بی‌انصافی زیادی در حق هدایت صورت گرفته است/ احساسی‌نویسی را از صادق هدایت یاد گرفتم

اعتمادآنلاین| علی پاکزاد - اواخر بهمن‌ماه سالروزیکی از سرشناس‌ترین نویسندگان ایرانی است. صادق هدایت را هنوز می‌توانید در هر جای این شهر مدرن ببینید میدان و محله‌ای نیست که پارچه ای کف خیابان آن پهن نباشد و «بوف کور» را نفروشد. هوشنگ مرادی کرمانی که خود را به نوعی شاگرد صادق هدایت می‌داند از انصاف و قضاوت درست درباره او صحبت می‌کند.

مرادی کرمانی نویسنده مطرح ایرانی با اشاره به سالروز تولد صادق هدایت گفت: «بحث امروز ما فقط درباره هدایت و چگونگی عملکرد او نیست. چون بر کسی فعالیت‌های فرهنگی او مخصوصا در حوزه ادبیات پوشیده نیست. اما نگاه من و نقد من امروز به رفتاری است که با پیشکسوتان داریم . نگاهی که به اساتید و هنرمندان و همه قشر‌های مختلف جامعه داریم. سوال این است که چرا همه را به صورت صفر و صدی می‌نگریم. به عقیده ما یا همه خیلی خوب هستند یا اینکه بسیار بد. یعنی تعریف درستی از افراد و به صورت خاص صادق هدایت نداریم.»

مرادی کرمانی ادامه داد: « البته این اتفاق و اظهار نظرهای عجیب و غریب درباره شکسپیر هم وجود داشته است. شکسپیر از لحاظ نثر و دیدگاه، نسبت به دنیای پیرامونش فوق العاده بود. اما درباره او هم حرفهای زده می‌شد و حتی به او انگ دزدی زده بودند. او را بازیگر درجه چندم تئاتر می‌دانستند. اما به عقیده شما کسی که داستان«اتللو» را می‌نویسد و همچنین «هملت» را می توان چنین صفاتی را به او نسبت داد؟»

کرمانی درباره چگونگی نگاه مردم نسبت به صادق هدایت گفت: «انسانها وجه‌های متفاوتی دارند. یعنی امکان دارد که من در زندگی شخصی رفتار متفاوتی داشته باشم و در زندگی حرفه‌ای به گونه دیگری عمل کنم. اما قضاوت درباره من نمی تواند متفاوت باشد. زیرا زندگی شخصی من از فعالیت‌های حرفه‌ای جدا هستند. امروز شما به عنوان یک روزنامه‌نگار نمی‌توانید زندگی شخصی من را به قضاوت بگذارید. زیرا فضای شخصی من به کسی ارتباطی ندارد. اما اجازه دارید و می‌توانید زندگی حرفه‌ای و عملکرد من در حوزه کتاب را نقد کنید و درباره‌اش اگر استدلال درستی داشته باشید بیاورید، در حق هدایت هم به همین گونه اجحاف شد. بدون استدلال و عدالت درباره هدایت هر چیزی که دوست داریم می‌گوییم. در صورتی که در فضای شخصی هدایت اگر هر رفتاری هم که داشته به ما ربط پیدا نمی‌کند. پس بهتر است که درباره مفاخر کشور بدون دلیل و برهان قضاوت نکنیم.»

نویسنده کتاب «مهمان مامان» همچنین ادامه داد: «چوبک نمونه بارز دیگری است که درحقش اجحاف شد. قرار بود که برای چوبک در بوشهر مراسمی گرفته شود. اما به دلیل اینکه در وصیت نامه‌اش نوشته بود که او را بعد از مرگ بسوزانند این مراسم لغو شد و گفتند که باید به صورت خصوصی برای او برنامه‌ای برگزار شود. می‌بینیم که باز به جای اینکه درباره زندگی حرفه‌ای صحبت شود به یک موضوع شخصی اشاره کردند و اجازه برگزاری مراسم برای فردی مثل او را ندادند و جالب اینکه کسانی تصمیم گیر بودند که حتی یک خط هم از چوبک نخوانده بودند و به جرات می‌گویم که هیچ کسی به اندازه صادق چوبک تصویری درست و درخشان از بوشهر و شهر‌های جنوبی ایران ترسیم نکرده بود.»

مرادی کرمانی درباره حملاتی که به صادق هدایت شده است گفت: «اگر صادق هدایت انسان بدی هم بوده است عیبی ندارد اما ببینیم که برای ادبیات و حوزه قصه در این کشور چه دستاوردهای داشته است. به شخصه احساسی‌نویسی و احساس در متن را از صادق هدایت یاد گرفتم. نثرپردازی نگاه نو به موضوعات کهنه را از صادق چوبک یاد گرفتم. من از همه این نویسندگان قدیمی چیز‌هایی یاد گرفتم. مخالفان دینی و اخلاقی صادق هدایت شاید درست بگویند اما در کنار اینها نمی‌گویند که او نویسنده بسیار خوبی هم بوده است. بی‌انصافی زیادی در حق هدایت صورت گرفته است. زیرا ما بلد نیستیم مسائل را درست تحلیل کنیم. فقط فحش می‌دهیم یا بیهوده تمجید می‌کنیم. دشمنان صادق هدایت بیشتر برای ماندگاری او زحمت کشیدند تا دوستان او.»

مرادی کرمانی گفت: «کیارستمی برایم تعریف می‌کرد که شخصی را برای بازی در فیلم « خانه دوست کجاست» برده بود و به او نقشی داده بودند که بعد از گذشت دو هفته و تدوین آن بازی و آن شخص حذف شده بود و به کیارستمی اعتراض کرده بود که چرا این اتفاق افتاده است. کیارستمی هم به او گفت تو که قصاب هستی آیا زمانی که یک گاو را سر می‌برید دم و پوست او را هم مورد استفاده قرار می‌دهید؟ قصاب جوابی به او نداد و کیارستمی گفت بهتر است که از هر چیزی بهترین قسمت آن را بینیم و نشان دهیم.»