جیبرلیک اسید و کاربرد در صنایع کشاورزی و باغبانی

هورمون کشاورزی جیبرلیک اسید ، با فرمول شیمیایی (C₁₉H₂₂O₆) ، یک جیبرلین ساده (هورمونی گیاهی)  از خانواده جیبرلین ها به شمار میرود که در گیاهان و قارچ ها یافت می شود. جبرلیک یک ترکیب دیترپنوئید تتراسیکلیک است که توسط مسیر ترپنوئیدی در کلروپلاست ها ، سیتوپلاسم ، پلاستید و شبکه آندوپلاسمی سنتز می شود. هنگامی که جبرلیک خالص می شود، به حالت جامد سفید تا زرد کم رنگ در می آید. گیاهان در حالت عادی مقادیر کمی اسید جیبرلیک در خود تولید می کنند .

باید بدانیم که در محیط آزمایشگاه های گیاهشناسی و گلخانه ها از جیبرلیک اسید  برای ایجاد تقسیم میتوز در برگ برخی از گیاهان استفاده می شود. به علاوه در صنعت پرورش انگور به عنوان هورمونی برای تولید انگورهای بزرگتر به کار برده میشود. اسید جیبرلیک ها نه تنها توسط گیاهان بلکه توسط قارچ ها و باکتری ها نیز تولید می شوند. تصور می شود که این هورمون در قارچ ها و باکتری ها متابولیت های ثانویه هستند که به عنوان عوامل سیگنال کننده برای ایجاد تعامل با گیاهان میزبان عمل می کنند.

جیبرلین چیست؟

جیبرلین ها تنظیم کننده های رشد گیاه هستند که در فرآیندهای مختلف رشد از جمله افزایش ساقه، جوانه زنی، گلدهی، القاء آنزیم و غیره موثرند .

روش صنعتی تولید جیبرلیک اسید :

امروزه امکان تولید این هورمون به صورت صنعتی با استفاده از میکروارگانیسم ها وجود دارد که با تخمیر تولید می شود، اما این فرآیند عملکردی پایین با هزینه های بالای تولید و در نتیجه قیمت فروش بالاتر را در بر خواهد داشت. یکی از فرایندهای جایگزین برای کاهش هزینه های تولید این محصول، تخمیر حالت جامد است که استفاده از بقایای کشاورزی و صنعتی را امکان پذیر می کند.

کاربردهای جیبرلیک اسید عبارتند از :

جیبرلیک اسید می تواند با تحریک تقسیم سلولی ، افزایش طول ساقه گیاه را تحریک کند.

این هورمون کاربردی کشاورزی می تواند خواب بذر را از بین ببرد.

این ترکیب باعث ایجاد میوه پارتنوکارپیک بدون دانه می شود.

جبرلیک اسید ، فتوسنتز بیشتر و متابولیسم گیاه را فعال می کند.

جیبرلیک اسیدها باعث می شوند برگهای بزرگتر و سیستم ریشه بزرگتری تولید شوند.

این هورمون کشاورزی در افزایش عملکرد روی پنبه ، انگور، برنج ، گندم ، ذرت ، سبزیجات ، میوه و غیره تأثیر قابل توجهی دارد.

این محصول در گیاه خیار برای تولید گلهای نر استفاده می شود. این موضوع به کشاورزان کمک می کند تا گرده با ویژگی های مورد نظر را برای هیبریداسیون استفاده کنند .

گیاهان دوساله فقط در دمای پایین گل تولید می کنند . وقتی از جیبرلیک اسید استفاده می شود، این گیاهان صرف نظر از دمای پایین گل می دهند .

این هورمون می تواند جوانه زنی بذر ، رشد گیاه و گلدهی زودرس را افزایش دهد.

می توان از این محصول برای رنگ آمیزی ، پانسمان بذر ، سم پاشی و غیره استفاده کرد.

خلاصه:

 جیبرلیک اسید، یک اسید دی ترپن پنتاسیکلیک است. هورمونی بسیار کاربردی که در گیاهان یافت می شود و باعث رشد و افزایش طول سلول ها در گیاهان می شود. اسید جیبرلیک به دلیل اثرات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در غلظت های بسیار کم، به عنوان تنظیم کننده رشد گیاه عمل می کند. همچنین در فرایندهایی مانند گرانیتروپیسم و ​​گلدهی ایفای نقش میکنند. به طور کلی این هورمون فقط قسمتهایی از گیاه را که در سطح بالای خاک هستند تحت تأثیر قرار می دهد .

این ترکیب در حالت بسیار خالص در خلوص 95 توسط کارخانه های مواد شیمیایی آزمایشگاهی درصد تولید میگردد.