پیشنهاد یک روزنامه به پزشکیان؛ اگر می خواهید با اصلاحات اقتصادی به مردم فشار بیاورید، فیلترینگ را بردارید، آزادی اجتماعی را بیشتر کنید تا تحمل جامعه بالا رود

روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: تا زمانی که پای تحریم‌ها از گلوی اقتصاد ایران برداشته نشود، مسیر امنی برای اصلاحات اقتصادی موجود نیست. این نظر که می‌تواند تا حدی مقرون به صحت باشد، اما از سوی دیگر دیدگاه خطرناکی است.

انتخابات آمریکا در تاریخ ۱۵آبان‌ماه برگزار می‌شود و رئیس‌جمهور پیروز در این انتخابات تا اواخر دی در کاخ سفید مستقر خواهد شد. بنابراین لغو تحریم‌های اصلی که بر دوش اقتصاد ایران قرار گرفته است تا آخر سال بعید به نظر می‌رسد.

اگر اصلاحات اقتصادی بخواهد در دور اول ریاست‌جمهوری به نتیجه برسد، باید حداکثر در سال اول به انجام برسد؛ زیرا اصلاحات اقتصادی یک بده–بستان زمانی (intertemporal trade off) است که سیاستگذاران باید در دوره حال هزینه‌های بسیاری را بپردازند تا منافع آن به تدریج در سال‌های بعدی به نتیجه برسد.

از سوی دیگر اصلاحات اقتصادی نیازمند یک رابطه باثبات و قابل اعتماد هم بین ارکان حاکمیت با یکدیگر و هم بین دولت–ملت است. در غیر این صورت هیچ سیاستگذاری حاضر نخواهد بود مسوولیت این جراحی عمیق و پرریسک را بپذیرد.

حال در مسیر پرفشار محدودیت‌ها شاید بتوان به راه‌حل دوم بهینه (second best) دست یافت. اگر دولت بتواند در ماه‌های آتی از فشارهای اجتماعی در زمینه فیلترینگ بکاهد و تا حدی آزادی‌های اجتماعی بیشتری را میسر کند، شاید این سیاست تا حد زیادی بتواند از التهاب‌های موجود بکاهد و ظرفیت پذیرش هزینه کوتاه‌مدت اصلاحات اقتصادی را فراهم سازد.

در غیر این صورت و با مفروض دانستن محدودیت‌های سیاسی و اجتماعی موجود، هیچ سیاستگذاری حاضر نیست ریسک اصلاحات عمیق اقتصادی را بپذیرد. حتی اگر به فرض چنین اصلاحاتی به انجام برسد و با واکنش‌های شدید اجتماعی روبه‌رو شود، هیچ‌کس آماده دفاع از یک سیاست شکست‌خورده نیست. به قول ضرب‌المثل معروف «پیروزی هزار پدر و مادر دارد، اما شکست یک دایه هم ندارد»