تغییر قطب‌نما در کرانه جنوبی خلیج‌فارس

اعتمادآنلاین| سیدعماد حسینی - محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی، در اوج تنش‌ها با همنام عربستانی خود بن سلمان وارد جده شد.

به گزارش اعتمادآنلاین، با اینکه طی جنگ هشت‌ساله ایران و عراق، تقریباً تمامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس موضع واحدی در تضاد با جمهوری اسلامی ایران گرفتند، شاهد بودیم که در سال‌های بعد از آن نوعی گسست در این رابطه در تمامی رخدادها به وجود آمد.

در این میان کویت، بعد از اشغال این کشور توسط صدام حسین، راه خود را از دیگر پنج کشور عضو این شورا جدا و تقریباً مواضع شبه بی‌طرفانه‌ای را در دستور کار خود قرار داد، در حالی که نقش عمان در بعد میانجی‌گری‌ها و وساطت‌های بین‌المللی امری غیرقابل اغماض است.

بعد از بروز بحران بین ریاض و دوحه نیز شاهد گردش چنددرجه‌ای قطری‌ها نسبت به جمهوری اسلامی ایران بودیم، گرچه همچنان رسانه‌های این کشور تبلیغات منفی خود را علیه جمهوری اسلامی ایران ادامه می‌دهند.

صرف نظر از موضع همواره انفعالی بحرین در مقابل خواسته‌های ریاض، عربستان و امارات متحده پرچم ضدیت با ایران را طی چند سال اخیر برافراشته‌اند تا جایی که محمد بن سلمان از کشاندن جنگ و تنش به داخل خاک ایران نیز سخن گفت و بهانه جنگ و کشتار مردم در یمن را مقابله با نفوذ (ادعایی) ایران در این کشور اعلام کرد.

اما این ائتلاف نه تنها دچار گسست دیگری شد بلکه گفته می‌شود شاهد تغییر موضع غیرعلنی محور اصلی آن یعنی عربستان-امارات هم هستیم، هرچند حضور هیات امنیتی اماراتی در ایران و انتشار گسترده اخبار آن، ویژگی نزدیکی محرمانه را نیز از این تلاش‌ها سلب کرد.

روزنامه واشینگتن پست در تحلیلی در این‌باره، با استناد به تغییر موضع امارات متحده، آن را خروج بیشتر از مدار واشینگتن توصیف کرد و نوشت: این رویکرد اماراتی‌ها از زمان اعلام مخالفت با سیاست به انزوا کشاندن تهران و نیز عدم همراهی با واشینگتن و ریاض در متهم کردن ایران در غائله حمله به نفتکش‌ها آغاز شده بود.

این در حالی است که امروز در یمن نیز با حمایت از جریان‌های جدایی‌طلب یمن جنوبی عملاً دولت مورد حمایت عربستان و آمریکا را در عدن به چالش کشیده است.

در مقابل، برخی از رسانه‌های عربی این اقدام امارات را جلوداری این کشور برای بازگشت عربستان به صحنه روابط با ایران توصیف می‌کنند.

به اعتقاد کارشناسان عرب، همزمانی عقب‌نشینی امارات از یمن و سفر هیات امنیتی این کشور به ایران از یک سو و اعلام آمادگی عربستان برای گشایش دفتر نمایندگی حفاظت منافع ایران و استقبال رسانه‌ای گرم از حجاج ایرانی از سوی دیگر، گواهی بر همراهی چراغ‌خاموش ریاض با ابوظبی در این زمینه است.

رسانه‌های غربی و برخی از مطبوعات اسرائیلی نیز به وجود تلاش‌های محرمانه عربستان برای نزدیک شدن به تهران و بازگرداندن آب رفته به جوی روابط سخن می‌گویند.

پایگاه اسرائیلی دبکا که به سازمان‌های اطلاعاتی این رژیم نزدیک است، طی گزارشی در این‌باره مدعی شد گفت‌وگوهای محرمانه‌ای بین 2 طرف در حال انجام است که به تفسیر این سایت عبری‌زبان، بیانگر آن است که نوع نگاه سعودی-اماراتی نسبت به تامین امنیت منطقه خلیج‌فارس با نگرش ترامپ زاویه پیدا کرده است.

یک کارشناس اماراتی هم در این رابطه به واشینگتن پست گفت: بزرگ‌ترین اشتباه امارات تکیه بیش از حد بر ترامپ بود، شخصیتی که تجربه ثابت کرده است به سختی می‌توان به او به عنوان یک متحد اعتماد کرد.

حال مشخص نیست این رفتار ریاض-ابوظبی (در صورت صحت وقوع آن) در راستای ناامیدی واقعی از فشار کاخ سفید بر تهران است یا امیدواری به نتیجه‌بخش بودن این نوع رفتارها بر کاخ سفید، که به منظور افزایش فشار بر تهران انجام می‌گیرد؟