اگر می‌گذاشتند، بهار سال گذشته VAR به ایران آمده بود/ فشار می‌آوردند با شرکت‌ خاصی قرارداد ببندیم!

علی ولی‌اللهی- در همین یک ماه گذشته فدراسیون فوتبال و در رأس آن مهدی تاج و خداداد افشاریان به عنوان رئیس فدراسیون و رئیس کمیته داوران برای بار هزارم وعده دادند به‌زودی کمک‌داور ویدئویی به ایران خواهد آمد. در این بین افشاریان پا را فراتر گذاشت و گفت تنها کسی که می‌تواند این کار را انجام دهد تاج است! این ادعاها در حالی مطرح شد که در زمستان سال ۱۴۰۰، VAR برای نخستین بار به ایران آمد و در بازی ایران و کره جنوبی به صورت آفلاین استفاده شد. در آن زمان احسان عزیزی خادم سرپرست کمیته آی‌تی فدراسیون بود و همچنین پروژه ورود VAR به ایران را هدایت می‌کرد. آن زمان فدراسیون درگیر مذاکره با چند شرکت بود و گویا توافق‌های لازم هم صورت پذیرفته بود تا آن‌طور که عزیزی خادم می‌گوید، بهار ۱۴۰۱ فوتبال ایران به تکنولوژی روز دنیا مجهز شود. اما اتفاقات بهمن ۱۴۰۰ و عزل رئیس وقت فدراسیون و تغییر و تحولات همه چیز را به تعویق انداخت و از همان زمان فوتبال ایران منتظر تحقق وعده‌های مدیران جدید فدراسیون در این زمین است. برهمین اساس در روزنامه «اعتماد» با احسان عزیزی خادم گفت‌وگوی مفصلی ترتیب دادیم. در این گفت‌وگو سیر تا پیاز نحوه ورود VAR به ایران و همین‌طور چرایی ناکامی مدیران فعلی فدراسیون به بحث گذاشته شد.

از سال ۱۴۰۰ بحث VAR به صورت پررنگ به فعالیت‌های ما اضافه شد

*از زمان ورود شما به فدراسیون فوتبال شروع کنیم. چه شد با فدراسیون فوتبال شروع به همکاری کردید؟

از زمانی که آقای شهاب‌الدین عزیزی خادم رئیس فدراسیون شدند، درخواستی از من داشتند که همکاری کنم و با پیگیری ایشان، به واسطه حساسیت‌هایی که بحث IT داشت، به عنوان مشاور آمدم. بیشتر هم اوایل روی دو حوزه متمرکز بودم. حوزه‌های مختلفی در بحث توسعه‌ IT بود ولی بیشتر بر بحث سامانه هواداری و کلوپ هواداری و فوتبال الکترونیکی و ظرفیتی که فوتبال مجازی در کشور داشت [تمرکز کردیم]. دنبال برنامه‌هایی برای آن بودیم که آماده شد. هم برای درآمدزایی و هم برای اینکه سازوکاری داشته باشیم برای علاقه‌مندان به فوتبال؛ در بحث سازماندهی هواداری تیم ملی بزرگسالان، امید و زنان و هم بحث فوتبال مجازی.

اوایل درگیر این مسائل بودیم، آماده شدن طرح‌ها و ارائه یک سامانه جامع برای فدراسیون فوتبال. به هر شکل بعد از مقطعی مهندس قنبرزاده زمانی که من در فدراسیون هم نبودم با من تماس گرفتند و گفتند شما را به عنوان پروژکت لیدر VAR معرفی کردم و بعد دیدم که ایشان نامه کتبی به رئیس فدراسیون زده‌اند. از آن به بعد بحث VAR به صورت پررنگ به فعالیت‌های ما اضافه شد. اگر اشتباه نکنم مرداد ۱۴۰۰ بود که حکم سرپرست دپارتمان فناوری اطلاعات و رئیس دپارتمان را زدند و آن زمان هم مصادف بود با یکی از پروژه‌های خیلی جدی که به نوعی اهمیتش اگر نگویم بیشتر اما کمتر از VAR نبود؛ که بحث Fifa clearing house بود. پروژه‌ای که کاملاً مثل VAR متوقف بود ولی خدا کمک کرد که تا جاهای خوب پیش رفت و نامه تشکری هم به ما دادند.

*دقیقاً در چه تاریخی به عنوان پروژکت لیدر VAR انتخاب شدید؟

اگر درست در ذهنم باشد ۱۷ تیر بود ۱۴۰۰ بود. هفته سوم تیرماه اولین جلسه کارگروه VAR را برگزار کردیم چون یک ترکیب چندگانه داشت. ترکیبی نبود که خودمان دل‌مان بخواهد داشته باشیم. فیفا پلنی داشت و تیم را باید طبق آن تشکیل می‌دادیم، هم به صورت رسمی اعضای تیم را معرفی می‌کردیم که دسترسی بدهند به سامانه‌ای که باید اطلاعات VARرا وارد می‌‌کردیم، و هم باید طی جلسه‌ای اعضای تیم را پرزنت می‌کردیم که چه افرادی هستند. نقش‌های مختلفی بود، بعضی نقش‌ها حقوقی بودند مثلاً رئیس کمیته مسابقات یا دبیرکل، اعضای حقوقی بودند. افرادی هم بودند که مثلاً مسئول آموزش داوران و کمکش بود که خاطرم است از جناب آقای علیرضا فغانی خواهش کردیم تشریف بیاورند و ایشان هم قبول کردند. با توجه به اینکه خودشان بج VAR داشتند و خیلی کار ما را جلو انداختند. آقای منصوری دستیار ایشان بودند که با توجه به اینکه این دوره‌ها را گذرانده بودند کمک کردند. نقش فاینانشیال داشت، بحث‌های مالی، بحث لیگال و تکنیکال را داشت. پروژکت لیدر هم بود که مسئول کل این پروژه بود و به‌نوعی این افراد را راهبری می‌کرد.

نقشه راه پروژه VAR کاملاً مشخص بود

*شما در تیرماه به عنوان رهبر کارگروه VAR منصوب شدید. اولین اقدام‌تان برای اینکه این پروژه را جلو ببرید مذاکره با شرکت‌ها بود؟

خیر! اولین اقدام این بود که داکیومنت‌ها را خواندیم تا بفهمیم چه چیزی از ما می‌خواهند. چون این کاملاً پروژه‌ای بود که نقشه راهش مشخص بود. فیفا پلن کاملی به همه فدراسیون‌ها داده بود که گفته بود طبق برنامه IAAP باید گام به گام و فاز به فاز پروژه پیش رفت. هر فازی و اکتیویتی از سوی فیفا تایید می‌شد و بعد به فاز بعدی می‌رفتیم. یعنی اول سراغ این رفتیم که باید چه کارهایی انجام دهیم، بعد رفتیم سراغ تشکیل تیم بر اساس رل‌هایی که بود و تخصص‌هایی که نیاز بود.

اگر درست در ذهنم باشد آقای فغانی آن زمان برای داوری دربی به ایران تشریف آورده بودند و در همان زمان بود که با ایشان تماس گرفتم و ایشان هم با روی باز پذیرفتند و خیلی هم همکاری کردند. بعد [جلسات را تشکیل دادیم] و رفتیم روی انجام فازهای پروژه که اولینش Initial planning بود؛ یکی از کارهایی که باید تعیین تکلیف می‌کردیم این بود که یک STP یا همان Service technology provider را از بین STPهایی که مورد تایید فیفا بودند اعلام می‌کردیم که ما با این شرکت به توافق رسیده‌ایم. بحث قرارداد و اینها مال مرحله سوم بود. در همان برنامه‌ریزی اولی یکی از داده‌هایی که باید می‌دادیم این بود. و در پروسه‌ای که وقت‌گیر هم بود سراغ این رفتیم که ببینیم چه کسی حاضر است با ما کار کند و خدمات به چه صورت است.

پروژه کلی‌ VAR اصلاً به این صورت نبود که یک دستگاهی بیاوریم و بگوییم اجاره کنیم؛ مراحلش باید گام به گام طی می‌شد/ پیش‌بینی‌‌ می‌کردیم برای اواخر بهار ۱۴۰۱ پروژه را عملیاتی کرده‌ایم و VAR حداقل در ۶ ورزشگاه مستقر شده

*از چه زمانی متوجه شدید می‌توانید این پروژه را در مدت‌زمان کوتاه به سرانجام برسانید؟

ابتدا که مطالعه کردیم و جلساتی گذاشتیم متوجه شدیم این کار قابل انجام است. فیفا گفته بود این پروژه بین 18 تا 9 ماه طول می‌کشد. منتها بحثی پیش آمد. دبیرکل وقت آن زمان آقای کامرانی‌فر که خودشان داور بودند، با ارتباطاتی که داشتند گفتند AFC روی یکسری موارد حساس شده و با توجه به صحبت‌هایی که سرمربی تیم سوریه کرده بود که اینها  VAR نداشتند (آن بازی که 1-0 باختند)، بحث‌هایی مطرح شده بود و آقای کامرانی‌فر گفتند سیگنال‌هایی به من رسیده است که اینها مسئولان AFC را روی این قضیه حساس می‌کنند و نیاز است راه‌حل سریعی برای بازی‌های ملی داشته باشیم تا حداقل جلوی این بهانه را بگیریم و بگوییم ما آمادگی داریم.

یکی از اقدامات این بود که باید VOR یا همان Video Operation Room را آماده می‌کردیم، در یک اتاق ورزشگاه آزادی، نیازمندی‌های اولیه برای اتاق VAR قرار داشت. حتی یادم است نماینده فیفا‌ آقای هنری دید که یکسری چیزها را آماده کرده‌ایم. گفتیم راه‌حل کوتاه‌مدتی داشته باشیم که فدراسیون با اقدام سریع بتواند به صورت اجاره بیاورد و اعلام کند که ما این آمادگی را داریم. به برگزارکننده مسابقات که آن زمان AFC بود بگوییم ما داریم و اگر شما می‌خواهید داور معرفی کنید یا هرچه، بدانید کوتاهی از سمت فدراسیون ایران نیست. یادم است همان زمان حتی رئیس وقت فدراسیون از من پرسید به ایشان قول دادم به بازی ایران و کره می‌رسانیم که رساندیم. منتها پروژه کلی‌اش اصلاً به این صورت نبود که یک دستگاهی بیاوریم و بگوییم اجاره کنیم یا هر چه. مراحلش باید گام به گام طی می‌شد. پیش‌بینی‌‌مان این بود که گفتیم برای اواخر بهار ۱۴۰۱ آن پروژه را عملیاتی کرده‌ایم و VAR حداقل در ۶ ورزشگاه مستقر شده است.

شرکت واردکننده VAR باید مورد تایید فیفا می‌بود

*در واقع شما دو پروژه را همزمان با هم پیش می‌بردید، یکی برای اینکه بتوانید میزبانی ایران را تثبیت کنید از لحاظ اینکه تکنولوژی VAR را داریم و سراغ مذاکره با شرکتی رفتید که اجاره کنید، و از طرفی هم پروژه را جلو می‌بردید که فازهای فیفا را به سرانجام برسانید و در فاصله یک‌ساله VAR وارد ایران شود. در مورد داستان اجاره برایمان بگویید که به چه صورت بود و با چه شرکتی مذاکره کردید و کارها چطور پیش رفت؟

با توجه به اینکه باید شرکتی می‌بود که مورد تایید فیفا باشد، لیست را که گرفته بودیم طبیعتاً تعداد محدود می‌شد. اینترنشنال فدراسیون با 15 شرکت‌ مکاتبه کرد. خاطرم هست پنج شرکت پاسخ دادند و وارد مذاکره شدیم. نهایتاً دو شرکت گفتند ما می‌فروشیم. یکی شرکت اسلومو بود و دیگری سیمپلی لایو بود. بعد دوباره گفتیم برای رنت اگر بخواهیم چه کسی با ما همکاری می‌کند. آنجا فقط شرکت سیمپلی لایو گفت اجاره می‌دهم و شرکت دیگر صراحتاً نوشت که من رنت کار نمی‌کنم، اگر برای خرید می‌خواهید می‌توانید به ایجنت ما مراجعه کنید.

شرکتی دستگاه‌ VAR را به ایران آورد و در ورزشگاه آزادی به صورت آفلاین راه‌اندازی شد اما بعد یکسری حواشی خودشان از ادامه همکاری انصراف دادند

*چطور شد که وارد مذاکره شدید؟ در مورد قیمت و حاشیه‌ها هم بگویید.

این شرکت باید محصولش را پرزنت می‌کرد و قیمت می‌داد. اگر درست در ذهنم باشد، هر بازی حدود ۱۰ هزار یورو بود که حد معمول بود. مذاکرات را پیش می‌بردیم و مکاتبات اداری هم از مردادماه شروع شده بود. بعد هم که دستگاه‌شان را به ایران آوردند و در ورزشگاه آزادی به صورت آفلاین راه‌اندازی شد اما بعد یکسری حواشی پیش آمد که خودشان از ادامه همکاری انصراف دادند و چون اجاره بود، اجاره‌شان را گرفتند و رفتند. و فیفا هم که استعلام کرده بود گفته بودند، خود ما مایل به ادامه کار نیستیم.

برای خرید VAR دنبال این بودیم از فاندی که فیفا برای توسعه فوتبال می‌دهد استفاده کنیم/ نمی‌خواستیم از خودمان یا منابع کشور هزینه کنیم

*برای خرید نخواستید همکاری کنید؟

در بحث خرید دنبال این بودیم از فاندی که فیفا به کشورها و فدراسیون‌ها برای توسعه فوتبال می‌دهد استفاده کنیم. نمی‌خواستیم از خودمان یا منابع کشور هزینه کنیم. وقتی بتوانید فاندی را در جهت مثبتی جذب کنید، دوره بعدی فاند بالاتری به شما می‌رسد. ما هم تصمیم گرفتیم از فیفا فاند استفاده کنیم و مشخصاً بابت این با فیفا مکاتبه کردیم و گفتیم [درگیر] تحریم هستیم و می‌خواهیم از فیفا فاند استفاده کنیم؛ شما با شرکت‌ها صحبت کنید و به ما بگویید که چه کسی حاضر به همکاری است چون بحث رنت نیست که ما بگوییم برای یک بازی بیاید و برود. یا بگوییم که نهایتاً پول نقد پرداخت می‌کنیم چون قرارداد بزرگی باید بسته می‌شد. به همین خاطر وارد مکاتبه شدیم و فیفا هم پنج شرکت را به ما معرفی کرد که با آنها مکاتبه کردیم که مشکلی نداشتند با تایتل ایران به حساب‌شان پول واریز کنیم. و خودمان هم برای فیفا فاند می‌توانیم هزینه کنیم. از این پنج شرکت هم دو شرکت به ما پیشنهاد مشترک دادند که البته به عنوان تکنولوژی پرووایدر می‌خواستند بیایند؛ یعنی در واقع کسی که ارائه‌دهنده تکنولوژی است.

ما به عنوان ارائه‌دهنده خدمات همراه اول را مد نظرمان داشتیم؛ با توجه به گستردگی‌ای که بحث ارتباطات داشت و اینکه به‌شدت نیاز به اینترنت و دارکور اختصاصی در هر ورزشگاه داشتیم. این کار را همراه اول و شرکت مخابرات می‌توانست انجام دهد که انصافاً خیلی هم همکاری کردند. در بازی ایران- کره هم بدون چشم‌داشتی مانیتورها را تامین کردند، فیبری که داخل ورزشگاه کشیده شده بود زحمت کشیدند و یک گیگابیت اینترنت ددیکیت در ورزشگاه آزادی به ما دادند که بی‌سابقه بود. در بازی با کره، عراق و امارات آن را داشتیم و بعد نمی‌دانم چه اتفاقی برایش افتاد. با توجه به اینکه همراه اول بزرگ‌ترین اپراتور خاورمیانه است به تکنولوژی پرووایدرها هم گفتیم که مد نظرمان است همراه اول حتی به عنوان سرویس پرووایدری که مورد تایید فیفا در خاورمیانه باشد... به آنها گفتیم همراه اول در کنار ما باشد که دکتر اخوان و همکاران‌شان هم خیلی با ما همکاری کردند و هرچه گفتیم قبول کردند و کار خیلی خوب پیش می‌رفت. البته این فقط منحصر به بحث VAR نبود. در بحث فوتبال مجازی و Efootball کلاً همراه اول قرار بود به عنوان اسپانسر اقدامات درآمدی را انجام دهد چون هر کسی قدرت اجرای این را نداشت، کاملاً کار اپراتور بود آن هم اپراتوری به بزرگی همراه اول.

*کدام شرکت‌ها پیشنهاد همکاری مشترک دادند؟

Broadcast solution و EVS.

۲۸ بهمن بلافاصله بعد از جلسات کذایی که داشتیم استعفا دادم/ خود VAR یک سرور است اما شما باید دوربین، تجهیزات اتصال و تجهیزات رادیویی داشته باشید و ما کل این پک را خواسته بودیم

*تا کجا با این شرکت‌ها پیش رفتید که همه چیز به هم خورد؟

جلساتی با اینها داشتیم، هم با مسئول امور خاورمیانه شرکت Broadcast solution و هم با شرکت EVS. جلسه و مکاتبات رسمی داشتیم. من در ۲۸ بهمن بلافاصله بعد از جلسات کذایی که داشتیم استعفا دادم. طبق آخرین صحبت‌مان، دو مورد را داشتیم: یکی آموزش داوران بود که قرار بود نهم و دهم فروردین ۱۴۰۱ یعنی قبل از نیمه اول یک ست را به صورت فورس به ما برساند تا آموزش داوران را شروع کنیم، بعد هشت ست دیگر- که دوتا به صورت قابل جابه‌جایی و ۶ تای دیگر به صورت ثابت در ورزشگاه بود- را تا مهرماه به‌مرور تحویل بدهند. چون ساخت پک برای آنها هم طول می‌کشید. Broadcast solution که طرف اصلی ما بود- که احتمالاً هنگام بازی‌ها دیده‌اید حتی ون‌شان هم می‌آید و همکاری‌های مستمری با سازمان صداوسیما داشتند- system integrator است. می‌دانید که VAR خودش یک سرور است اما شما باید دوربین، تجهیزات اتصال و تجهیزات رادیویی داشته باشید و ما کل این پک را خواسته بودیم نه اینکه بگوییم فقط یک سرور بیاورید. دوربین‌های خاص نیاز داشتیم که باید بالای ۱۲۰۰ FPS باشند یا تجهیزات ارتباط رادیویی و... قرار بود پک را به ما بدهند و توافقات هم انجام شده بود و گفته بودیم همراه اول هم سیستم پرووایدر است، همراه اول هم که کاملاً آماده بود و کاملاً این ظرفیت را داشت. حتی مرکز شهید کاظمی را به عنوان دیتاسنتر VAR کشور در نظر گرفته بودیم و آقای دکتر اخوان و قائم‌مقام‌شان دکتر بهروزی گفتند جایی که خودمان نتوانیم، شرکت مخابرات ایران همکاری می‌کند.

*بحثی در مورد شرکتی که قرار بود با شما همکاری کند مطرح کردید که قرار بود تجهیزات به ایران بیاورد. در کنار این شرکت آن‌طور که شنیده‌ام یکسری واسطه‌های دیگر هم تلاش می‌کردند دستگاه‌ها را به فدراسیون فوتبال بفروشند یا خودشان را به عنوان نماینده شرکت جا بزنند که بگویند ما می‌توانیم این کار را برای شما انجام دهیم. آیا چنین صحبتی درست است؟

بله وجود داشت ولی من بارها گفتم برایمان اهمیتی نداشت چه کسی چه ادعایی می‌کند. فیفا ۱۵ شرکت را به ما معرفی کرده و گفته بود با اینها می‌توانید کار کنید. زمانی که برچسب فیفا کوالیتی را آوردند گفتند اگر اشتباه نکنم از ژوئن ۲۰۲۲ این برچسب اجباری می‌شود و حتماً باید بج فیفا داشته باشد. شرکت‌هایی که گفتم به اضافه هاکای یا ویو که آلمانی بود اوایل با ما مذاکره می‌کردند و بعد گفت بحث تحریم‌ها را باید محاسبه کنیم و جواب ما را ندادند. آنها هم شرکت هایتکی بودند و روی GLT (تکنولوژی خط دروازه) کار کرده بودند. بعد از آن باید با اینها صحبت می‌کردیم.

اینکه کسی بیاید بگوید من ایجنت هستم و دستگاه دارم یا ندارم که به درد ما نمی‌خورد. VAR به این شکل نیست که من بگویم یک سرور را بیاورید! این بحث در یکی از جلسات داخلی VAR مطرح شد که گفتند فدراسیون فوتبال کره قبلاً EVS بوده و الآن از هاکای استفاده می‌کند؛ ما با توجه به روابط حسنه‌ای که رئیس وقت فدراسیون با فدراسیون کره دارد صحبت کنیم که این دستگاه را به ما بدهد. من گفتم اگر این کار را بکنیم آیا با EVS قراردادی داریم که نشان فیفا دهیم؟ من باید رسما به فیفا بگویم که با یک شرکت توافق کرده‌ام و فیفا آن را استعلام می‌کند. نمی‌شود دستگاهی را از یک طرف بگیرم و خبر نداشته باشند. این یک پروژه است. این‌طور نبود که من دستگاهی را بخرم و بگویم کار را انجام دادم. کلی کار قبل و بعدش باید انجام می‌دادم و اگر به فرض دستگاهی که می‌آورند نیاز به خدماتی داشته باشد، اگر مشکلی داشته باشد، باید بتواند مشکل را حل کند؛ یعنی یک سرویس پرووایدر هم نیاز دارد.

برای کار کردن با شرکت خاصی زیاد تحت فشار قرار گرفتیم اما اصلاً برای من یا رئیس وقت فدراسیون مهم نبود

*تحت فشار هم قرار گرفتید که با شرکت خاصی کار کنید؟

بله خیلی زیاد اما اصلاً برای من یا رئیس وقت فدراسیون مهم نبود.

*برای مخاطبان ما مهم است چه پروسه‌‌ای طی می‌شود که با دبیر کارگروه VAR تماس بگیرند و بگویند با فلان شرکت قرارداد ببندید. چون همین الآن مساله روز فوتبال‌مان VAR است و می‌خواهیم ببینیم آسیب‌هایش کجاست. آیا یکی از آسیب‌هایش است که باعث می‌شود فدراسیون در انجام وظیفه‌اش ناتوان بماند؟

هر جایی که در قراردادی حجم بالایی از پول قرار باشد مبادله شود این آسیب‌ها هم هست.

قیمت سرورها از ۸۰ هزار دلار تا ۳۵۰ یا ۴۰۰ هزار دلار بود/ حساب که کردیم هر پک کامل بین ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار یورو می‌شد

*حدوداً چه رقمی باید هزینه می‌کردید؟

قیمت سرور VAR متفاوت است. بسته به دوربین‌هایی که به آن متصل می‌شدند، مثلاً به‌نوعی هشت‌کاناله، ۱۶ کاناله بود که دوتا را هم باید برای دوربین‌های ویژه می‌گذاشتید. ولی قیمت سرورها از ۸۰ هزار دلار تا ۳۵۰ یا ۴۰۰ هزار دلار بود. ولی ما با Broadcast solution چیزی که صحبت کردیم پک کامل بود. حساب که کردیم هر پک بین ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار یورو می‌شد.

*پس در مورد رقمی حدود چهار میلیون دلار صحبت می‌کنیم.

این عدد باید ضربدر ۱۵ ورزشگاه می‌شد. چون فاز اول گفتیم ورزشگاه باید یکسری زیرساخت‌های لازم را داشته باشد. مثلاً زمینش قابل کالیبره کردن باشد، جایی برای نصب دوربین‌ها داشته باشد و آن زمان به این نتیجه رسیدیم که در حال حاضر ۶ ورزشگاه با تغییرات جزئی این امکان را دارند و قطعاً در فاز بعدی سراغ بقیه ورزشگاه‌ها می‌رفتیم. از هشت موردی که گفتم دو مورد پورتابل در اختیار فدراسیون باشد که اگر جایی نیاز بود استفاده شود.

*بنابراین اگر در مورد رقم پنج تا هشت میلیون دلار صحبت کنیم، خیلی‌ها وسوسه می‌شوند که بخواهند بخشی از قرارداد باشند.

طبیعی است.

*با شما تماس می‌گرفتند و شما قبول نمی‌کردید و می‌گفتید با خود شرکت باید مکاتبه کنید؟

بله یا تماس می‌گرفتند یا بعضاً مکاتبه می‌کردند. حتی بعضاً از جاهایی دستوری می‌گرفتند و می‌آوردند و برای من مهم نبود.

*بخشی از این فشارها در داستانی که سر VAR تحت عنوان رنت بازگو کردید، آنجا بیرون نزد که بخواهند شما را اذیت کنند؟

این را باید از کسانی بپرسید که ما را تحت فشار قرار دادند [با خنده]. ولی آنجا بحث‌هایی به صورت شفاهی مطرح شد و شرکت هم که خودش گفت همکاری نمی‌کنم. شرکت سیمپلی لایو. هر دو شرکت به ما ایجنت معرفی کردند و ایجنت‌هایشان هم با ما صحبت کردند. ولی من گفتم نه قرارداد با ایجنت می‌بندم و نه بحثی با ایجنت دارم، من اول باید با کمپانی اصلی به توافق برسم. مثلاً یک مورد شرکت می‌گفت من رنت نمی‌دهم و ایجنت می‌گفت می‌دهم. اول باید با یکی از پرووایدرهای مورد تایید فیفا به توافق حداقل اولیه می‌رسیدیم که تایید کنند، بعد برویم سراغ اینکه چطور قرارداد می‌بندند، ایجنت چه کسی است و سراغ چه کسی برویم. پلن‌های دیگری هم با مجموعه همراه داشتیم. یکی از شرکت‌های زیرمجموعه در زمینه VAR کار می‌کرد، با توجه به اینکه همراه سرویس پرووایدر می‌شود، بتواند کمک کند و آن شرکت کم‌کم به این مرحله برسد و موانعی که داشتیم با کمک آنهایی که در کار بودند حل شود. یادم است در مورد بیمه مشکل داشتند و از بانک سوئیس باید این تضمین را می‌گرفتند که به دلیل تحریم‌ها امکان‌پذیر نشد. خواستیم یک پرووایدر در داخل هم داشته باشیم. ولی همه اینها بعد از این صورت می‌گرفت که توافق انجام شود.

*بحثی شنیدم که وقتی دوربین‌های VAR وارد ایران شود و در استادیوم‌ها نصب شود، شما می‌خواستید با شرکت همراه اول قراردادی در مورد حق پخش بازی‌ها ببندید. درست است؟

به این صراحت مطرح نشده بود، ما گفتیم شرکتی که می‌آید و سرویس پرووایدر VAR است حق بهره‌برداری از تصاویر VAR را دارد. اینجا همراه اول بود که باید خودش به عنوان سرویس پرووایدر آن زمان و پارتنر ما تصمیم می‌گرفت تصاویر را خودش پخش کند یا به صداوسیما بدهد.

*فقط تصاویر VAR یا کل بازی‌؟

بالاخره کسی که دوربین VAR می‌آورد، تصاویر کل بازی را می‌گیرد.

بحث حق پخش همیشه مطرح بوده منتها تا دوربین در اختیارتان نباشد نمی‌توانید فشاری بیاورید/ حق پخش تلویزیون یکی از دغدغه‌های جدی ما در آن زمان بود

*یعنی این ایده در ذهن شما بود که این قرارداد منعقد شود انگار که حق پخش بازی‌ها را همراه اول خریده باشد؟ یا رقمی به شما بپردازند بگویند تصاویری که با دوربین‌های ما در استادیوم ضبط می‌شود برای ما باشد.

بحث حق پخش که همیشه مطرح بوده منتها تا زمانی که دوربین در اختیارتان نباشد نمی‌توانید فشاری بیاورید. آنجا دوربین‌ها بودند و تصویر می‌گرفتند. این دیگر می‌رفت در مذاکره که با صداوسیما یا جاهای دیگر صحبت کنیم. حقیقتاً به صورت [جزئی] وارد این بحث نشدیم. آنچه ما می‌دانیم این است که کسی که سرویس پرووایدر VAR است حق بهره‌برداری از تصاویر را دارد. به‌مراتب تصاویر VAR شاید از تصاویر بازی ارزشمندتر باشد. ولی اینکه حق پخش تلویزیون یکی از دغدغه‌های جدی ما در آن زمان بود، شکی در این نیست و همیشه هم دنبال راهکارهایی برای این موضوع بوده‌ایم.

*از این مسیر می‌توانست محقق شود؟

قابل فکر کردن بود.

*نمی‌خواهید با صراحت جواب بدهید؟

چون محقق نشد [با خنده].

*ولی قابل تحقق بود. وقتی شما شرکتی را دارید که دوربین دارد و تصاویر را باکیفیت ضبط می‌کند می‌توان گفت صداوسیما را می‌شود کنار گذاشت چون فقط صداوسیما دوربین دارد.

حداقلش این است که می‌توان به صورت جدی‌تر مذاکره کرد.

*مثل برگ برنده است.

بله.

*پس شما کار را تا اینجا رسانده بودید که فکر می‌کردید تا اواسط ۱۴۰۱ VAR را تثبیت‌شده در ایران داریم و وارد فاز بعدی که تجهیز همه ورزشگاه‌هاست می‌شویم که اتفاقات ۲۸ بهمن رخ داد و شما استعفا دادید و از فدراسیون جدا شدید. بعد از آن به نظر می‌رسد همه پروژه‌ای که شما پیش می‌بردید متوقف شد چون از ۲۸ بهمن ۱۴۰۱ بالغ بر ۲۱ ماه گذشته و در رسانه‌ها می‌بینیم که گفته می‌شود ان‌شاءالله VAR به‌زودی وارد کشور خواهد شد. در جریان هستید که بعد از رفتن شما چه اتفاقاتی افتاد؟

صادقانه می‌گویم راستش خیر. چون دنبال نکردم، ولی مشخص بود که ما تا کجا پیش رفته بودیم و جلسات منظمی هم داشتیم.

این همه پروژه در حوزه‌های مختلف هست، افراد عوض می‌شوند و پروژه می‌تواند ادامه پیدا کند

*گروه بعدی باید کار را از اول شروع می‌کرد یا از جایی که شما پیش برده بودید می‌توانست ادامه دهد؟

پروژه است دیگر. مگر چند نفر از آن تیم عوض شدند؟ من بودم و یکی دو نفر دیگر. قاعدتاً در پروژه به این شکل است که بر اساس افراد [کار پیش نمی‌رود]، مثلاً این همه پروژه در حوزه IT و حوزه‌های دیگر هست و افراد عوض می‌شوند و پروژه می‌تواند ادامه پیدا کند.

*اما به نظر می‌رسد این پروژه ادامه پیدا نکرد چون اگر قرار بود ادامه یابد، باید در همان زمان‌بندی‌ای که شما در نظر داشتید یا حداقل با دو سه ماه تاخیر به نتیجه می‌رسید. خاطرم است تابستان سال گذشته بود بعد از یک جلسه هیات رئیسه، برخی از اعضا گفتند که ما با شرکت اسلومو و یک شرکت دیگر به توافق رسیده‌ایم و یکی از این دو قرار است به‌زودی بیاید. از آن زمان بیشتر از یک سال گذشته و نیامده‌اند. تا این اواخر دو دستگاه VAR اجاره‌ای به خاطر قهرمان لیگ قهرمانان آسیا آمد و گفتند می‌خواهیم این دو دستگاه را نگه داریم و ۶ دستگاه دیگر هم اضافه کنیم و VAR داشته باشیم. این اتفاقات را به عنوان شخصی که برهه‌ای در رأس این پروژه بوده چطور تفسیر می‌کنید؟

این صحبت‌ها را از شما می‌شنوم و قضایا را دنبال نکرده‌ام. ولی می‌توانم بگویم مثلاً در اینیشیال پلنینیگ خروجی اصلی این است که برنامه‌تان را از طریق سامانه آپلود کنید و آنها تایید کنند و بعد به قسمت دوم بروید. مرحله اول اینیشیال پلنینیگ است. مرحله دوم Administrative requirements است. مرحله سوم تمرین داورانی که قرار است آموزش ببینند. و مرحله چهارم Approval  است. همه اینها که انجام شود تایید می‌شود که برای دوره‌ای از مسابقات، آیا می‌تواند از این کارهایی که شما کردید استفاده کند. مثلاً شما برای مسابقات لیگ برتر باید یک بار این را انجام دهید، بعد از مرحله ۴ به شما می‌گویند من تایید می‌کنم که شما برای لیگ برتر سال آینده یا هر تایمی که در آن جدول زمانی هستید، استفاده کنید یا نه. مرحله پنجم هم که مانیتورینگ است که ادامه‌دار است و این پایش ادامه دارد. در گام اول باید به‌نوعی نقشه کاری خودمان را مشخص کنیم. بگوییم با شرکت X توافق کردم می‌توانید استعلام کنید و بعد هم فقط تکنولوژی پرووایدر نباشد، سرویس پرووایدر هم باشد. مثلاً شرکتی مثل هاکای هر دو هست ولی شرکتی مثل EVS می‌گوید من فقط تکنولوژی پرووایدر می‌دهم. بعد می‌گویید که مثلاً ظرف دو ماه چه کاری را انجام خواهم داد. مشخص می‌کنید که آموزش یا الزامات چقدر طول می‌کشد و بگویید من در فلان ماه آماده هستم که شما تایید کنید. زمانی که آنها تایید می‌کنند شما می‌توانید برنامه‌ای را اجرا کنید. این برنامه اگر کمتر از ۹ ماه یا بیشتر از ۱۸ ماه شود خلاف زمان‌بندی است. بنابراین وقتی اینها تایید شد، شما می‌توانید بگویید من وارد پروژه شده‌ام.

*یعنی پروژه شما از تیرماه ۱۴۰۰ شروع شده بود؟

بله.

ما حتی ورزشگاه‌هایی را انتخاب کردیم تا آموزش داوران آنجا برگزار شود

*از آن موقع که ۱۸ ماه گذاشته، پس کل پروژه روی هوا رفته و باید کل پروژه از ابتدا شروع بشود؟

خاطرم هست ما حتی ورزشگاه‌هایی را انتخاب کردیم برای اینکه آموزش داوران آنجا برگزار شود. حتی گفتیم بازی‌های نوجوانان و جوانان هم آنجا باشد که بازی‌های آفلاین و آنلاین را ببینند. خاطرم هست حتی گفتیم ۳۰ داور و ۱۲ کمک‌داور هم در دوره اول آموزش باشند. اعضای فنی را مشخص کردیم که آموزش فنی ببینند، با EVS و Broadcast Solution توافق کردیم مدرس بفرستند یا اگر جاهایی لازم باشد کسانی را به بلژیک یا آلمان برای آموزش بفرستیم. اینا همه جزو پلن است. حالا شما این پلن را می‌دانید، به هر حال هر کسی یا این پلن را ادامه می‌دهد یا یک پلن دیگر می‌چیند. در هر صورت اول باید آن پلن را تاییدیه بگیرید. خاطرم هست دو سه جلسه با کارگروه VAR فیفا داشتیم و گزارش‌ها را به آنها می‌دادیم که قبول می‌کردند و می‌گفتند مرحله بعد را انجام دهید. و مرتباً هم مکاتبه می‌کردیم. حالا می‌توانند آن پلن را ادامه دهند یا اینکه بگویند این برنامه اشتباه بوده و من کار دیگری انجام می‌دهم. منتها در همان پلن چیزی که باید مشخص کنید داده‌های اولیه است. اگر داده‌های اول را مشخص نکنید، عملاً چه پلنی قرار است بدهید که تایید شود تا شما اجرا کنید.

مهم نیست VAR را ​چه کسی بیاورد؛ مهم این است که آن شرکت‌ها قبول کنند و بگویند بنده در کنار این فدراسیون هستم

*با VAR که AFC به صورت پورتابل برای دو سه بازی لیگ قهرمانان آسیا می‌آورد، آیا می‌توانیم تاییدیه بگیریم که صاحب VAR شویم؟

مهم نیست چه کسی بیاورد. مهم است با شرکتی که آن دستگاه و سرور را دارد توافق کرده باشید و او هم با شما کانترکت ببندد و بگوید پارتنر شما هستم.

*پس شرکت‌هایی که الآن آمده‌اند با AFC قرارداد دارند نه با ما.

از این موضوع مطلع نیستم اما مهم نیست چه کسی بیاورد، مهم این است که آن شرکت‌ها قبول کنند و بگویند بنده در کنار این فدراسیون هستم و این خدمات را می‌دهم و رسماً به فیفا اعلام کند. یعنی به‌نوعی بخش تکنولوژی که آن زمان آقای مورگن بود، از شرکت استعلام می‌کنند و آنها هم تایید می‌کنند. حالا اینکه چه کسی و چطور آورده مهم نیست.

*مهم است که فدراسیون با آن شرکت قرارداد داشته باشد؟

یا حداقل توافق کند که او هم استعلام رسمی فیفا را پاسخ بدهد. قراردادش جنبه‌های تکنیکال و لیگال دارد، قرارداد و جزئیات در فاز سوم باید تکمیل شود.

از سال ۹۷ درخواست فایروال داده شده بود اما زمان ما وارد مدار شد و یک سرور خریداری کردیم

*زمانی که وارد فدراسیون فوتبال شدید و سرپرست و بعد رئیس دپارتمان IT شدید شرایط IT و هوشمندسازی فدراسیون به چه صورت بود و زمانی که تحویل می‌دادید در چه مرحله‌ای بود؟

مسائل فدراسیون فوتبال به دو دسته تقسیم شده: یکی بحث‌هایی که در ایونت‌ها و رویدادها داشتیم و یکی هم زیرساخت‌های خودش. زمانی که من تعیین شدم مثلاً فدراسیون فایروال نداشت [با خنده]. از سال ۹۷ درخواستش داده شده بود که زمان ما وارد مدار شد و یک سرور خریداری کردیم. مثلاً مرکز ملی فوتبال ارتباطی به صورت شبکه اینترانت با فدراسیون فوتبال با آن عظمت نداشت که این ارتباط را برقرار کردیم؛ یک چتر وای‌فای کامل ایجاد کردیم. اینترنت ددیکیت بود که به تیم‌های ملی دادیم. این در حوزه زیرساخت است. خیلی از سامانه‌هایی که برون‌سپاری شده بود یعنی سرورهای بیرون از فدراسیون را به داخل منتقل کردیم. بحث اتاق شیشه‌ای مطرح بود، پروژه‌ای که چند سال متوقف شده بود و خیلی هم تحت فشار بودیم، به خاطر بحث پولشویی که فیفا حساس بود. در چند ماه توانستیم به مرحله‌ای برسانیمش که از ما تشکر کردند چون قبل از آن مکاتبات‌شان هم حالت بدی پیدا کرده بود.

*تهدیدآمیز؟

بله. چون حساس بودند. در بحث ایونت هم در اقدامات زیرساختی در مسابقاتی که داشتیم، پرسنل IT گذشته از تجهیزاتی که چند صد میلیون تومان خریداری شد اکسس پوینت‌ها را شب قبل از بازی تا ۱۲ شب نصب می‌کردند و روز بعد از بازی جمع می‌کردند. برای اولین بار یک گیگ اینترنت در ورزشگاه داشتیم که حتی به خبرنگاران هم دادیم. در حوزه زیرساخت و شبکه و نرم‌افزار هم تحولات مثبتی ایجاد شد. یک چیز خیلی ساده‌اش اینکه ۳۰ و اندی Subdomain را در اختیار هیات‌های استانی قرار دادیم تا بتوانند استفاده کنند و تجهیزات روتین مثل لپ‌تاپ که خریداری کردیم. بحث پروژه‌های درآمدزا که مطالعاتش کاملاً انجام شد و باید اجرایی می‌شد که همراه اول قرار بود در کنار ما اینها را اجرایی بکند.

بخش عمده‌ای از درآمد فوتبال در بخش گیم است

*روی بحث «ای فوتبال» و لیگ مجازی که مردم بتوانند ثبت‌نام کنند چقدر حساب کرده بودید که درآمدزایی شود؟

بخش عمده‌ای از درآمد فوتبال در بخش گیم است. مشکلی که آنجا بود شرکت E SPORT هم به خاطر بحث تحریم‌ها حاضر نبود مستقیماً همکاری کند ولی ما با توجه به ظرفیتی که گیمرها در کشور داشتند و مطالعاتی که روی آنها انجام دادیم، گفتیم برنامه‌مان این است که لیگ برتر و تیم‌های لیگ برتر موظف شوند تیم فوتبال مجازی هم داشته باشند و لیگ فوتبال مجازی برگزار کنیم و بعد دربی مجازی داشته باشیم و گذشته از آن، جامی شبیه جام حذفی منتها این بار نه فقط تیم‌های لیگ برتر، اگر کسی خودش تیم فوتبال مجازی ایجاد کند و برندی داشته باشد، بتواند شرکت کند. بحث فروش ترافیک و تبلیغات و استریمینگ همه برای ما درآمدزا بود. فقط باید یک اپراتور کنار ما می‌آمد تا بتواند بحث‌های زیرساختی را مهیا کند که همراه اول اعلام آمادگی کرده بود و چون می‌دانستیم خیلی از بازیکن‌های تیم ملی و بازیکنان مطرح لیگ برتر خودشان گیمر هستند برنامه داشتیم که اینها هم در این مسابقات شرکت کنند که خودش خیلی جاذبه ایجاد می‌کرد. مثلاً یک گیمر ۱۴، ۱۵ ساله احساس کند اگر دو مسابقه ببرد، در مسابقه بعدی‌اش با کاپیتان تیم ملی بازی خواهد کرد؛ جالب است.