جمعیت سالمندان در حال رشد است؛ چطور از آن‌ها مراقبت کنیم؟

طبق آمار و پیشبینی‌های مختلف انجام شده، جمعیت سالمندان در ایران از حدود 10 میلیون نفر به 30 میلیون نفر تا 1450 می‌رسد. این رشد یکی از تحولات شدید در جمعیت کلی ایران است که از 10 درصد جمعیت به حدود 30 درصد کلی جمعیت ایران می‌رسد.

با افزایش تعداد سالمندان و پیر شدن جمعیت، تعداد افرادی که قادر به حمایت از سالمندان در جامعه کاری هستند کاهش می‌یابد، که این امر می‌تواند سیستم‌ها و سازمان‌های مراقبتی را با چالش‌های جدی روبه‌رو کند. این افزایش بار نگهداری و مراقبت از سالمندان، فشار بیشتری بر خانواده‌ها و نزدیکان وارد می‌کند. به همین دلیل، مراکز و شرکت‌های مراقبتی مختلفی، مانند خانه سالمندان و خدمات پرستاری از سالمند در منزل، ایجاد شده‌اند تا بتوانند به خانواده‌ها در مراقبت و نگهداری از سالمندان یاری رسانند.

یکی از شرکت‌های مراقبتی و نگهداری در ایران؛ آسانیسم است. شرکت آسانیسم خدمات مهم و ضروری برای نگهداری، مراقبت و انجام امور منزل برای سالمندان و کودکان را ارائه می‌دهد. برای درخواست پرستاری از کودک در منزل، مراقبت از سالمند یا اعزام همراه بیمار در بیمارستان، می‌توانید با شماره 02191304433 تماس بگیرید.

آمار جمعیت سالمندان در ایران

دوران سالمندی، بر اساس تعریف سازمان‌های جهانی، شامل افرادی است که سن آن‌ها از ۶۰ سال گذشته باشد. در سال ۱۴۰0، جمعیت سالمندان در ایران حدود 8 میلیون نفر تخمین زده می‌شود که معادل 10 درصد از کل جمعیت کشور است. پیش‌بینی‌های مختلف نشان می‌دهد که درصد سالمندان در سال‌های آینده رشد خواهد کرد و سرعت این رشد نیز افزایش خواهد یافت.

چطور از سالمندان مراقبت کنیم؟

همان‌طور که اشاره کردیم، جمعیت ایران به سمت سالمندی پیش می‌رود و با توجه به مشغله‌های کاری در کلان‌شهرها، سالمندان نمی‌توانند کاملاً به نسل جوان خانواده وابسته باشند. با این حال، راه‌های متعددی وجود دارد که به خانواده‌ها امکان می‌دهد بدون تداخل در کارها و مشغله‌های روزمره خود از سالمندان مراقبت کنند.

در ادامه، چندین راهکار برای نگهداری اصولی و درست از سالمندان معرفی کردیم تا خانواده‌های عزیزان سالخورده از آن‌ها بهره‌مند شوند:

هر چند گاهی به آن‌ها سر بزنید

حتی اگر سالمند از خدمات پرستاری از سالمند استفاده می‌کند، مهم است که هر از چند گاهی به خانه‌شان یا خانه سالمندان سر بزنید. بسیاری از سالمندان در خطر افسردگی، زوال عقلی و دیگر بیماری‌های روانی و شناختی هستند؛ بنابراین، ملاقات و معاشرت با عزیزان برای حفظ سلامت روان آن‌ها ضروری است. بازدیدهای منظم می‌تواند به تقویت حافظه و شادی سالمند کمک کند.

در زمان ملاقات، وضعیت تغذیه، برنامه دارویی، شرایط خانه و حال عمومی سالمند را بررسی کنید و در صورت نیاز به مراقبت‌های خاص، به پزشک مراجعه کنید.

از قبل برنامه ریزی کنید

با عزیزان خود درباره نوع کمکی که نیاز دارند صحبت کنید و بپرسید که چگونه می‌توانید این نیازها را برآورده کنید. گفتگوی شفاف و بدون تعارف بسیار اهمیت دارد. در این برنامه حتماً زمانی را برای خود و کارهای شخصی‌تان اختصاص دهید و یک نقشه راه برای مراقبت و تقسیم زمان جهت نگهداری از سالمند تدوین کنید. بدون برنامه‌ریزی، احتمال بروز اشتباهات، افزایش تنش و خستگی بالا می‌رود.

همچنین با دیگر اعضای خانواده هماهنگ شوید تا وظایف مراقبتی را شیفت‌بندی کنید. پزشک عزیزتان را نیز در برنامه خود بگنجانید و مطمئن شوید که از سطح مراقبتی که نیاز دارند مطلع هستید. در ملاقات با پزشک، تمامی سوالات خود را بپرسید. برخی از سوالات مفید عبارتند از:

آیا فرد سالخورده توانایی تنها زندگی کردن در خانه را دارد؟

آیا بهتر است آن‌ها را به یک مرکز مراقبتی انتقال دهم؟

آیا پرستار یا مراقب خانگی برای والدینم نیاز است؟

آزمایشات و معاینات سالمندم هر چند وقت یکبار باشد؟

آیا برای جابه‌جایی سالمند ماشین مناسبی دارم یا به خدمات اعزام آمبولانس خصوصی و تجهیزات حرفه‌ای نیاز است؟

تمام اطلاعات و نیازهای سالمند را در یک دفترچه یادداشت کنید. سپس، یک برنامه مراقبتی و نگهداری بسازید.

فضای زندگی سالمند را بازسازی کنید

سالمندان اغلب برای راه رفتن، بلند شدن و نشستن نیازمند کمک هستند و باید به نیازهای آن‌ها رسیدگی شود. فضای خانه سالمند باید از سانحه‌های خطرناک جلوگیری کند. برای ساختن یک فضای مناسب برای سالمند نکات زیر را بخوانید:

اسباب و اثاثیه را از جلوی مکان‌ها رفت و آمد سالمند بردارید

اگر سالمند روی ویلچر است، در راه پله‌ها سطح شیب دار نصب کنید.

اگر سالمند راه می‌رود، پله‌ها را با فرش‌های ضد لغزش بپوشانید و چراغ شب در بالا و پایین راه‌پله نصب کنید.

میله و دستگیره در دستشویی و حمام برایشان نصب کنید.

اگر دستشویی سالمند ایرانی است، یک صندلی توالت نصب کنید.

آژیر آتش و دود برایشان نصب کنید.

وسایل مهم سالمند را در قفسه‌های دم دست سالمند بگذارید و از قرار دادن آن در قفسه‌های بالا یا پایین جلوگیری کنید.

دکور خانه سالمند را مینیمالیست کنید. این دکور بیشتر به سادگی و فضای باز در خانه اهمیت می‌دهد و از بی نظمی و به هم ریختگی خانه جلوگیری می‌کند.

آن‌ها را فعال نگه‌دارید

با بالا رفتن سن، اغلب مهارت‌های حرکتی و فیزیکی فرد کاهش می‌یابد. اگر سالمند بدون تحرک است و ورزش نمی‌کند، ماهیچه‌های سالمند سفت می‌شود و مهارت‌های فیزیکی او با شدت بیشتری کاهش می‌یابد تا جایی که فرد برای حرکت به ویلچر نیازمند شده یا کلا بستری می‌شود.

دیگر خطرات ورزش نکردن سالمند شامل اضافه وزن، بیماری‌های کلسترول، فشار خون و سکته قلبی. برای جلوگیری از آن‌ها سالمند باید تا حدی فعالیت و ورزش کند. به آن‌ها در پیاده‌روی، انجام برخی کشش‌ها و ورزش‌هایی مانند دوچرخه سواری و شنا کمک کنید. در شرایط ایده‌آل سالمند هر روز نیم ساعت پیاده‌روی می‌کند و یک بار در هفته ورزش‌های قدرتی انجام می‌دهد.

بدانید که برنامه‌های شما می‌تواند تغییر کند

ممکن است برنامه‌ای که امروز به خوبی کار می‌کند با تغییر در شرایط و نیازهای سالمند یا تغییر در شرایط زندگی خودتان کاملا بهم بریزد و تغییر کند. نگران نباشید این امر در نگهداری و مراقبت از سالمند یک مسئله‌ی کاملا طبیعی و شایع است. 

نحوه انجام کارها را پیگیری کنید و یک برنامه جدید بنویسید. ممکن است متوجه شوید که نمی‌توانید مراقبت‌های پزشکی کافی ارائه دهید یا زمان مراقبت از سالمند با کارها و مشغله جدید شما تداخل دارد. در این زمان وقت آن رسیده که دوباره با هماهنگی لازم و صحبت با اعضای خانواده برنامه مراقبتی سالمندتان را تغییر دهید. نکاتی که در ساخت برنامه مراقبتی گفتیم را دوباره انجام دهید و در صورت مشکل، ناتوانی یا ایجاد وقفه در مراقبت از خدمات خارجی استفاده کنید.

مواظب خودتان باشید

هنگامی که از شخص دیگری مراقبت می‌کنید، ممکن است تمام تمرکزتان روی نیازهای او باشد و خودتان را فراموش کنید؛ یا وقتی به نیازهای خود توجه می‌کنید، احساس گناه به شما دست دهد. اما به یاد داشته باشید، تا زمانی که از خودتان مراقبت نکنید و نیازهای‌تان برآورده نشود، نمی‌توانید به‌درستی از دیگران نگهداری کنید. بنابراین، به سلامت جسمی و روحی خود اهمیت دهید.

برای مراقبت از خود، چند اقدام مفید وجود دارد:

خواب کافی داشته باشید؛ حداقل ۷ ساعت در شبانه‌روز بخوابید. اگر سالمند در شب خواب کافی ندارد یا مرتباً بیدار می‌شود، می‌توانید پرستاری برای شیفت شب استخدام کنید.

فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند یوگا یا تای‌چی انجام دهید تا از نظر روحی به آرامش برسید.

تغذیه سالم داشته باشید و مصرف الکل را محدود کنید.

با دوستان و خانواده در تماس باشید و گفت‌وگو کنید تا احساس تنهایی و افسردگی را کاهش دهید.