رکود عمیق در بازار فروش لوازم خانگی

سکان‌دار دولت چهاردهم حالا با رای مردم مشخص شده و مسعود پزشکیان در قامت رئیس‌جمهور به‌زودی کار خود را آغاز خواهد کرد.

به گزارش دنیای اقتصاد، در همین حال، بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی و صنایع تولیدی و همچنین بازار و سیستم توزیع کالا در کشور امیدوار هستند که دولت آینده نه فقط در حد شعار، بلکه در عمل به کمک آن‌ها آمده تا اقتصاد کشور در مسیر شکوفایی قرار گرفته و تولید ملی از لحاظ کمی و کیفی بیشتر از قبل رشد داشته باشد.

عباس پازوکی، کارشناس صنعت لوازم خانگی در گفتگویی، انتظارات این بخش و همچنین صنعتگران از دولت آینده را مطرح کرده و در بخش دیگری از صحبت‌های خود به طرح مهم‌ترین مشکلات و ارائه راهکار برای آن‌ها پرداخته است.

پازوکی ابتدا با اشاره به اینکه عمق رکود در بازار فروش لوازم خانگی بیشتر از هر زمان دیگری شده است درخصوص آخرین وضعیت این بازار گفت: متاسفانه بازار توزیع لوازم خانگی در تهران و سایر شهر‌های کشور شرایط خوبی ندارد و خرید و فروش در آن به ندرت انجام می‌شود. متاسفانه در همین شرایط رکود بازار، رسانه ملی با حجم بسیار وسیعی از تبلیغات، فقط از یک بخش خاص فروش لوازم خانگی که شامل سرا‌ها و شهر‌های فروشگاهی می‌شود به نوعی از آن‌ها حمایت می‌کند. با این شرایط چه انتظاری است که سیستم خرده‌فروشی و بازار سنتی ایران بتواند نفس بکشد؟ در همین حال سامانه‌های مختلف هم به جای اینکه کمک حال بازار و فروش کالای ایرانی باشند، علیه آن اقدام می‌کنند و دیگر راهکار و چاره‌اندیشی معنایی ندارد.

به عنوان مثال سامانه جامع تجارت بیشتر برای جلوگیری از ورود کالای قاچاق باید فعالیت داشته باشد یا برای فروش کالای داخلی؟ چرا یک بنکدار که در این شرایط بسیار خراب بازار اقدام به فروش کالا با سود متعارف و مجاز می‌کند، باید در مظان اتهام‌های مختلف قرار داشته باشد؟

وی ادامه داد: در شرایطی که در حال حاضر بستر برای صادرات لوازم خانگی فراهم نیست باید کمک و همکاری بیشتری برای فروش کالای ایرانی در بازار‌های داخلی انجام شود. تولیدکنندگان لوازم خانگی هم باید در نظر داشته باشند که به‌زودی این کسادی و رکود بازار سرمایه‌های آن‌ها را نیز هدف خواهد گرفت و با کاهش سود تولید، عملا توجیه اقتصادی آن از بین خواهد رفت. باید دید کارخانه‌دار تا چه زمانی می‌تواند کالای خود را انبار کند؟ البته تولید هم مشکلات خاص خود را در تهیه مواد اولیه، تخصیص ارز، فروش کالای قاچاق، حجم بسیار پایین صادرات، محدود شدن توسط سامانه‌ها و... دارد و این درحالی است که سیستم توزیع هم گرفتار برخی از این مشکلات است که همه آن‌ها باعث شده که صنعت لوازم خانگی ایران به خوبی رشد نکند وبه جایگاه واقعی خود نرسد.

انتظارات از دولت جدید

پازوکی در ادامه به تشریح انتظارات بازار و همچنین تولیدکنندگان از دولت آینده پرداخت و گفت: تا مشخص نشود وزیر صمت آینده چه کسی خواهد بود و چه برنامه‌هایی برای حمایت از تولید خواهد داشت، نمی‌توان شرایط کلی صنعت لوازم خانگی را در آینده ارزیابی کرد. تولیدکننده و توزیع‌کننده لوازم خانگی مدت‌هاست که مشکلات و موانع خود را گوشزد می‌کند و دست‌انداز‌ها در این خصوص کاملا مشخص است؛ بنابراین باید دید دولت آینده تا چه میزان دغدغه بهبود جایگاه صنعت، بنگاه‌های تولیدی، مناسب‌سازی شرایط بازار و همچنین افزایش قدرت خرید مصرف‌کننده را دارد.

وی در همین خصوص تاکید کرد: ما در جایگاه خود تلاش‌ها برای محدود کردن فروش کالای قاچاق و تقلبی و همچنین معیوب را افزایش خواهیم داد و از دولت آینده انتظار داریم با توجه به مهم‌ترین مشکلات صنعت لوازم خانگی و همچنین سیستم توزیع، اقدام‌های موثری برای بهتر شدن آن انجام دهد. در نهایت باید گفت انتظار فعالان و بنگاه‌های صنعتی و تولیدی و همچنین کسبه بازار این است که دولت آینده فقط شعار ندهد و به وعده‌هایی که در خصوص شرایط اقتصادی کشور داده عمل کند. انتظار دیگر از دولت آینده این است که نظر مشورتی ما را بشنود و در تصمیم‌گیری‌ها از تجربیات افراد بخش خصوصی نیز استفاده کند؛ چرا که ما بازوی بدون جیره و مواجب دولت هستیم.

تخریب توسط بنگاه‌داری بانک‌ها

وی در ادامه به دلایل ایجاد رکود در بازار پرداخت و گفت: یکی از مشکلات بزرگ بازار و سیستم فروش، عدم‌همکاری بانک‌ها برای اعطای تسهیلات مناسب است. متاسفانه در حال حاضر سرمایه مردم در بانک‌ها بیشتر به سمت بنگاه‌داری و سود حاصل از فروش کالا در برخی سرا‌ها و شهر‌های فروشگاهی معطوف شده و این در حالی است که این سرمایه و تسهیلات باید در خدمت تولید و شکوفایی صنایع باشد. در چهارسال گذشته که تیراژ تولید لوازم خانگی افزایش داشته و همه مسوولان بابت این افزایش تولید ژست‌های پیروزمندانه گرفته‌اند، بخش زیادی از این موفقیت مربوط به سیستم توزیع و بازار فروش است که شامل ۲۲‌ هزار واحد کسب‌وکار لوازم خانگی بوده، اما متاسفانه کمترین حمایت و نگاه نسبت به این بخش وجود داشته است.

وی تصریح کرد: در صنف لوازم خانگی تا زمانی که صادرات کالا افزایش نداشته باشد و فقط افزایش تولید به منظور فروش در بازار‌های داخلی باشد، رکود بازار نیز شدیدتر خواهد شد. تا زمانی که قاچاق کالا وجود داشته و همچنین دولت برای تولیدکننده مواد اولیه ارزان یا تخصیص ارز حداقل برای یک سال را در نظر نگیرد متاسفانه وضعیت صنعت و بازار مناسب نخواهد شد.

فروش اقساطی هم کمک نکرد

در حالی که بازار فروش از رکود رنج می‌برد و قدرت خرید مصرف‌کننده هم تا حد زیادی کاهش داشته، عباس پازوکی می‌گوید طرح فروش اقساطی نیز کمک زیادی به کسبه نکرده است.

وی گفت: طرح فروش اقساطی کالای لوازم خانگی برای کسبه بازار تا مدتی مناسب بود، اما حالا کارکرد خود را از دست داده است. زمانی می‌توان کالا را به صورت اقساط فروخت که به قیمت باشد. اگر قرار باشد سود فروش اقساطی به سمت چند فروشگاه بزرگ مانند سرا‌ها و شهر‌های فروشگاهی سرازیر شود، بنابراین این نوع فروش دیگر برای بازار سودمند نخواهد بود. چرا که این قبیل فروشگاه‌ها با حمایت سیستم بانکی اقدام به فروش اقساطی می‌کنند، اما بازار از این حمایت‌ها بی‌بهره است. این نوع حمایت نوعی انحصار را به وجود آورده که باعث تضعیف بخش زیادی از کسبه بازار در صنف‌های مختلف شده است؛ بنابراین فروش اقساطی در شرایطی سودمند است که مانند قبل بتوان آن را با کمترین بهره و سود به مصرف‌کننده فروخت، ولی در حال حاضر نرخ سود فروش اقساطی تا حدی بالا رفته که نه به سود فروشنده است و نه مصرف‌کننده را راضی می‌کند. ما قبلا نشان دادیم که به دولت در خصوص فروش کالای ایرانی کمک کردیم و حالا انتظار داریم که دولت با حمایت‌های بیشتر خود از سیستم توزیع، از فروپاشی آن جلوگیری کند.

معمای تعداد بالای تولیدکنندگان

این کارشناس صنعت لوازم خانگی به تعداد بالای تولیدکنندگان لوازم خانگی در کشور پرداخت و ادامه داد: خوشبختانه کالای داخلی ما کیفیت و خدمات پس از فروش دارد و از نظر تنوع کالا در بخش لوازم خانگی کار‌های بزرگی انجام شده است، ولی به ندرت می‌توان یک برند ملی در کشور را پیدا کرد که در حال صادرات مستمر باشد. این در حالی است که ترکیه با دو برند «وستل» و «آرچلیک» بازار‌های منطقه را تصاحب کرده است. البته بخش زیادی از این اتفاق در خصوص صادرات کالا‌های ایرانی به تحریم‌ها برمی‌گردد.

نباید فراموش کرد که امروز در ایران ۱۱۵۰ تولیدکننده لوازم خانگی در کشور داریم و بیشتر این تولیدکننده‌ها کالا‌های مشابه را به بازار عرضه می‌کنند. عجیب اینکه از این تعداد ۴۵۰ تولیدکننده اجاق گاز داریم. سوال این است که آیا تولید هم نباید هدفمند باشد؟ باید از وزارت صمت پرسید به چه دلیل مجوز این همه تولیدکننده در این صنعت را صادر کرده است. همه این تولیدکننده‌ها به مواد اولیه و ارز مناسب نیاز دارند و به این ترتیب است که هزینه‌هایی برای بخش صنعت ایجاد شده و صنایعی که پتانسیل بیشتری برای تولید دارند تحلیل می‌روند. این میزان از حجم تولید در حالی است که در قطعه‌سازی موفقیت زیادی نداشته و باید اقدام به واردات بخش زیادی از قطعات کنیم.

کمک خدمات پس از فروش به بازار

وی خدمات پس از فروش کالای لوازم خانگی را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: خوشبختانه کیفیت خدمات پس از فروش کالا در کشور افزایش محسوسی داشته و همین باعث شده که اعتماد مشتری بیشتر شده و بنابراین تمایل بیشتری برای خرید کالا از خود نشان دهد. هیچ تولیدکننده‌ای دوست ندارد کالایش به فروش نرود بنابراین باید به فکر افزایش کیفیت باشد به همین دلیل ارتقای خدمات پس از فروش نیز به افزایش کیفیت و فروش کالا کمک زیادی کرده است. سال گذشته و با تلاش‌های وزارت صمت در برخی از اقلام، خدمات پس از فروش تا ۹۰‌ درصد افزایش داشته است. در این میان سامانه خدمات پس از فروش نیز ایجاد شده که خریدار می‌تواند با مراجعه به آن از شرایط کلی کالای خریداری شده مطلع شود.

تایید فروش لوازم خانگی تقلبی

او با تایید فروش کالای تقلبی لوازم خانگی در کشور گفت: متاسفانه شاهد فروش کالای تقلبی لوازم خانگی در کشور هستیم که بخش زیادی از آن به صورت فروش در بستر آنلاین است که فروش با عنوان و اسامی دو برند معروف لوازم خانگی کره‌ای بیشترین نرخ فروش را دارد. به این دلیل درگیر فروش کالای قاچاق یا تقلبی هستیم که واردات آن ممنوع است؛ بنابراین با آزادسازی هدفمند لوازم خانگی که امیدواریم در دولت جدید نگاه ویژه‌ای نسبت به آن وجود داشته باشد، شاهد کاهش فروش کالای قاچاق و تقلبی خواهیم بود. سامانه جامع گارانتی در این بخش نیز به کمک خریدار خواهد آمد. به این صورت که با وارد کردن شماره سریال کالا، اصالت آن از جمله سازنده، زمان ساخت، نوع ضمانت و سایر خدمات را به خریدار ارائه می‌کند؛ بنابراین برای اینکه کالای تقلبی یا قاچاق را خریداری نکنید حتما قبل از خرید به وسیله این سامانه اقدام به‌سنجیدن شرایط آن کنید. این سامانه همچنین تصویر همه کارت‌های تقلبی ضمانت‌نامه را نشان می‌دهد که به این ترتیب کمک خواهد کرد که کالای بااصالت خریداری شود.

پازوکی در پایان گفت: اگر هر کدام از فروشنده‌ها که زیر نظر این اتحادیه فعالیت می‌کنند اقدام به فروش کالای قاچاق یا تقلبی کنند در حمایت از مصرف‌کننده با شدیدترین نوع برخورد مواجه خواهند شد که فروشندگان متخلف به ارگان‌های مربوطه مانند تعزیرات معرفی خواهند شد. متاسفانه باید گفت در بحث کالای قاچاق، ۵۰‌ درصد مصرف‌کنندگان می‌دانند که در حال اقدام برای خرید کالای قاچاق هستند، ولی برای اینکه نیاز به کالای خارجی دارد، حتی حاضر است قید خدمات پس از فروش را بزند؛ بنابراین آزادسازی واردات موضوع بسیار مهمی است چرا که نیاز مصرف‌کننده را پوشش می‌دهد و از سوی دیگر انحصار را از بین برده و باعث رقابت سالم در تولید نیز می‌شود.