ارتباط مستقیم حضور زنان در ورزش و افزایش نشاط جامعه / شهرزاد مظفر، سرمربی سابق تیم ملی فوتسال زنان ایران: جنسیتی کردن هر حوزه‌ای تبعات منفی دارد

اعتمادآنلاین| ژینوس سبحانی- زنان در طول تاریخ و در مسیر رشد و شکوفایی با موانع بسیاری مواجه بوده‌اند. شاید تفاوت‌های ظاهری و ساختاری در کالبد زنان و مردان از جمله دلایل اولیه‌ای به شمار آید که سبب شده زن جنس دوم و جنس ضعیف‌تر شناخته شود. با تشکیل جوامع و حکومت‌ها می‌توان به این مهم پی برد که عوامل مختلفی در بروز و ظهور هرچه بیشتر تبعیض میان زن و مرد به اشکال مختلف نقش داشته‌اند. فرهنگ‌ها، سنت‌ها، باورها، خرافات و تعصبات قومی و قبیله‌ای و غیره، نوع آموزش و تربیت که از جانب والدین، مدرسه و دیگر اجتماعات بر فرد گاهی تحمیل می‌شوند از جمله این عوامل به شمار می‌روند. تاثیرات این شکاف‌ها و تبعیض‌های جنسیتی را در محیط‌های مختلفی می‌توان مشاهده کرد؛ از جمله در محیط‌های ورزشی.

با یک بررسی مختصر از سیر تاریخی حضور زنان در ورزش، می‌توان گفت از اواخر دهه 1800 در آمریکا زنان به روش‌هایی از جمله طرز درست راه رفتن و تمرکز بر زیبایی جسمی، آماده حضور در محیط‌های ورزشی شدند. در 1928 زنان در قالب رقابت تیمی در المپیک شرکت کردند و سال 1952 حق شرکت در المپیک به صورت فردی به آنها داده شد.

مبداء پیدایش ورزش زنان ایرانی به صورت سازمان‌یافته و رسمی به طور دقیق مشخص نیست، اما تا اوایل دهه 20 ورزش کردن زنان و دختران ایرانی موضوعیت نداشت و حتی بسیار عجیب و خلاف عرف‌های حاکم و غیرمتعارف می‌نمود تا جایی که به خاطر رواج تعصبات مختلف، زنان از ورزش کردن به صورت حرفه‌ای نهی می‌شدند. اگر سال 1296 را مبداء احتمالی حضور زنان در محیط‌های تحصیلی در نظر بگیریم و سال 1306 را سال تصویب قانون «ورزش اجباری در مدارس» (که هم شامل دختران می‌شد و هم پسران)، می‌توان گفت که با وجود همه فشارها و عدم موازنه صحیح امکانات و تسهیلات و فرصت‌های ورزشی میان زنان و مردان، نخستین حضور بین‌المللی بانوان ایرانی در دهه 20 و در رقابت‌های آسیایی بوده است.

آنچه از گذشته تا به حال رقم خورده این است که محیط‌های ورزشی تجربه‌های متفاوتی از نابرابری اعم از نژادی و جنسیتی را به خود دیده‌اند به طوری که در بسیاری از موارد و نمونه‌های تاریخی، موفقیت‌های افراد به نژاد و طبقه اجتماعی و جنسیت آنها ارتباط پیدا کرده است و نه صرفاً به توانایی‌هایشان؛ برای مثال ورود زنان و مردان به ورزشی که به صورت سنتی متناسب با جنسیت آنها تعریف شده خود نشانگر وجود تبعیضات بنیادین در این زمینه است.

با وجود چنین افکار و باورهایی است که حتی امروزه نیز هنوز شاهد نابرابری در تخصیص امکانات و محیط‌های ورزشی هستیم و این در حالی است که ورزش نه تنها به عنوان یک حرفه یا تفریح بلکه به عقیده بسیاری از روانشناسان، راه‌حلی برای ایجاد روحیه‌ای شاد و سالم برای همه افراد اعم از زن و مرد محسوب می‌شود. برانگیختن شادی و سلامت به روش‌های مختلف در زنان و مردان به طور یکسان به شکل‌گیری جامعه‌ای باانگیزه‌تر و امیدوارتر و موفق‌تر می‌انجامد. ضمن اینکه حضور زنان در عرصه‌های مختلف ورزشی می‌تواند نقش پررنگ‌تر و موثرتری در ایجاد سلامت، نشاط و انگیزه در جامعه داشته باشد چراکه زنان در نگاهی سنتی‌تر و حتی صرفاً در نقش مادر هم نیاز به سلامت روحی و جسمی بیشتری دارند تا بتوانند فرزندانی شاد و سالم تربیت کنند که بدون شک ورزش نقش انکارناپذیری در این مهم دارد.

این در حالی است که حتی با وجود حضور چشمگیر و بروز توانمندی‌های زنان در سالیان اخیر و در رقابت‌های المپیک و پارالمپیک و مدال‌آوری در رشته‌های مختلف، هنوز هم به طور واضح شاهد عدم توازن میان ورزش زنان و مردان هستیم. از نابرابری در استعدادیابی ورزشی در محیط‌های مردانه و زنانه و عدم توزیع عادلانه مکان‌ها و امکانات ورزشی شهری و حرفه‌ای گرفته تا تفاوت در حضور در ورزشگاه‌ها و دستمزدها و حتی پاداش‌ها در ورزش حرفه‌ای یا حتی نبود فضایی برای دیده شدن زنان و حضور آنان در جایگاه‌های مختلف اعم از رسانه، مطبوعات و استادیوم‌ها که همه اینها اموری بسیار مهم در ایجاد انگیزه بیشتر در دستیابی به موفقیت‌های ورزشی در ورزش حرفه‌ای به حساب می‌آیند.

به طور کلی می‌توان گفت تفکرات سنتی و تعصبات موجود و دیگر عواملی که ذکر سد، همگی موانعی هستند بر سر راه رشد بیشتر زنان در عرصه‌های مختلف از جمله ورزش و... و در نتیجه ایجاد نشاط و شادمانی بیشتر در سطح جامعه.

سرمربی سابق تیم ملی فوتسال زنان ایران: جنسیتی کردن هر حوزه‌ای تبعات منفی دارد

شهرزاد مظفر، سرمربی سابق تیم ملی فوتسال ایران که این روزها در فوتسال زنان کویت فعالیت می‌کند، در این باره به اعتمادآنلاین می‌گوید: نه تنها فقط در زمینه ورزش بلکه در هر مقوله اجتماعی دیگری هم با جنسیتی کردن و صرفاً مردانه یا زنانه کردن محیط، مطمئناً شاهد عواقب و تبعاتی خواهیم بود؛ مثلاً در فوتبال یا فوتسال با وجود اینکه برای زنان در این عرصه امکاناتی راه‌اندازی شده و رشد چشمگیری هم در این زمینه داشته‌اند، استادیوم‌ها هنوز دچار مسائل پیچیده‌ای هستند و تاکنون فضای مردانه‌ای بر آنها حاکم بوده است. همین مساله یعنی محروم کردن بخشی از جامعه از یک نشاط که البته این جریان به صورت متقابل تاثیراتی منفی بر فضای استادیوم‌ها گذاشته است. شاید تنها دلیل وضعیت ناخوشایند استادیوم‌ها نبود زن‌ها نباشد، اما مطمئناً یکی از دلایل به حساب می‌آید.

او معتقد است به طور کلی نه فقط در ورزش یا استادیوم یا ورزشی خاص بلکه در هر فضای تک‌جنسیتی بی‌تعادلی ایجاد می‌شود: حتی در برقراری دیالوگ‌های ساده دوستانه در محیط‌های صرفاً زنانه یا مردانه تفاوت در نوع ادبیات حاکم به چشم می‌آید و این در حالی است که حضور هر 2 جنس به طور برابر در عرصه‌های مختلف می‌تواند در جامعه هم توازن و تعادل برقرار کند و هم محیط‌هایی شاد و سالم و خانوادگی به وجود آورد. این حق طبیعی هر زن و مردی است که در فضاهای ورزشی صرف نظر از جنسیت‌شان حضور داشته باشند و برای رسیدن جامعه به محیطی سالم و شاداب همه افراد باید از امکانات مساوی برخوردار باشند.