مروری بر تاریخچه المپیک 1948 تا 2020؛ از جشن صلح تا جنگ سرد

سی و سومین دوره رقابت‌های المپیک از روز پنجم مرداد ماه در شهر پاریس فرانسه آغاز خواهد شد. نخستین دوره المپیک نوین 1896 در آتن برگزار شد و اولین حضور ایران به صورت رسمی در 1948 لندن با کاروان 38 نفری به حساب می‌آید. هر چند اولین حضور یک ورزشکار ایرانی به 1900 برمی‌گردد؛ جایی که فریدون مالکوم (ملکم) در رشته شمشیربازی نام خود را به ثبت رسانده است، همچنین ایران دو رویداد 1980 مسکو و 1984 لس‌آنجلس به دلایلی مسابقات را تحریم کرد. در همین راستا به بعضی از حاشیه‌های مهم این آوردگاه اشاره شده است.

1948 لندن: پس از برگزار نشدن المپیک 1940 و 1944 به‌دلیل جنگ جهانی دوم، آوردگاه چهاردهم را می‌توان جشن صلح نامید.

1952 هلسینکی: اتحاد جماهیر شوروی بعد از چهار دهه غیبت، بار دیگر به این عرصه پا گذاشت. حضور آنها باعث شد تا اطراف دهکده بازی‌ها مملو از نیروهای امنیتی شود و کشورهای بلوک شرق در دهکده جداگانه‌ای اسکان یافتند.

1956 ملبورن: کشورهای مصر، عراق و لبنان به‌ دلیل تصرف کانال سوئز توسط رژیم اسراییل از شرکت در این کارزار خودداری کردند همچنین به دلیل قوانین خاص کشور استرالیا در مورد ورود دام و حیوانات اهلی، رقابت‌های سوارکاری به میزبانی کشور سوئد برگزار شد.

1960 رم: پس از نیم قرن میزبانی المپیک به ایتالیا رسید؛ در دل شهر تاریخی رم. از بناهای تاریخی نظیر: طاق‌های فروریخته بازیلیکا دی ماسینزا برای رقابت‌های کشتی، مناطق قدیمی کاراسالا برای ژیمناستیک و معبد کنستانتین نقطه پایانی دوی ماراتن استفاده کردند.

1964 توکیو: آخرین فردی که مشعل المپیک را در دست گرفت و وارد استادیوم شد، یوشی نوری ساکایی بود که در روز بمباران هسته‌ای شهر هیروشیما توسط امریکا چشم به جهان گشوده بود و حضورش در ورزشگاه به مثابه یادآوری این جنایت وحشتناک بود.

1968 مکزیکوسیتی: دانشجویان مکزیکی تحت‌تاثیر از اتفاق‌های رخ داده در بعضی کشورهای اروپایی، چند روز قبل از آغاز رقابت‌ها قیام وسیعی علیه حکومت انجام دادند.

1972 مونیخ: پنجم سپتامبر را یکی از حساس‌ترین و سیاسی‌ترین روزهای تاریخ المپیک می‌دانند. چریک‌های فلسطینی به خوابگاه ورزشکاران رژیم غاصب صهیونیستی حاضر در دهکده بازی‌ها یورش بردند. در جریان این حادثه چندین نفر کشته و زخمی شدند. 

1976 مونترال: تعداد زیادی از کشورهای قاره آفریقا به برگزاری تیم راگبی نیوزیلند با رژیم نژادپرست آفریقای جنوبی اعتراض داشتند و خواستار خروج این کشور از رقابت‌ها شدند، اما با درخواست آنها موافقت نشد و آنها هم مسابقات را ترک کردند.

1980 مسکو: در حالی که جنگ سرد به اوج خود در یک دهه گذشته رسیده بود، شماری از دولت‌های غربی با محوریت جیمی کارتر، رییس‌جمهور وقت امریکا به عنوان یک حربه سیاسی و به بهانه اشغال افغانستان مسابقات را تحریم کردند. ایران هم در این دوره از مسابقات که نخستین المپیک بعد از انقلاب به حساب می‌آمد، شرکت نکرد. 

1984 لس‌آنجلس: همان‌گونه که قبلا پیش‌بینی می‌شد، سرزمین پشت پرده آهنین به همراه هم‌متحدانش مسابقات را به بهانه مسائل سیاسی و امنیتی تحریم کردند. می‌توان اذعان کرد که بلوک شرق انتقام دوره قبل را از بلوک غرب گرفت.

1988 سئول: فیدل کاسترو، رییس‌جمهور کوبا سخنانی علیه میزبان رقابت‌ها انجام داد. همچنین کره‌شمالی خواستار سهیم شدن در میزبانی بعضی رشته‌ها شد. این دو کشور به همراه آلبانی، اتیوپی، نیکاراگوئه و جمهوری سیشل آوردگاه را تحریم کردند.

1992 بارسلون: شوروی در حال فروپاشی نیز برای آخرین بار تحت عنوان کشورهای متحد مشترک‌المنافع به بازی‌ها اعزام شد. آفریقای جنوبی پس از برچیده شدن نظام آپارتاید مورد استقبال مجدد قرار گرفت. لتونی، لیتوانی و استونی که استقلال خود را باز یافته بودند، برای اولین‌بار پس از 56 سال تیم خود را به المپیک اعزام کردند. کرواسی، اسلوونی و بوسنی و هرزگوین برای اولین‌بار با پرچم ملی جدیدشان در بازی‌ها شرکت کردند.

1996 آتلانتا: در رقابتی جنجالی در صدمین سال برگزاری المپیک با اعمال نفوذ و قدرت یانکی‌ها گوی سبقت از شهر آتن ربوده شد. برافروختن مشعل بازی‌ها در مراسم افتتاحیه توسط اسطوره دنیای ورزش جهان، محمدعلی کلی جلوه دیگری به این رقابت‌ها داد.

2000 سیدنی: المپیک بیست و هفتم به بازی‌های هزاره شناخته شد. ایالات فدرال میکرونزی و پالائو در آن سال برای اولین‌بار در المپیک شرکت کردند. کره‌جنوبی و کره‌شمالی در زیر یک پرچم با هم حرکت کردند.

2004 آتن: یکصد و هشت سال پس از احیای بازی‌های المپیک باستان در یونان، رقابت‌ها برای دومین‌بار روانه این سرزمین شد. این‌بار هم رکورد کشورهای حاضر در المپیک شکسته شد، ۲۰۱ کشور بهترین‌های خود را به میدان گسیل دادند.

2008 پکن: عدد هشت در فرهنگ چین، عدد خوش‌شانسی است؛ آغاز مراسم افتتاحیه نیز در ساعت هشت و هشت دقیقه و هشت ثانیه. روز هشت آگوست از هشتمین ماه هشتمین سال هزاره سوم میلادی بود.

2012 لندن: المپیک سی‌ام اتفاقی بزرگ و تاریخی در متن خود داشت؛ این المپیک شاهد تکمیل شدن افتخارات اسطوره‌ای به نام مایکل فلپس بود. او به هجدهمین مدال طلای خود در المپیک رسید و نام خود را در تاریخ صد و شانزده ساله این رقابت‌ها جاودانه کرد.

2016 ریودوژانیرو: همزمان با مراسم افتتاحیه در بیرون از دهکده، معترضان برزیلی پرچم کمیته المپیک را آتش زدند. مردم معترض با شعارهایی مبنی بر مرگ صلح جهانی، دولت فریبکار برزیل و مشکل فقر مردم را محکوم کردند و با نیروهای امنیتی و پلیس ریو درگیر شدند.

2020 توکیو: به دلیل شیوع ویروس کرونا این مسابقات یک سال به تعویق افتاد.