رشد نرخ تورم کجا و کرایه‌های تاکسی کجا؟/ وقتی برای راننده‌های تاکسی، احمدی نژاد و روحانی فرقی ندارند/ لاستیک در طول یک سال 4 برابر شد

اعتمادآنلاین| ‌ نیلوفر حامدی: فقط کارمندها نیستند که سالی یک‌بار درآمدشان افزایش می‌یابد و در طول سال باید با تورم قیمت چندباره گوشت و مرغ و لبنیات زندگی کنند. راننده‌های تاکسی هم ابتدای هر سال بعد از اعلام نرخ تورم، کرایه‌هایشان بالا می‌رود اما باید با افزایش چندباره قیمت‌های دیسک و صفحه و لنت و روغن و... بجنگند و زندگی کنند.

تاکسی‌‌ها چه آن روزی که نارنجی بودند و چه حالا که زرد و سبزشان هم پیدا می‌شود، یکی از قشر‌های کشور هستند که هر سال اعتراض زیادی نسبت به وضعیت نرخ‌هایشان دارند. حرف اصلی هم این است که این افزایش نرخ کرایه، آن هم سالی یک‌بار، با آنچه در سایر بدنه اقتصادی کشور رخ می‌دهد یکسان نیست. یعنی نمی‌شود سه بار در سال تمام ابزار خودرو قیمتشان بالا برود و راننده تاکسی با همان نرخ ابتدای سال زندگی‌شان را بچرخاند. آن هم وقتی این افزایش قیمت بر سایر سبد خانوار هم تاثیرات زیادی می‌گذارد. دقیقا شبیه آن بلایی که در سال گذشته، سر گوشت و مرغ و لبنیات و حتی میوه و سبزی آمد.

حالا به قرار هر سال دولت در انتظار اعلام نرخ تورم است تا میزان رشد نرخ تاکسی‌‌ها را هم اعلام کند.

ناگفته پیداست که این رشد نرخ نمی‌تواند عددی آنچنان متفاوت با سال‌های گذشته باشد. کمااینکه در تمام سال‌های اخیر، فارغ از اینکه چه کسی ریاست دولت را بر عهده داشت، عددی نسبتا ثابت هر سال بر نرخ تاکسی‌ها افزوده شد. افزایشی که هیچ‌وقت زورش به تورم نرسید.

در صورتی که در کشورهای مدرن و توسعه یافته، اتفاقا همین برنامه‌های رفاهی است که نام یک کاندیدای ریاست جمهوری و یا نخست وزیری را برای رسیدن به قدرت بر سر زبان‌ها می‌اندازد.

نگاهی کوتاه به وضعیت رشد نرخ کرایه‌های تاکسی از سال 84 تا به امروز کافی است تا بدانیم با وجود تغییر دولت در این سال‌ها، سیاست‌گذاری برای یکی از موضوعات مهم اجتماعی یعنی قیمت حمل‌و‌نقل و همچنین نحوه مراوده با این قشر از مردم تغییر نکرده است.

نه تنها از سال 84 که در تمام این 40 سال اخیر، نرخ کرایه تاکسی هر سال با عددی نسبتا ثابت رشد کرد.

در دهه اول بعد از انقلاب سالی حدود 100 تومان به قیمت کرایه تاکسی‌ها اضافه می‌شد. پس از گذشت حدود یک دهه این عدد افزایش یافت. به همین ترتیب می‌توان گفت به طور مثال از سال 84 تا به امروز که ایران2 دولت متفاوت را تجربه کرده است، هیچ تغییر جدی در این نرخ به وجود نیامده است.

هرسال ابتدا عددی حدود 25 تا 30 درصدی برای افزایش نرخ کرایه‌ها اعلام می‌شود و در نهایت این عدد به حدود 12 تا 15 و برخی سال‌ها به 20 درصد می‌رسد.

روند رشد نرخ کرایه‌های تاکسی از سال 84 تا 98:

افزایش کرایه‌ها به سود رانندگان نبود

این افزایش‌ قیمت‌ها اما در تمام این سال‌ها نتوانسته کمک خاصی برای بهبود اوضاع زندگی رانندگان باشد. اگرچه برخی سال‌ها بوده که تورم در ایران ثابت مانده اما تنها یک سال همچون سال 97 می‌تواند به معنای شکست اقتصادی بزرگ برای خیلی از خانواده‌ها تمام شود. سالی که حتی کاهو و پیاز هم قیمتی مساوی با میوه‌های لوکس پیدا می‌کنند و به همان اندازه در صنعت خودرو هم اوضاع نابسامان می شود.

در واقع رشد کرایه تاکسی‌ها تنها در آن سال‌هایی که به رقمی رُند رسیده برای رانندگان تاکسی اتفاقی خوش محسوب می‌شده است، چرا که دیگر دردسر بزرگ پول خورد را نداشتند. دردسری که به یکی از اصلی‌ترین محل‌های مناقشه در تاکسی‌ها به حساب می‌آید.

با نگاهی ساده به نرخ کرایه تاکسی در چند محله تهران می‌توان به سادگی به عمق این ماجرا پی برد. به طور مثال خط انقلاب-سید خندان در تهران دهه هفتاد قیمتش 75 تومان بود و در آخرین نرخ که برای سال 97 است به 2800 تومان رسیده است و احتمالا در سال جدید هم 3000 تومان می‌شود.

خط تجریش-مینی سیتی که اواخر دهه هفتاد 30 تومان بود، حالا به 3 هزار تومان رسیده است. آن هم در شرایطی که حدود 30 سال پیش می‌شد در عرض 10 دقیقه به مقصد رسید و حالا در برخی عصرهای پر رفت‌و‌آمد 45 دقیقه‌ای هم نمی‌شود آن مسیر را طی کرد.

یا در جنوب شرق تهران، خط بلوار اباذر تا خیابان پیروزی در دهه هفتاد 25 توامن بود و حالا 2000 تومان. شاید تصور کنید که این مثال‌ها نشان دهنده بالا رفتن صعودی نرخ کرایه‌های تاکسی باشد اما هدف چیز دیگری است.

چرا که همه این ها در حالی است که فقط قیمت لاستیکی که راننده تاکسی ناچار به تعویض آن در طول سال است فقط در سال گذشته 4 برابر شده است. آن هم با کیفیتی بسیار پایین‌تر و یک راننده دست کم باید سالی 2 بار لاستیک‌های خودروی خود را تعویض کند. آن هم به شرطی که تصادف و پنچری غیرعادی نداشته باشد. سایر لوازم خودرو هم همین شرایط را دارند. از روغن موتور و ترمز گرفته، تا لنت و دسیک و صفحه.

راننده تاکسی: به جای افزایش نرخ، ادوات خودرو بدهند

همین موضوع هم باعث شده که رانندگان تاکسی مطالبه‌شان نه رشد بیشتر نرخ کرایه تاکسی‌ها، که ایجاد تسهیلات باشد.

راننده 68 ساله‌ای که از سال 57 راننده تاکسی است خوب می‌داند که رشد کرایه‌ها بیش از یک رقم مشخص، تعداد مسافران را بیش از قبل کاهش می‌دهد و به همین دلیل هم خواسته دیگری دارد. او در این باره به اعتمادآنلاین می‌گوید: «ما که نمی‌خواهیم مسافرانمان را بیشتر از قبل از دست دهیم. همین حالا هم با آمدن تاکسی‌های اینترنتی و افزایش خطوط مترو، مسافرانمان کم شده‌اند. تا چند سال پیش روزی بیش از 200 هزار تومان درآمد داشتیم و حالا اگر بتوانیم این رقم را به 100 هزار تومان برسیم خوشحال می‌شویم. برای همین هم دنبال این نیستیم که کرایه‌مان به 10 هزار تومان برسد بلکه باید برای ما تسهیلات ویژه‌ای قائل شوند. مسوولان باید بدانند که یک راننده تاکسی که استهلاک خودرویش بالاست، نمی‌تواند هم با این افزایش قیمت ادوات خودرو بسازد و هم با افزایش قیمت گوشت و میوه و اجاره‌ها. نمی خواهیم کرایه را بالا ببرند، فقط شرایطی ایجادکنند تا ما بتوانیم وسیله‌های خودرو را با قیمت کارخانه بخریم. این ساده‌ترین درخواست ماست.»

قابل پیش‌بینی است که امسال هم تغییری در روند نرخ رشد کرایه‌های تاکسی رخ نمی‌دهد اما سازمان تاکسی‌رانی باید به عنوان تنها سندیکای این قشر، فکری به حال آن‌ها کند.

ایجاد تسهیلاتی برای خرید راحت تر ادوات خودرو، تغییر در روند نوع بیمه رانندگان تاکسی به عنوان افرادی که مجبورند در آلوده‌ترین روزها هم در شهر رفت‌و‌آمد کنند، ارتقای وضعیت سبد خانوار آن‌ها با در اختیار گذاشتن تسهیلات مختلف و همچنین اختصاص وام‌های ویژه می‌تواند برخی از این اقدامات باشد.

البته در صورتی که دولت‌ها، مسوولین و در وهله نخست سندیکای رانندگان به عنوان اصلی‌ترین متولیان، حامی این قشر باشند. شبیه به مدیری که 12 سال پیش در سازمان تاکسی‌رانی حضور داشت و از آنجایی که خودش هم راننده بود، به خوبی توانست این حوزه را مدیریت کند. اگر «هاشمی عرب» در آن سال‌ها فهمیده بود که اختصاص ادوات خودروی ارزان به رانندگان تاکسی یک روش مناسب است، قطعا حالا و با گذشت 12 سال راه‌های دیگری هم وجود دارد. اگر مدیران به فکر باشند.