تبعیض در رفتار عامل کاهش اعتماد مردم نسبت به حاکمیت است/ علت‌ تمام آسیب‌های اجتماعی، عدم برنامه‌ریزی‌ صحیح دولتی است/ باید مسئولینی که در این 40 سال وضعیت اسفناکی را به وجود آوردند، از کار برکنار کنیم/ جدی‌ترین آسیب اجتماعی عدم اعتماد عمومی است/ هیچ‌کسی ب

اعتمادآنلاین| علیرضا اصغرزاده - مصطفی اقلیما گفت: علت‌ تمام آسیب‌های اجتماعی به عدم برنامه‌ریزی‌ صحیح دولتی برمی‌گردد، اگر بخواهیم تمام آسیب‌ها برطرف شود باید 2 رهنمود رهبر معظم انقلاب را به‌کارگیریم و این رهنمودها همیشه جزو توصیه‌های رهبری در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری به روسای جمهور بوده که یکی شایسته‌سالاری و دیگری پاسخگویی است اما متأسفانه نه مسئول شایسته داشته‌ایم نه مسئول پاسخگو.

شکاف نسلی، شکاف سنت و مدرنیته، شکاف دولت وملت، شکاف در عرصه کنشگری‌های سیاسی، شکاف بین انتظارات بالا و امکانات پایین، شکاف در سبک‌های مختلف زندگی و... همه این گسل‌ها وشکاف‌ها نشان می‌دهد که جامعه ایران بسیار متکثر ومتنوع در افکار وسبک زندگی وذائقه اجتماعی، فرهنگی وسیاسی است؛ رسانه‌ای شدن جامعه ایران و وجود شبکه‌های اجتماعی مجازی باعث شده است که سرعت تغییرات بیش از دهه‌های گذشته باشد.

مصطفی اقلیما رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین ضمن تحلیل آسیب‌های اجتماعی سال 97 گفت: جدی‌ترین آسیب اجتماعی در سال 97 عدم اعتماد عمومی بود. تا وقتی مرد به همسرش اطمینان ندارد، وقتی فرزند به پدر اطمینان ندارد، وقتی تک‌تک افراد جامعه به هیچ‌کدام از مسئولین اعتماد ندارند، کارمند به رئیس خود و رئیس به کارمند خود اعتماد ندارد و فکر می‌کنند که چگونه جامعه پیش می‌رود من به حرف رئیس‌جمهورم اعتماد ندارم از آقای اقلیما که استاد دانشگاه است سؤال می‌کنند که به چه کسی اعتماد دارد و در پاسخ می‌گویم به هیچ‌کس.

اقلیما افزود: وقتی من که استاد دانشگاه هستم به حرف مسئولین اعتماد ندارم، آن‌وقت چطور می‌خواهم افراد قانون‌پذیر تربیت کنم. وقتی می‌بینیم قانون وجود دارد، اما به قاضی اعتماد نداریم و او برخلاف قوانین رأی صادر می‌کند به چه فردی می‌خواهیم اطمینان کنیم. اینجاست که می‌گوییم آسیب‌های اجتماعی چگونه به وجود می‌آید؟ از عدم اطمینان.

این جامعه‌شناس گفت: زمانی که در جامعه‌ای اعتماد از بین رفت همه توان آن جامعه تحلیل می‌رود هر حرفی هم که مسئولین می‌زنند قابل‌اجرا نیست و این مشکل امروز جامعه ما شده است.

رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی اضافه کرد: وقتی‌که یک نفر اختلاس چندین هزارمیلیاردی کرده و از کشور فرار می‌کند، به او کاری ندارند ولی در عوض فردی که مقداری نان سرقت کرده شدیدا مجازات می‌شود این تبعیض در رفتار سبب می‌شود که اعتماد مردم نسبت به حاکمیت کاهش پیدا کند.

او ادامه داد: پدر به فرزند خود و فرزند به پدر خود دروغ می‌گوید. این عدم اطمینان باعث می‌شود که جامعه به‌سوی انحطاط کشیده شود و بعد می‌گوییم آسیب بچه‌های خیابانی و یا کودکان کار چیست؟

اقلیما عنوان کرد: معضل بچه‌های خیابانی و یا کودکان کار معلولی از علت‌های دیگر است تمام این علت‌ها باعث می‌شود که انواع آسیب‌های اجتماعی به وجود آید. عدم اعتماد باعث شده که انواع آسیب‌های اجتماعی بیشتر شود و این بزرگ‌ترین مشکل ما در جامعه است و اگر بخواهیم این عدم اطمینان را از بین ببریم باید 50 سال کارکنیم و یعنی مسئولین درست کار کرده و امنیت شغلی ایجاد کنند وقتی فرد دادگاه می‌رود حرفش را درست گوش کنند.

این مددکار اجتماعی افزود: امنیت اجتماعی آن نیست که مأمور پلیس در خیابان‌ها گشت زنی کند بلکه امنیت اجتماعی آن امنیتی است که در ذهن ما وجود دارد یعنی وقتی شما ماشین نو خریداری کرده و جلوی درب منزل پارک می‌کنید و ده‌ها دزدگیر و انواع قفل به آن می‌بندید اما باز نگاه می‌کنید که اتفاقی برای آن خودرو نیفتد و شبی هم چند بار تا صبح به آن نگاه می‌اندازید چرا برای اینکه فکر می‌کنید ممکن است آن را دزدیده و اوراق کنند، این موضوع نشانگر عدم وجود امنیت اجتماعی در جامعه است.

اقلیما رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران مطرح کرد: چندی پیش در همسایگی ما سرقتی صورت گرفت و همه وسایل منزل را خالی کردند وقتی فیلم دوربین‌های مداربسته را به کلانتری بردند تا سارقین یا سارق مشخص شود زمانی که فیلم‌ها را مشاهده کردند مأمورین اعلام کردند دزدی‌های که از انبار می‌شود را نمی‌توانیم پیگیری کنیم و وقت آن را نداریم و دادگاه هم برای این امور وقت تلف نمی‌کند برو خدا را شکر کن که کسی را نکشتند.

فقر و بیکاری بیداد می‌کند

وی گفت: بعد می‌گویند چرا آن‌قدر آمار دزدی کم است؟ خب وقتی‌که کسی می‌خواهد شکایت کند اصلاً پرونده برای او تشکیل نمی‌دهند و واقعاً به اینجا رسیده است که شما هیچ‌چیز را نمی‌توانید به حال خود رها کنید و باید مراقب وسایل خود باشید چراکه فقر و بیکاری بیداد می‌کند. امروز زندان جایگاه خوبی برای سارقین شده است زیرا آن فردی که نان ندارد بخورد باید دزدی کند.

اقلیما جامعه‌شناس گفت: در جامعه‌ای که قیمت‌ها 3 برابر گران شده است، خانه‌ای که متری 2 میلیون تومان بوده امروز متری 6 میلیون تومان شده است. زمین مسکونی در بالای شهر تهران که متری 15 میلیون تومان بوده است امروز متری 45 میلیون تومان شده است. خب وقتی قیمت همه‌چیز 3 برابر شده است و وقتی گوشت کیلویی 120 هزار تومان شده؛ حقوق افراد را چند درصد افزایش می‌دهند؟ شما فکر می‌کنید آسیب‌ها از کجا به وجود می‌آیند؟ آسیب‌ها از همین‌جا به وجود می‌آید که افراد پول‌ندارند و به سمت دزدی سوق داده می‌شوند.

اقلیما افزود: می‌پرسیم چرا جامعه خراب می‌شود برای این است که افراد به هر طریقی می‌خواهند زندگی خود را بچرخانند از بقیه دزدی می‌کنند تا به اموال خود اضافه کنند. استاد دانشگاه چگونه دزدی می‌کند؟ من که استاد دانشگاه هستم مجبورم برای 2 ساعت درس دادن، 4 ساعت مطالعه کنم اما وقتی‌که حقوقم را کم می‌دهند مطالعه نمی‌کنم خب چه می‌شود سواد آن شاگردی که من به او درس می‌دهم کاهش می‌یابد و به‌جای تدریس خاطرات تعریف می‌کنم یا سر کلاس 2 ساعتی، یک ساعت تدریس می‌کنم و بقیه زمان را به خاطره گویی می‌گذرانم آن‌وقت یک آدم بی‌سواد تحویل جامعه می‌دهم. هم عمر او را یک ساعت دزدیدم و هم سوادش را افزایش ندادم که با هیچ پولی قابل‌برگشت نیست.

افراد از یکدیگر دزدی می‌کنند

وی گفت: کارمند حقوق‌بگیری که به نان شب خود محتاج است به‌ناچار از ارباب‌رجوع‌ها پول دریافت می‌کند. آن وکیلی که پول از موکل خود می‌گیرد با آن‌طرف پرونده هم زد و بند کرده و پول از آن‌طرف نیز دریافت می‌کند یعنی افراد از یکدیگر دزدی می‌کنند.

این جامعه‌شناس گفت: خودمان در حال از بین بردن جامعه هستیم بعد آن‌وقت میگوییم آسیب‌ها چیست؟ آسیب‌های اجتماعی به هم مرتبط هستند و به هم قابل‌تبدیل؛ هر آسیب اجتماعی اعم از دزدی، بچه‌های خیابانی، اعتیاد، طلاق، عدم اعتماد و... همه معلولی از علت‌ها هستند.

علت‌ تمام آسیب‌های اجتماعی به عدم برنامه‌ریزی‌ صحیح دولتی برمی‌گردد

وی افزود: علت‌ تمام آسیب‌های اجتماعی به عدم برنامه‌ریزی‌ صحیح دولتی برمی‌گردد، اگر بخواهیم تمام آسیب‌ها برطرف شود باید 2 رهنمود رهبر معظم انقلاب را به‌کارگیریم و این رهنمودها همیشه جزو توصیه‌های رهبری در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری به روسای جمهور بوده است که یکی شایسته‌سالاری و دیگری پاسخگویی است که متأسفانه نه مسئول شایسته داشته‌ایم نه مسئول پاسخگو.

هیچ‌کدام از مسئولین شایسته نبودند که به جایگاه امروز رسیدیم

پدر مددکاری اجتماعی ایران مطرح کرد: اگر روسای‌جمهور ما شایسته بودند وزرای شایسته انتخاب می‌کردند و آن‌ها هم مدیران کل شایسته در وزارتخانه‌های خود منصوب می‌کردند تا پاسخگوی مطالبات مردم باشند اما به دلیل اینکه هیچ‌کدام از مسئولین شایسته نبودند به این جایگاه امروز رسیدیم. این رهنمودها را رهبر معظم انقلاب برای مسئولین نظام توصیه می‌کنند اما هیچ‌کس به این رهنمودها عمل نمی‌کند.

رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی اضافه کرد: به یاد دارم یکی از ادارات کرمانشاه آگهی کرده بود که به یک روانشناس احتیاج داریم من این آگهی را برای وزیر بهداشت فرستادم و به انضمام این آگهی نامه اعتراض‌آمیز خود را ضمیمه آن کردم. من در این نامه معترض شدم که وقتی در مملکت تا این اندازه مددکار بیکار داریم چه احتیاجی به روانشناس است. میدانید برای چه این کار را کردند به خاطر این بود که یک روانشناس بیکار در آنجا وجود داشته که می‌خواستند آن را جذب کنند برای همین آگهی کردند، چرا همه‌چیز دچار بی‌نظمی می‌شود به خاطر اینکه رئیس‌کل کارگزینی می‌خواهد بدون هیچ ضابطه‌ای و تنها با یک آگهی آشنای خود را استخدام کند.

مسئولین قوانین را اجرا نمی‌کنند

اقلیما عنوان کرد: وقتی در مملکت قوانین خوب و منطقی تصویب می‌کنیم چه کسی است که این قوانین را رعایت نمی‌کند؟ تنها خود مسئولین هستند که قوانین را اجرا نمی‌کنند برای اینکه در مقابل آدم‌ها پاسخ‌گو نیستند اگر سخنان رهبر اجرا شود و مسئولین شایسته و پاسخ‌گو باشند، با کوچک‌ترین خلاف با فرد خاطی برخورد می‌شود که آیینه عبرت دیگران شود، دیگرکسی هیچ خلافی نخواهد کرد و جامعه به این آسیب‌ها نمی‌رسد که بگوییم کدام آسیب مهم‌تر است.

تمامی آسیب‌های اجتماعی به دست خودمان به وجود می‌آید

پدر مددکاری اجتماعی ایران گفت: تمامی آسیب‌های اجتماعی مهم هستند و همه آن‌ها را ما به وجود آوردیم مانند بچه‌ای که به دنیا می‌آید نه دزد است، نه روسپی و نه آدمکش بلکه این ما هستیم که چنین شرایطی را برای او به وجود می‌آوریم. شرایط امروز جامعه مانند درختی کرم‌خورده است که هرچقدر به آن آب و کود مناسب دهید دیگر میوه نمی‌دهد و یا اگر هم میوه داد، میوه سالم به بار نمی‌آورد. اگر شایسته‌سالاری و پاسخگویی نباشد ما آینده خوبی نخواهیم داشت.

هیچ مسئولی شایسته مسئولیتی که به او محول می‌شود نیست

این مددکار اجتماعی افزود: هیچ مسئولی شایسته مسئولیتی که به او محول می‌شود نیست به‌عنوان نمونه منصب شهرداری تهران. اگر کسی بخواهد شهردار تهران شود باید حداقل 20 سال در شهرداری کارکرده باشد تا با مشکلات شهری و مصائب آن آشنایی پیدا کند. از دوره قالیباف تا به امروز شهردار نداریم و پایتخت خوابیده است و شهرداران اخیر یک سال نشده جای خود را به نفر بعدی دادند وقتی‌که شهر تهران مدیریت منسجمی نداشته باشد بدین معنی است که کشور در خواب فرورفته و مشکلات عدیده‌ای برای مردم به وجود می‌آورد. نمونه دیگر یک متخصص اطفال رئیس سازمان بهزیستی شده است، مرکزی که باید آسیب‌های اجتماعی را برطرف کند امروز در دستان افراد غیرمتخصصی است که از مشکلات جامعه بی‌خبر هستند.

وی ادامه داد: باید مدیری که 20 سال در سازمان بهزیستی کارکرده و از آسیب‌ها و مشکلات آنجا باخبر است انتخاب شود اما متأسفانه یک متخصص اطفال را به ریاست سازمان منصوب کردند که این متخصص اطفال اعلام می‌کند بزرگ‌ترین مشکل ما تنبلی چشم است اصلاً چه ربطی به سازمان بهزیستی دارد این اظهارنظرها این موارد مرتبط به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است نه سازمان بهزیستی. شایسته‌سالاری که رهبر می‌فرمایند اینجا دقیقاً مصداق پیدا می‌کند که اگر مسئول شایسته‌ای برای ریاست سازمان بهزیستی انتخاب می‌شد آسیب‌های اجتماعی را درست تشخیص می‌داد.

آسیب‌های اجتماعی در سال 98 افزایش پیدا خواهد کرد

این آسیب‌شناس مطرح کرد: پیش‌بینی وضعیت اجتماعی در سال 98 این است که آسیب‌های اجتماعی افزایش پیدا خواهد کرد. وقتی‌که وضعیت کشور در سال 97 را نسبت به اوایل انقلاب مقایسه کنیم در تمام مسائل مانند آسایش و امنیت هزار برابر بدتر شده است.

اقلیما گفت: اطمینانی که اوایل انقلاب بود در سال‌های بعد رفته‌رفته کمتر شد زیرا افرادی که از شایستگی لازم برخوردار نبودند انتخاب شدند و فقط برای گذران زندگی به این مسئولیت‌ها نگاه می‌کردند و به‌هیچ‌عنوان شایستگی لازم را برای اداره کشور نداشتند. سال‌به‌سال وضعیت کشور خراب‌تر می‌شد هر رئیس‌جمهوری که به پایان ریاست خود می‌رسید مردم می‌گفتند زودتر آن شخص برود تا از دستش راحت شویم.

پدر مددکاری اجتماعی ایران گفت: نمونه آن دوره قبلی ریاست جمهوری می‌گفتند فلان شخص که ترک مسئولیت کند رئیس‌جمهور بعدی بهتر خواهد بود اما باز شاهد بودیم که وضعیت کشور در بدترین شرایط ممکن قرار گرفت و اگر در انتخابات بعدی نفر بعدی نامزد شود حتماً باز افسوس این دوره ریاست جمهوری را می‌خوریم چراکه آن دوره بدتر از این دوره خواهد شد.

اقلیما در ادامه گفت: زمانی که انقلاب کردیم همه افراد می‌گفتند رژیم طاغوت خراب است اما امروز نظرات و دیدگاه‌ها نسبت به گذشته تغییر کرده و عنوان می‌کنند سطح آسایش رفاه درگذشته بیشتر از امروز بوده است. چرا کسی توجه نمی‌کند که امروز زندان‌ها جایی برای متهمان جدید ندارد؟ چرا جرائم در کشور افزایش‌یافته است؟ چرا این‌همه سطح خشونت و پرخاشگری در جامعه افزایش پیداکرده است؟

باید مسئولینی که 40 سال چنین وضعیت اسفناکی را به وجود آوردند، از کار برکنار کنیم

وی افزود: تا علت‌ها را برطرف نکنیم آسیب‌ها کماکان ادامه دارد و سال 98 نیز به همین منوال است. اگر بخواهیم کاری کنیم باید تمام این مسئولینی که 40 سال در مملکت از پستی به پست دیگر تغییر شغل می‌دهند را از کار برکنار کنیم دیگر این‌ها نباید سرکار بیایند چون همین‌ها بودند که چنین وضعیت اسفناکی را برای کشور به وجود آوردند.

اقلیما افزود: 40 سال است که قوانین را دور می‌زنیم، سن بازنشستگی تمام مدیران و وزرای دولت‌های اخیر گذشته است، تمام این افراد 40 سال تا 50 سال سابقه کاردارند چرا این افراد را بازنشسته نمی‌کنند. اعلام کردند بازنشسته‌ها از کار برکنار می‌شوند اما مجدداً بر سرکار آمدند. وقتی تبعیض باشد مردم عصبانی می‌شوند چرا قانون برای همه یکسان اجرا نمی‌شود؟

وضعیت آسیب‌های اجتماعی کشور هرسال بدتر از سال‌های قبل‌ شده است

رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران در پایان گفت: بنابراین وضعیت آسیب‌های اجتماعی کشور هرسال بدتر از سال‌های قبل‌ شده و بیم آن می‌رود که سال 98 بدتر از سال 97 باشد. وضعیت کشور در شرایطی است که هفته‌به‌هفته در حال بدترشدن است. تمام این مشکلات زمانی حل می‌شود که به‌تمامی فرمایشات مقام معظم رهبری عمل شود.

وی افزود:متأسفانه هیچ رئیس‌جمهوری تا به امروز آن فرمایشات را اجرا نکرده است. اگر شایسته‌سالاری و پاسخ‌گویی رعایت شود کلیه افراد باید پاسخ گوی اعمال و رفتار خود باشند و هر مسئولی حاضر نخواهد شد که به‌عنوان وزیر انتخاب شود چون باید پاسخ‌گوی عملکرد خود باشد و آن فرد بر سر جای خود نشسته و اجازه می‌دهد تا افراد دیگر که سزاوار این جایگاه هستند به‌عنوان وزیر انتخاب شوند تا به وظیفه خود عمل کنند.