افتتاحیه المپیک تمثیلی کامل از روح فرانسوی است/ جدال چپ‌ها و راست‌ها در زمین ورزش

مراسم افتتاحیه المپیک و نمایش‌های آن با گذشت سه روز هنوز محل بحث مردم، رسانه‌ها و کارشناسان است. شکل مراسم و نمادهای به کار رفته در آن نظرات مختلف و متضادی را به وجود آورده است. رسانه‌های فرانسوی چپ‌گرا به ستایش آن پرداخته‌اند، احزاب دست راستی و محافظه‌کار کلمه شرم‌آور را برایش به کار برده‌اند و در ایران رسانه‌های اصولگرا افتتاحیه المپیک را نمود فرهنگ منحط غربی دانسته‌اند. در ادامه نگاهی می‌اندازیم به واکنش‌های جهانی به افتتاحیه المپیک 2024 پاریس.

به گزارش روزنامه اعتماد و به نقل از گاردین، افتتاحیه المپیک درست مثل خود ما بود: یک آشفتگی آشفته. اما خود فرانسه از مراسم افتتاحیه بازی‌های پاریس لذت برده است. اکثر روزنامه‌های فرانسوی نمایش المپیک را ستایش کرده‌اند، اما مفسران راست افراطی آن را به عنوان پروپاگاندای «ووک» رد کرده‌اند.

در تعریف ووک به معنای بیداری آمده است: به عنوان یک اصطلاح عامیانه کلی در ارتباط با سیاست‌های چپ، جنبش‌های از نظر اجتماعی لیبرال، فمینیسم، کنشگری دگرباشان جنسی و مباحث فرهنگی استفاده می‌شود.

فرانسوی‌ها 100 سال برای این افتتاحیه صبر کرده بودند و عمدتا مصمم هستند که مراسم افتتاحیه المپیک کیچ (یک اصطلاح هنری به معنای پرزرق و برق)، دیوانه‌‌وار، خرابکارانه، خیس و بسیار بارانی خود را دوست داشته باشند. چهره‌های راست افراطی کمتر از این شکل مراسم خوشحال شدند و آن را تبلیغات ووکیست نامیدند.

یک نظرسنجی کاملا غیرعلمی در خیابان روشوارت در پاریس، جایی که راست‌گرایان چندان طرفدار ندارند نشان می‌دهد مردم شور و شوق زیادی پیدا کرده‌اند.

آلن ویجنت، 54 ساله گفت: «این یک مراسم عالی بود، فقط باران کمی شرایط را تغییر داد. با چند تصویر واقعا شگفت‌انگیز از انقلاب، سر ماری آنتوانت در حال آواز خواندن و...»

ساندرین دو سوزا، 38 ساله بیرون از سبزی‌فروشی گفت که پس از هفته‌ها استرس سیاسی و در‌حالی که به نظر می‌رسید کشور تسلیم راست افراطی شده است «همه آن شور و نشاط» و «تمایل به کمی دیوانه شدن» جذاب بود.

او گفت: «می‌دانم که برخی از آن‌ اتفاقات افتتاحیه ممکن است برای برخی افراد خارج از فرانسه کمی عجیب به نظر برسد، اما هر کشور میزبان المپیک مراسم افتتاحیه خودش را دوست دارد. لندن را به یاد می‌آورم، آن یک نمایش بزرگ بود. اما آنجا هم المان‌هایی بود که خیلی از مردم سایر کشورها درکش نکردند، اما به نظرم جالب بود.»

رییس‌جمهور، امانوئل ماکرون، وقتی برای اولین‌بار با ایده اجرای نمایش در امتداد 6 کیلومتر از رود سن، با بناهای تاریخی بزرگ پاریس به عنوان دکور روبه‌رو شد، آن را به صورت «خیلی جدی» رد نکرد. همین امر باعث شد توماس جولی، کارگردان افتتاحیه نمایش از او به عنوان یک رهبر تشکر کند.

بعد از مراسم ماکرون در X گفت: «از شما و نبوغ خلاق شما برای این مراسم باشکوه تشکر می‌کنم. از هنرمندان برای این لحظه جادویی و بی‌نظیر متشکرم. با تشکر از پلیس و خدمات اورژانس و داوطلبان. از همه کسانی که باور کردند متشکرم... ما این کار را کردیم!»

مطبوعات نیز به همان اندازه مشتاق بودند. لوموند نوشت: «در زیر سیل، پایتخت و رودخانه‌اش، «سن»، به تئاتری برای نمایشی رویایی تبدیل شد که تاریخی برای فرانسه را تصدیق ‌کرد که مختلط و فراگیر است و از جنجال نمی‌ترسد.»

این روزنامه نمایش را با نمایش‌هایی مقایسه کرد که «گروه‌های تئاتر سیار قرن‌ها پیش، زمانی که از شهر می‌گذشتند» اجرا می‌کردند یا «سیرک‌های توریستی که هنوز در خیابان‌های ما رژه می‌روند» .

این شادی عصر جمعه مردم بود. روزنامه فرانسوی نوشت: «جاذبه‌ای از کسانی که آتش‌بازی می‌کنند، طناب‌بازان و غلتک‌ها» وجود داشت که به مهمان‌های بین‌المللی حاضر که در صفوف جلو نشسته بودند «در مراسمی خارق‌العاده» هوای جشن بخشید.

لیبراسیون از «تعدادی از کلاژهای آغشته به فراگیری و خود درگیری» تعریف کرد و نوشت: «کاتارسیسی که پس از استرس انتخابات زودهنگام فرانسه بسیار مورد استقبال قرار گرفت با بارانی به یک دارایی هنری تبدیل شد.»

این مراسم که بیش از 23 میلیون نفر در فرانسه آن را تماشا کردند، «ترکیبی از کارت پستال‌های تصویری پاریسی، اجراهای ستاره‌ها و ترکیبی از سبک‌ها» بود. Le Parisien نیز از لفظ «عصر باورنکردنی» استفاده کرد.

به گفته این روزنامه، مراسم افتتاحیه «استثنایی، غافلگیرکننده و اغلب جذاب» بود.

هر چند لفظ‌هایی نظیر «بسیار خیس و گاهی اوقات خسته‌کننده» هم از برخی شنیده شد، اما بسیاری از رسانه‌های فرانسوی گزارش دادند که واکنش‌های بین‌المللی به این نمایش نیز تا حد زیادی مثبت بوده است.

برای فرانکفورتر آلمان، این مراسم «دیدنی» بود، درحالی که فولا د سائوپائولو برزیل آن را «مراسمی براساس تنوع... که در اسطوره المپیک باقی خواهد ماند» توصیف کرد. نیویورک تایمز به «شعله سبک فرانسوی که تاریخ و جسارت هنری را در هم می‌آمیزد» اشاره کرد و واشنگتن پست گفت که این مراسم نشان داد «تفکر جسورانه می‌تواند درخشش را به یک رویداد جهانی بازگرداند» و برای لس‌آنجلس، میزبان بعدی المپیک آرزو کرد که این کار را بهتر انجام دهد.

با این حال این رسانه‌ها زحمت ترجمه برخی عناوین بریتانیایی که طبق سنت مغرورانه خودشان برخلاف بسیاری از رسانه‌های فرانسه کمتر چاپلوسی کرده بود را ترجمه نکردند. «La Farce» از قول دیلی میل نوشت؛ این نمایش «افتتاحیه سورئال» بود و در ادامه یادآور شد که این مراسم «بدترین تاریخ» بود. درحالی که برای تایمز این مراسم «یک نمایش نمناک» بود.

برای روزنامه محافظه‌کار فیگارو، این مراسم همچنین «منظره‌ای باشکوه و مجلل» بود. اما همچنین در مقاله آن از «اشاره‌های ایدئولوژیک متعدد» شکایت شد که تاثیر را ازبین بردند. این رسانه نوشت گمان می‌رود که ممکن است همه اینها با هدف برانگیختن جنجال صورت گرفته باشد.

پل سوگی به عنوان مفسر گفت: «انگار لحظه‌ای بود که فرانسه غرور و تاریخ خود را جشن می‌گیرد، در این صورت نمی‌تواند بی‌خیال روحیه تحریک‌آمیز و اختلاف‌افکنش که همیشه به پارادوکس‌ها و تفرقه‌ها دامن زده است، بشود.»

راست افراطی فرانسه که چند ماه پیش در انتخاباتی زودهنگام پارلمانی هم پیروزی‌هایی را به دست آورد هم شکست‌هایی را به ‌طوری که حتی می‌تواند در دولت هم حضوری جدی داشته باشد از این مراسم صراحتا خشمگین شد.

اگرچه مارین لوپن رهبر راست‌گرایان فرانسه واکنشی نشان نداد، خواهرزاده فوق‌العاده محافظه‌کار او، ماریون مارشال، گفت که او با فرزندانش مراسم افتتاحیه را تماشا کرده اما در میان چنین «تبلیغات بی‌پروایی»، «تشویق صحنه‌های اندکی که موفقیت‌آمیز اجرا شدند» برایش سخت است.

مارشال گفت: بین «ماری آنتوانت با سر بریده، سه نفری در حال بوسیدن یکدیگر، درگ کوئین‌ها، تحقیر گارد جمهوری که مجبور به رقصیدن با آیا ناکامورا شده، زشتی کلی لباس‌ها و طراحی‌های رقص»، «ما ناامیدانه به دنبال تجلیل از ارزش‌های ورزش و زیبایی فرانسه می‌گشتیم.»

ناکامورا که در مالی به دنیا آمده و در حومه شمالی پاریس بزرگ شده، پرشنونده‌ترین خواننده فرانسوی در جهان است، اما حتی پیشنهاد اینکه او در مراسم افتتاحیه برنامه اجرا کند، انتقاد شدید راست افراطی را در اوایل امسال به دنبال داشت. «شرم‌آور!» جولین اودول، سخنگوی حزب ملی راست‌گرای لوپن (RN) در مورد اجرای این خواننده در جمعه شب توییت کرد: «آیا ناکامورا؟ به هیچ وجه! افتتاحیه بازی های المپیک غارت فرهنگ فرانسه است.»

اودول و دیگران همچنین برای صحنه‌ای حیرت‌انگیز که در آن فیلیپ کاترین خواننده (تقریبا) برهنه در یک ظرف میوه ظاهر شد، استثنا قائل شدند. او گفت: در چشم جهان، فرانسه تجسم زیبایی، ظرافت و رمانتیسم است.

این شخصیت سیاسی در مجموع نوشت: «در فضای یک شب تاریک برگزارکنندگان مراسم افتتاحیه شاهکار ویران کردن چهره کشورمان را به انجام رساندند. همین کافی است که تو را به گریه بیندازد.» خشم راست افراطی و محافظه‌کار کاتولیک بیشتر مجمع درگ کوئین‌های را هدف قرار داد. مجمعی که به تقلید از شام آخر لئوناردو داوینچی عکس می‌گرفتند. مارشال به انگلیسی نوشت: «فرانسه زبان نیست، بلکه یک اقلیت چپ است که آماده هرگونه تحریک است.» فرانسه کشوری سکولار است که توهین به مقدسات را به عنوان بخشی از آزادی بیان تلقی مجاز می‌داند. اما یکی از نویسندگان خارجی زبان در این مورد جمله جالبی به کار برد که می‌تواند ختم کلام باشد. او گفت: «این مراسم با فرهنگ کلاسیک و عامه، ذوق وحشیانه و تاریخ عالی، بیداری و شوخ طبعی بی‌حساب، مهارت فنی و نبوغ ادیت پیاف درآمیخت و موفق به برانگیختن یک بحث وحشتناک شد این تمثیلی کامل از روح فرانسوی است.»