیمه پروانه ساخت باشد. اشکال از جایی پیش می‌آید که ما سامانه ثبت قرارداد نداریم.
یک زمانی ما مالیات پرداخت نمی‌کردیم اما الان باید خیلی سفت و سخت مالیات پرداخت کنیم، پس نکته پنهانی وجود ندارد چون اگر چیزی را پنهان کنید به عنوان کتمان مالیاتی باید غرامت پرداخت کنید.
الان وقتی شما می‌خواهید حق عضویت صندوق هنرمندان را پرداخت کنید به محض اینکه یک آیتم را پر نکرده باشید هشدار قرمز می‌دهد، چنین سامانه‌ای اگر در ارشاد طراحی شود که هر یک از عوامل قرارداد تیپی را می‌خواهند امضا کنند و این در سامانه ارشاد مثل سامانه ثبت فیلمنامه اگر قرارداد تیپ وجود داشته باشد و به عوامل گفته شود که این فیلم فاقد پروانه ساخت است، تکلیف روشن می‌شود که این مشکلات به وجود نیاید. البته چندین و چند سال است که خانه سینما در صدد است با انجمن تهیه‌کنندگان قرارداد تیپ امضا کنند که هم زمان کاری و هم تعطیلی‌ها مشخص باشد، کف و سقف قراردادها مشخص باشد. یک قرارداد تیپی که دو طرف از آن سود ببرند و مشکلات مربوط به پروانه ساخت را نداریم.
*یعنی الان ارشاد به شما اخطار داده که در فیلم‌هایی که پروانه ساخت ندارد بازی نکنید.
بله و می‌گویند مسئولیت پای خودشان است. ما از تهیه‌کننده می‌پرسیم پروانه ساخت دارید؟ می‌گوید پروانه ویدئویی گرفته‌ایم و بعد برای سینمایی اقدام می‌کنیم، در حالی که پروسه پروانه ساخت اصلاً ربطی به عوامل ندارد. از من و شما دعوت می‌شود برای کار در فیلم، تبعات به تهیه‌کننده برمی‌گردد.
ارشاد تهدید نکرد اما به صورت غیررسمی گفتند در فیلم‌هایی که پروانه ساخت ندارد بازی نکنید و اگر بازی کنید مسئولیت پای خودتان است
*تهدید کردند؟
تهدید نکردند اما به صورت غیررسمی گفتند در فیلم‌هایی که پروانه ساخت ندارد [بازی نکنید]، اگر بازی کنید مسئولیت پای خودتان است. ولی آیین‌نامه یا مصوبه نیست.
*به انجمن گفتند که به اعضا بگوید؟
ما درخواست کردیم که شرایط به چه شکلی است؟ چون دوستان گلایه می‌کنند که از فرودگاه می‌آمدیم پاس ما را نهاد ریاست‌جمهوری گرفت یا مشکل ممنوع‌الخروجی داریم، راهکار این مشکل چیست. به هر حال ما نهاد قضایی یا حزب سیاسی نیستیم، ما انجمن بازیگران هستیم و مجبوریم کار صنفی کنیم، الان هم تمام تلاش‌مان را می‌کنیم تا بر اساس اساسنامه‌ای که وزارت کار و ارشاد تایید کرده‌اند و در مجمع عمومی انجمن صنفی بازیگران سینما به تصویب رسیده، حداقل در آن چارچوب یک نظامی را رعایت کنیم.
انجمن بازیگران را در ملتهب‌ترین شرایط سیاسی و اقتصادی تحویل گرفتیم
*الان انجمن بازیگران شرایط خاصی دارد چون فضای جامعه سیاسی است و بازیگران خواسته‌ها و تمایلات و نگرانی دارند؛ انجمن بازیگران در شرایط فعلی سینما چه می‌خواهد بکند؟
انجمن را در ملتهب‌ترین شرایط سیاسی و اقتصادی تحویل گرفتیم.
*اقتصادی یعنی چه؟
در حال حاضر جامعه دچار یک تورم ۶۲ درصدی است و این طبیعتاً سبد خانوار سینما را کمتر می‌کند چون سرمایه‌گذارهایی که در سینما سرمایه‌گذاری می‌کردند در حال حاضر ترجیح می‌دهند در جاهای اقتصادی دیگر [سرمایه‌گذاری کنند] که سوددهی بیشتر [دارد] و زمان کمتری می‌برد.
چندین و چند مرحله بد را گذراندیم. اول کرونا یعنی تعطیلی سینماها باعث شد اکران‌ها محدود شود و ترس مردم از سینما باعث شد فروش فیلم‌ها افت کند. البته بستری فراهم شد به نام اکران آنلاین در زمان کرونا که موافق آن بودم.
بسیاری از فیلم‌هایی که فرصت دیده شدن در سالن‌های سینما نداشتند به صورت آنلاین از سوی خانواده‌ها تماشا شدند اما آن هم باعث ضرر فیزیکی شد. چون سینما به لحاظ سخت‌افزاری که سالن نمایش جزو آن است از مخاطب خالی ماند و بسیاری از سالن‌ها تعطیل و بسته شد. نمونه‌اش سینما عصر جدید که می‌خواهند تغییر کاربری دهند که سینمای خاطره‌انگیز همه ما بود.
تعطیلی سینما عصر جدید به اندازه آتش گرفتن سینما آزادی تلخ بود، ولی حداقل سینما آزادی ساخته و مدرن شد
*من از جلوی این سینما رد شدم و تعطیلی سینما عصر جدید خیلی تلخ بود.
به اندازه آتش گرفتن سینما آزادی تلخ بود، ولی حداقل سینما آزادی ساخته و مدرن شد.
*ولی این سینما دیگر ساخته نمی‌شود و گویا می‌خواهد به پارکینگ تبدیل شود.
کلاً تغییر کاربری داد و دیگر سالنی به اسم عصر جدید وجود نخواهد داشت. اینها تبعات دوران کروناست و در ادامه تغییر وضعیت سیاسی و تغییر رئیس‌جمهور و سیاستمداران به اضافه امروز و شرایط اقتصادی نامناسب کلاً سطح سینما را پایین آورد، هرچند پلتفرم‌ها کمک‌حال بود ولی باز اضطراب و نگرانی برای بچه‌ها وجود دارد که اگر پلتفرم‌ها هم دارای موضع‌گیری مشخصی مثل تلویزیون باشند، باز هم افت نیرو خواهیم شد.
باید در راستای اهداف خانه سینما قدم برداریم
*یعنی الان انجمن بازیگران هم با بحران معیشت روبه‌روست هم با بحران سیاسی.
بله در واقع بحران سیاسی نباید به ما ارتباط داشته باشد. هنرمند معمولاً هر حرف سیاسی را با آثاری که در آن حضور دارد می‌زند، اگر این نکات به مسائل شخصی و سلیقه‌ای تبدیل شود باعث می‌شود همین‌جور تعداد بیکاران در انجمن افزایش پیدا کند با توجه به اینکه ما هیچ وقت تحت حمایت دولت و سازمان‌های دولتی نبودیم و اسپانسری وجود ندارد. اما در جواب شما که گفتید در شرایط پیچیده و بحرانی فعلی چه لابی‌هایی ما باید بکنیم؛ ما بایستی در راستای اهداف خانه سینما پیش برویم یعنی خدای ناکرده ما حرفی نزنیم که خانه سینما به خطر بیفتد.
ما جزو صنف کارگران فصلی وزارت کار هستیم
*شما جزو وزارت کار هستید؟
خدا را شکر ما جزو صنف کارگران فصلی وزارت کار هستیم. اس‌ام‌اس که می‌آید پول را واریز کنید، در تایتل [عنوان] نوشته شده «حساب کارگران فصلی وزارت کار» که خیلی تاسف‌آور است، اما مالیات در بیشترین شرایط باید پرداخت کنیم. اما بیمه و از کارافتادگی نداریم، به عنوان کارگران فصلی، بیمه پایه تامین اجتماعی است.
اما آقای جیرانی، در حوادث و اتفاقات سیاسی اخیر ما کار خاصی نمی‌توانیم بکنیم. چون اساسنامه این اجازه را به ما نمی‌دهد که بیانیه سیاسی صادر کنیم. یعنی اگر بخواهیم بیانیه سیاسی صادر کنیم اداره کار می‌تواند بگوید من انجمن بازیگران خانه سینما را نمی‌خواهم. چون خارج از ضوابط اساسنامه کار می‌کنند. چون در اساسنامه‌ای که مشترک با خانه سینما، وزارت ارشاد و وزارت کار در مجمع عمومی به تصویب رسیده است این اجازه را به ما نمی‌دهد.
اما کارگروه حقوقی داریم برای بچه‌ها راه می‌اندازیم که برای اتفاقاتی که می‌افتد ارتباط با قضات و قوه قضائیه داشته باشند. اینکه بچه‌های ما به دادسرا بروند یا حکم برایشان صادر شود اتفاق خوبی نیست.
*خانم بایگان باید به دادگاه می‌رفتند.
بله تلاش می‌کنیم تلطیف کنیم. چون بعضی کلمات در سیستم حقوقی باری دارد که بار حقوقی آن ممکن است عواقبش بیشتر از آن چیزی باشد که ما فکر می‌کنیم، داریم تلاش می‌کنیم آن کلمات در اتهامات را حذف کنیم که تبدیل به جریمه و مختصر اتفاقی باشد که برای آنها می‌افتد.
*حبس و زندانی را حذف کنید.
داریم تلاش می‌کنیم که این اتفاق نیفتد. مثلاً می‌گویند جریحه‌دار کردن عفت عمومی که این خودش در قانون یک تعریف و حکم مشخص دارد، در حالی که عملکرد بازیگران می‌تواند اعتراض مدنی تعریف شود.
*این کارگروه تشکیل شده است؟
به شکل غیررسمی بله.
*می‌خواهید در آینده رسمی کنید؟
بله. دوستانی قرار است در دادگاه همکاران ما شرکت کنند و به آنها کمک می‌کنند.
*از بازیگران هستند؟
از بازیگران هستند و مشاور حقوقی هم خواهیم داشت، برای آن دسته از دوستانی که نه توان گرفتن وکیل دارند و نه می‌توانند وثیقه جور کنند، تلاش‌هایی شده تا حداقل با کارت معتبر انجمن بازیگران خانه سینما مشکلات حل شود، وثیقه داشته باشد چون ما فرار که نمی‌کنیم، در دسترس‌ترین آدم‌های جهان هستیم. وقتی می‌گویند این رقم را بریزید این حالت مجرمانه به خودش می‌گیرد. تلاش می‌کنیم دوستانه باشد.
*برای بحران معیشت چه کردید؟
چندین و چند پیشنهاد به وزارت ارشاد دادیم، منتظریم به نتیجه برسد تا جلسه مطبوعاتی بگذاریم چون به شکل منظم جلسات هیات مدیره برگزار می‌کنیم. خیلی کارها هست که به صورت زیربنایی می‌شود انجام داد.
با احترام و تشکر از هیات مدیره قبلی که در دوران کرونا تلاش زیادی کردند و در مضیقه بودند، اما صریح بگویم آقای جیرانی، برای بخش معیشت بازیگران هیچ اتفاقی نیفتاده است. تمام ارگان‌ها و سازمان‌ها باید دو درصد [در] مسئولیت اجتماعی هزینه کنند یا در ورزش یا در فرهنگ و هنر.
دو وزارتخانه ورزش و ارشاد ستاره‌ساز هستند، اما تفاوت این دو از زمین تا آسمان است
*موضوع معیشت خیلی تلخ است، هم در کانون کارگردانان و هم در انجمن بازیگران.
کلاً در سینما تلخ است. برخلاف چند درصد اندکی که از سینما درآمد مناسب دارند و به هر حال بیشتر مورد توجه مردم و صاحبان صنایع هستند مابقی بچه‌ها در شرایط دشواری زندگی می‌کنند. من همیشه یک سوال می‌پرسم، دو وزارتخانه که ستاره‌ساز هستند اول ورزش و دومی وزارت ارشاد است. ستاره‌های ورزشی و ستاره‌های فرهنگی؛ اما تفاوت این دو از زمین تا آسمان است. یک تیم ملی در هر رشته‌ای وقتی افتخاری کسب می‌کند قطعاً از سوی وزارتخانه‌اش تقدیر و تشکر می‌شود و جوایز می‌گیرد اما ما تنها کشور آسیایی در خاورمیانه هستیم که زیر پنج سال دو اسکار گرفتیم نه از عواملش تقدیر شد و نه مراسمی برایشان برگزار شد.
وزارت ارشاد چرا نمی‌تواند از ستاره‌هایش محافظت کند
*خبر این موفقیت را در تریبون‌های رسمی اعلام نکردند.
در حالی که ارزش و تاثیرگذاری هر دو در قشر جوان جامعه یکسان است، همان‌قدر که سینما روی فرهنگ جامعه تاثیر می‌گذارد به همان اندازه ورزش هم می‌تواند فرهنگ‌سازی کند. ارقامی که در ورزش جابه‌جا می‌شود... حالا فوتبال گل‌درشت‌تر است، در رده‌های دیگر ورزشی هم ارقامی که رد و بدل می‌شود قابل قیاس با ارقام سینما نیست. در حالی که هر دو وزارتخانه ستاره‌ساز هستند و ما باید ببینیم چرا بودجه ما کمتر است و وزارت ارشاد چرا نمی‌تواند از ستاره‌هایش محافظت کند و چراهای دیگر..
*راهکار پیدا کرده‌اید؟
فعلاً مذاکره را هم شروع نکرده‌ایم، باید جلسه‌ای بگذاریم با وزیر ارشاد و معاونان سازمان سینمایی و رؤسای سازمان سینمایی. به همان اندازه که بازیگران ستاره‌ساز وزارت ارشاد هستند، به همان اندازه در ورزش ستاره‌ساز هست، چرا این تفاوت‌ها وجود دارد که یکی حواله ماشین فلان را می‌تواند از وزارتخانه‌اش بگیرد؟ چه قدرتی درش وجود دارد که در ارشاد این قدرت شکل نگرفته یا به آن فکر نشده است؟
از صندوق هنر گلایه داریم
*فکری برای تغییر انجمن دارید؟ انجمن چند عضو در حال حاضر دارد؟
542 نفر.
زیر ۱۵ درصد از اعضای انجمن بازیگران سر کار هستند
*از این 542 نفر فکر می‌کنید چند نفر سر کار هستند؟
به نظرم زیر 15 درصد.
*ای وای.
و بسیاری از اعضای ما هستند که سن‌شان بیشتر است یا کار کمتری می‌کنند. گله‌ای که داشتیم پیش مسئولان ارشاد مطرح کردیم، به آنها گفتیم آقا صندوق هنر می‌گوید اگر سه سال کار نکنید عضویت شما را لغو می‌کنم. یک بازیگر که سنش بالا رفته و درگیر بیماری‌های مختلف است و سال‌ها نتوانسته کار کند، امروزه‌روز نیازمند بیمه درمانی شماست وگرنه در جوانی که خودش از پس خودش برمی‌آمده! صحبت‌هایی کنیم تا ما بتوانیم برای این محدودیت سنی بگذاریم. یا باید قانون وجود داشته باشد یا وجود نداشته باشد... این اما و اگرها را متوجه نمی‌شوم. اینکه می‌گویند بازیگر سه سال باید کار کند. بازیگری را می‌شناسیم که تصادف کرده و پلاتین توی پاهایش است، روزی بوده که او برای سینما بازی کرده اما الان نمی‌تواند، چون نمی‌تواند سه سال بازی کند نباید حق عضویت دریافت کند؟ این نکات را می‌بینیم و هیچ کاری هم نمی‌توانیم برایش کنیم. انگار ذره‌ذره جلوی چشم ما آب می‌شوند.
اگر دو درصد مسئولیت اجتماعی را برای بعضی ارگان‌ها تکلیف کنند این مشکلات حل می‌شود.
در فیلم‌ها از کودکان استفاده می‌کنیم اما از حق و حقوق انجمن نمی‌توانند برخوردار شوند چون ۱۸ سال‌شان نشده
*در آیین‌نامه‌ها تغییری می‌خواهید بدهید؟
در حال حاضر کارگروه کودک و نوجوان را راه‌اندازی می‌کنیم. از کودکان که حضور مستمر در کارها دارند باید حمایت کنیم اما در عضویت ما شرایط سنی ۱۸ سال قید شده است، این نقض غرض را باید حل کنیم.
ما در فیلم‌ها از کودکان استفاده می‌کنیم اما از حق و حقوق انجمن نمی‌توانند برخوردار شوند چون 18 سال‌شان نشده است. می‌خواهیم این را به آیین‌نامه تبدیل کنیم، نباید این تفکر به وجود بیاید که تهیه‌کننده برای بچه‌ها کم می‌گذارد. بعضی وقت‌ها بچه‌ها منبع درآمد پدر و مادر می‌شوند و از این کار به کار بعدی می‌روند و بعضی اوقات از بچه‌ها بیش از اندازه کار گرفته می‌شود، به شکل کالا به آنها نگاه می‌شود در حالی که طبق قانون وزارت بهداشت و بهزیستی این بچه‌ها کودک کار محسوب می‌شوند و باید زیر نظر مشاوران قرار بگیرند. ما کارگروه کودکان و نوجوان راه‌اندازی می‌کنیم که با بهزیستی به نتیجه برسیم و از حقوق بچه‌ها دفاع کنیم. امیدواریم با یونیسف هم به نتیجه برسیم تا بتواند در جهان ثبت شود.
*غیر از کارگروه کار دیگری هم قرار است بکنید؟
جشن هنرپیشه را می‌خواهیم برگزار کنیم که فقط مختص اعضای انجمن صنفی بازیگران سینماست که با کارت انجمن در این جشن حضور خواهند داشت.
*بهترین بازیگر سال را انتخاب می‌کنید؟
هم بهترین بازیگر سال، و هم قصد داریم از پیشکسوتان بازیگری و کسانی که دستاوردهایی در حوزه بین‌الملل یا عرصه‌های داخلی داشتند تقدیر و تشکر کنیم، همین‌طور از بازیگران ازدست‌رفته. به طور کلی جشن کاملاً تخصصی است برای بازیگران سینما.
بزرگ‌ترین مشکل ما این است که دست خالی نمی‌توانیم کاری کنیم و خودمان خجالت می‌کشیم
*آماری از پیشکسوتان دارید؟
کارگروه فرهنگی هنری داریم که مسئولیتش با خانم‌ها کوثری و لاله اسکندری است و ستاره در کارگروه حقوقی است. آقای جیرانی، بزرگ‌ترین مشکل ما این است که دست خالی نمی‌توانیم کاری کنیم و خودمان خجالت می‌کشیم.
*موسسه پیشکسوتان از شما جداست؟ که آقای ارجمند درباره‌اش صحبت می‌کند؟
بله جداست. چندین موسسه مختلف بازیگری وجود دارد، به دلیل شاکله ساخت، انجمن بازیگران از مقبولیت بیشتری برخوردار است چون هم زیر نظر وزارت کار و هم زیر نظر وزارت ارشاد است.
*اصلاً بگو عضویت در انجمن بازیگران چگونه است؟
طبق اساسنامه هر بازیگری که بخواهد عضو انجمن بازیگران خانه سینما بشود باید شش نقش اول سینمایی اکران‌شده داشته باشد.
*یعنی اگر نقش دوم داشته باشند عضو نمی‌شوند؟
در کنار انجمن صنفی بازیگران، انجمن بدلکاران و بازیگران هم هستند. ما یکسری بازیگران پس‌زمینه [داریم] که سال‌هاست کار می‌کنند اما بازیگر اصلی نبوده‌اند ولی مردم آنها را می‌شناسند. الان بحث ما در انجمن درباره عضوگیری از بازیگران پس‌زمینه است که هشتاد بازی سینمایی دارند، اما هیچ‌وقت نقش اول نبوده‌اند. در اساسنامه آیین‌نامه اجرایی مدیران حداکثر دو سال طراحی شده است، ما مدیران می‌توانیم در دوره جدید تصمیم بگیریم اما نمی‌توانیم این تصمیم‌گیری را به اساسنامه اضافه کنیم. چون این تصمیم‌گیری باید در مجمع تصویب شود. کمی پیچیده است.
خانواده فریماه فرجامی تمایل نداشتند که ما با او دیدار داشته باشیم
*به تازگی فریماه فرجامی را از دست دادیم، می‌خواهم بدانم قبل از فوت، انجمن در جریان بیماری او بود؟
ما کارگروه فرهنگی رفاهی داریم، [طبق] اطلاعاتی که از طرف خانواده‌ها به ما می‌رسد بسیاری از آنها دوست ندارند اوضاع‌شان مطبوعاتی شود، بعضی هم دوست دارند از آنها احوالپرسی شود. لیست داریم از اعضا که دچار بیماری هستند و داروها و خدمات‌شان گران است. ما تلاش می‌کنیم با دو سه موسسه خصوصی این اتفاق بیفتد اما این نکته را بگوییم که عموماً این خدمات به شکل مقطعی است که خیلی سفت و محکم نیست. اینکه با وزارت ارشاد چند بیمارستان به هنرمندان اختصاص داده شود نه این‌گونه نیست.
*خودت فریماه فرجامی را دیدی؟
خانواده فرجامی تمایل نداشتند که ما با او دیدار داشته باشیم. آقای دهکردی و خانم کوثری تماس گرفتند که برای عیادت برویم اما استقبال نشد. جویای حال و احوال بودیم. خیلی متاثرکننده بود.
تا دیر نشده به داد هم برسیم؛ بیش از آنکه بحث معیشتی هنرمندان مهم باشد بحث عاطفی‌شان مهم است
*مراقب اعضا هستید؟
لیستی داریم که هر هفته از دوستان انجمن احوالپرسی کنیم. نکته‌ای که در انجمن تصویب شده بود در سخنرانی گفتیم اینکه تا دیر نشده به داد هم برسیم؛ بیش از آنکه بحث معیشتی هنرمندان مهم باشد بحث عاطفی‌شان مهم است. طبیعتاً نقش‌هایی برای آنها نوشته می‌شود که اغلب فیلم‌های بدنه و کمدی است. کمتر در نقش‌های مهم از آنها استفاده می‌شود. ما در تلاشیم از تجربیات این افراد در بخش آموزشی بهره ببریم. در بخش بزرگداشت‌ها، انتقال تجربه به جوانان، از آنها استفاده کنیم، نشست‌های تخصصی برگزار کنیم. این افراد سرمایه سینما هستند، سال‌های سال عمرشان را برای سینما گذاشته‌اند.
مرزبندی قبل و بعد از انقلاب نداریم
*مرزبندی قبل و بعد از انقلاب هم دارید؟
خیر.
می‌خواهیم از هنرمندان قبل از انقلاب که پای کشورشان ماندند استفاده کنیم
*یعنی هنرمندان قبل از انقلاب را هم شامل می‌شود؟
سازوکاری را برای همه هنرمندان که پیشکسوت هستند طراحی کنیم. همان‌طور که گفتم ما یک مشکل قضایی داریم و یک مشکل صیانتی. این دو مقوله متفاوت با هم است. از نظر ما همه کسانی که در حوزه صدا و تصویر کار کرده‌اند مخصوصاً سینما جزو اعضای ما محسوب می‌شوند. ما قصد داریم از چند نفر که در ایران ماندند اما نتوانستند در سینما کار کنند- به دلایل مسائل قضایی- به عنوان اعضای افتخاری بهره ببریم.
*اخیراً با مرتضی عقیلی صحبت می‌کردم.
نمی‌خواستم اسم ببرم. اما می‌خواهیم از هنرمندان قبل از انقلاب استفاده کنیم. خانم پوری بنایی، همایون و آقای عقیلی کسانی هستند که در کشور ماندند و مهاجرت نکردند ولی اجازه کار نداشتند.
آدمی اگر از سینما بریده باشد نه اکران خصوصی می‌رود و نه تئاتر تماشا می‌کند؛ ولی این وسوسه‌ها برای آن عزیزان همیشه بوده
*برای مرتضی عقیلی اجازه کار صادر شده، نمی‌دانم چقدر صحت دارد.
امیدواریم برای همه اتفاق خوب بیفتد چون سرمایه سینما هستند و روزی نشود که مثل آقای بهمن مفید از دست‌شان بدهیم و بگوییم از تجربیات‌شان استفاده نکردیم. کسانی که پای وطن‌شان ماندند.
*مهم‌ترین این است که فردین و ملک‌مطیعی را از دست بدهیم... یادم است یک سال قبل از مرگ فردین، او را در خانه مرحوم دری دیدم که تکیده شده و دلش برای صدای دوربین تنگ شده بود. 78 او را دیدم که فروردین 79 فوت کرد. ناصر ملک‌مطیعی با خودش حل کرده بود که دیگر بازی نمی‌کند اما فردین با خودش مسائل را حل نکرده بود و برای بازیگری خیلی دلش تنگ می‌شد.
دل‌شان برای بازیگری تنگ می‌شد. ولی برای ناصرخان وسوسه وجود داشت، حضورشان در اکران خصوصی... به نظرم یک آدمی اگر از سینما بریده باشد نه اکران خصوصی می‌رود و نه تئاتر تماشا می‌کند؛ ولی این وسوسه‌ها برای آن عزیزان همیشه بوده است. به هر روی امیدواریم به ما افتخار دهند هم از آنها در مراسمی تشکر کنیم و هم کارت انجمن را به آنها تقدیم کنیم.
اینکه مرز بگذاریم چه کسی بهترین بازیگر یا فیلمساز است به سلیقه و نگاه شخصی برمی‌گردد
*از سال 77 تو در سینما و تلویزیون و این اواخر نمایش خانگی هستی و با کارگردانان بزرگی همچون کیمیایی و درویش و حاتمی‌کیا کار کرده‌ای، اما تو از بازیگرانی هستی که با جوان‌ها و فیلمسازان اول زیاد کار کرده‌ای چرا؟ انگار خودت هم علاقه داری؟
اینکه مرز بگذاریم چه کسی بهترین بازیگر یا فیلمساز است به سلیقه و نگاه شخصی برمی‌گردد. اینکه یک کارگردان فیلم اول، فیلمساز خوب خواهد شد یا نه به علاقه‌اش به سینما برمی‌گردد. با همه کسانی که کار کردم شوق سینما را در چشم‌ها و نوشته‌هایشان دیدم. به قولی روی کاغذ فیلم، فیلم بود و با جزئیات و با عشق نوشته شده بود.
*پژمان کدام نقش‌هایت را دوست داری؟
با احترام به همه نقش‌ها، بعد از دوئل که هم سینمای دفاع مقدس است و هم یکی از بهترین فیلم‌های آقای درویش است، ریسمان باز، مرگ کسب‌و‌کار من است، ندارها، ناهید، اسرافیل، دو ساعت بعد مهرآباد، خنده‌های آتوسا، خورشید آن ماه، را دوست دارم چون تجربه‌های متفاوتی بودند.
پوراحمد پر از امید بود و بعضی چیزها درباره او را باور نمی‌کنم
*پژمان تو آخرین بازیگری هستی که با کیومرث پوراحمد کار کردی، چه تحلیلی از او داری؟
تا به امروز نمی‌خواستم به این باور برسم که او نیست. خیلی دوستش داشتم و دارم. آدم ویژه‌ای بود. پوراحمد پر از امید بود و بعضی چیزها درباره او را باور نمی‌کنم. زمان فیلمبرداری وقفه‌ای حین ساخت فیلم او افتاده بود. به واسطه التهابات اصلاً تمایل نداشت ادامه کار را ضبط کند، ما با او صحبت کردیم تا راضی شود.
فیلم «پرونده باز است»، راجع به نوجوان است همان‌طور که «تیغ و ترمه» راجع به دختر جوان بود. چرا باید او راجع به نوجوان و جوان فیلم بسازد؟ و اینکه فیلم «پرونده باز است» راجع به بخشش است که دغدغه ذهنی او بود. چیزی که الان در جامعه نیست، حتی در پیامک‌های ما بخشش وجود ندارد.
چرا حق نداره؟ چرا بازیگر حق داره با بی بی سی علیه منافع ملتش مصاحبه کنه به حجاب که جزو فرهنگ ما هست حمله کنه خودش و شکل غربی ها دربیاره و به تمدن و فرهنگ مملکت خودش دهن کجی کنه اونوقت تو این مملکت یه مقامی یا مسئولی نباید باشه که بهش بگه در برابر رفتارهات پاسخگو باش تا هر غلطی دلش خواست نکنه