سوت پایان حضور عادل در صداوسیما

علی ولی اللهی-از همان روزی که برنامه 90 تعطیل و شایعه شد حاکمیت یا لااقل بخشی از آن با عادل فردوسی‌پور مشکل دارد، این سوال مطرح بود که پس چطور او در شبکه ورزش همچنان به عنوان تهیه‌کننده مشغول به کار است. در واقع به شکل واضح این شبهه وجود داشت که اگر مشکلی در این سطح با فردوسی‌پور وجود دارد، صداوسیما چطور با او همکاری می‌کند؟ این سوال در چند ماه گذشته شکل پررنگ‌تری به خود گرفت. وقتی مواضع فردوسی‌پور در مورد اعتراضات شش‌ماهه دوم سال گذشته به مرور منتشر می‌شد عموما دو نوع واکنش را برمی‌انگیخت. سوپرانقلابی‌ها از رییس سازمان صداوسیما می‌پرسیدند چطور کسی که پشت تریبون تجمع دانشگاه شریف شعار زن، زندگی، آزادی سر می‌دهد هنوز در رسانه ملی است؟ و از آن طرف طیف رادیکال معترضین هم به فردوسی‌پور خرده می‌گرفتند که اگر منتقد وضع موجود هستی لااقل دیگر در صداوسیما نباش! 

به گزارش روزنامه اعتماد، حال به نظر می‌رسد هر دو طیف به خواسته خود رسیدند. جمعه شب و در پایان برنامه فوتبال 120 که عادل تهیه‌کنندگی‌اش را برعهده داشت، مجری در خبری ناگهانی اعلام کرد این آخرین قسمت برنامه فوتبال 120 است. به این ترتیب برنامه‌ای که از سال 1392 روی آنتن شبکه ورزش می‌رفت در خرداد 1402 به پایان خود رسید و رابطه عادل با صداوسیما به صورت کامل قطع شد. 

اتفاقی که برای فوتبال 120 رخ داد چندان غیرمنتظره هم نبود. هم از این لحاظ که مردم عادت کرده‌اند شب بخوابند و صبح را با خبر تعطیلی یک برنامه یا ممنوع‌التصویری یک چهره سرشناس آغاز کنند و هم از این منظر که در تمام طول این سال‌ها همیشه این احتمال وجود داشت که به هر نحوی عادل از شبکه ورزش هم جدا شود. همان موقعی که علی فروغی، رییس شبکه سه گفت: فردوسی‌پور از «مدار» خارج شده. یا در چند ماه گذشته وقتی کم‌کم سانسور تصویر عادل در صداوسیما رسید به صدای او و حتی در نقطه‌ای آوردن اسم او هم در تلویزیون ممنوع شد. به عنوان مثال در بازپخش سریال قدیمی پژمان، جایی که شخصیت اصلی سریال اسم فردوسی‌پور را بر زبان می‌آورد، حذف شد. 

احتمال قطع همکاری کامل عادل با صداوسیما با اظهارات جبلی، رییس سازمان که چند روز پیش مطرح کرد، تقریبا تبدیل به قطعیت شد. رییس سازمان صداوسیما که در جمع دانشجویان دانشگاه امام صادق تندترین حملات ممکن را علیه فردوسی‌پور بر زبان آورد و او را فردی خواند که به مردم خود لگد زده است! پیمان جبلی در پاسخ به پرسشی از دانشجویان درباره‌ موضع رییس سازمان صداوسیما در قبال عادل فردوسی‌پور و بازگشت این مجری به تلویزیون تصریح کرد: «بالاخره وقتی این آدم در برنامه‌ای می‌آمده برای خودش خیلی از مخاطبان را داشته است. اسمش می‌آمده، برنامه با خودش مخاطب می‌آورده است. اسم آن آدم روی شبکه‌ای می‌آمد، آن شبکه خودش را بالا می‌کشید. خب حالا به نظام، مردم و اعتقادات خودش لگد زده است. لگد زده به نمکدان، نمک را ریخته و نمکدانی را شکسته است. آیا از من انتظار دارید برای اینکه من پرمخاطب بشوم، بروم خواهش و التماس کنم که تو رو خدا بیا؟!»

اینکه آیا اتهاماتی که رییس سازمان به فردوسی‌پور وارد کرده، رواست یا ناروا، بماند برای قضاوت تاریخ. هر چند همین حالا هم چرخی در فضای مجازی نشان می‌دهد دست‌کم مردم خیلی باور ندارند از فردوسی‌پور لگد خورده باشند! اما از زمان همان اظهارات معلوم بود که کار عادل و صداوسیما تمام است. 

در عین حال یک سوال اساسی همچنان پابرجاست اینکه جبلی چطور از چهره‌ای متعادل در ابتدای ورود به صداوسیما تبدیل به فردی شد که اینقدر رادیکال موضع‌گیری می‌کند؟ جبلی در ابتدای ورود به سازمان آنقدر از تساهل و تسامح حرف می‌زد که برخی گمان کردند حتی ممکن است فردوسی‌پور و برنامه 90 با هم برگردند! اما رفته‌رفته نه‌تنها این اتفاق رخ نداد که کار به جایی کشید که آوردن اسم فردوسی‌پور یا پخش صدای او ممنوع شد. 

می‌توان بخشی از این فرآیند را در مواضع عادل در 6 ماه دوم سال گذشته جست‌وجو کرد، اما بخش مهم‌ترش حتما به خاطر فشارهایی است که از سمت تندروها به جبلی وارد شد. همان‌هایی که بعد از مصاحبه عادل با علیرضا جهانبخش که در سال 1402 پخش شد او را «بازجو خبرنگار» خطاب کردند و از رییس سازمان پرسیدند: «چطور کسی که همپای علی کریمی جنگ ترکیبی علیه نظام را جلو می‌برد هنوز با صداوسیما همکاری می‌کند.» احتمالا فشارها به حدی بود که برنامه فوتبال 120 قبل از آخرین و حساس‌ترین بازی فصل مسابقات باشگاهی اروپا تعطیل شد؛ یعنی قبل از فینال لیگ قهرمانان. یعنی لااقل می‌شد این تعطیلی را به هفته بعد و پس از مشخص شدن سرنوشت قهرمانی یوسی‌ال موکول کرد. 

در پایان می‌توان باز هم به تکرار مکررات روی آورد. اینکه به گواه اکثر نظرسنجی‌ها مخاطبین صداوسیما در سال‌های گذشته ریزش شدیدی داشته و خود سازمان هم علاقه‌ای برای بازگشت مخاطب ندارد که هیچ، کارهایی می‌کند که مخاطب بیش از گذشته از تلویزیون فراری شود. عادل با همه ضعف‌ها و قوت‌هایش یک برنامه‌ساز ماهر است که به هر حال مخاطب خودش را پیدا می‌کند. همین حالا رسانه اینترنتی (اگر تعطیل نشود) مخاطبان زیادی جذب کرده. آنچه می‌ماند صداوسیما و حوضش است. 

روابط عمومی شبکه ورزش سیما در واکنش به اخبار تعطیلی برنامه فوتبال 120 نوشت: «با پایان یافتن رقابت‌های فوتبال باشگاهی در اروپا، یک فصل دیگر از برنامه فوتبال ۱۲۰ که هر هفته پنجشنبه شب‌ها به روی آنتن شبکه ورزش سیما می‌رفت به پایان رسید. فصل جدید برنامه فوتبال ۱۲۰ که به تحلیل، پرداختن به رویدادها و حواشی فوتبال جهان اختصاص دارد با شروع مجدد لیگ‌های معتبر فوتبال جهان و داغ شدن تب فوتبال در قاره اروپا از اواخر مرداد ماه آغاز خواهد شد. به این ترتیب برنامه فوتبال ۱۲۰ از اواخر مرداد به روال سال‌های گذشته و بدون هیچ خللی از شبکه ورزش سیما پخش خواهد شد.» به نظر می‌رسد شبکه ورزش در نظر دارد همان کاری که شبکه سه در مورد برنامه 90 انجام داد را در مورد فوتبال 120 به انجام برساند و این برنامه را با تیم جدید روی آنتن ببرد.

اما آیا سازمان می‌تواند به جای برنامه موفق فوتبال 120 برنامه‌ای جایگزین کند؟ در نوبت قبل که 90 تعطیل شد، صداوسیما ثابت کرد این توانایی را ندارد.