مطالبه‌های بحق در هیچ سیستمی روی زمین نمی‌ماند/ در آینده پدیده‌هایی ظهور خواهند کرد که با خطوط قرمز شریعت تناقضی ندارند/ گروهی بر اساس عقایدشان با پدیده‌های اجتماعی مخالفت می‌کنند

اعتمادآنلاین| سعید شمس- بالاخره گره کور ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها باز شد تا بتوان گفت مشکل‌ها یا پدیده‌‌‌هایی که محل تنازع افکار عمومی با حاکمیت است راهی برای حل شدن دارد. محمدعلی الستی، استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین، با بیان این مطلب که برای شکل‌گیری افکار عمومی در یک موضوع خاص چند شرط وجود دارد، درباره شاخص شدن این مساله در سطح افکار عمومی به پرسش‌های مطرح‌شده پاسخ می‌گوید. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

حضور نیافتن زنان در ورزشگاه‌‌ها وضوع مربوط به افکار عمومی است

*حضور زنان در ورزشگاه آزادی را چقدر و چرا باید جدی گرفت؟

موضوع حضور یا عدم حضور زنان در ورزشگاه‌ها موضوعی است که از مناظر مختلف می‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد. طبیعتاً گرفتن موضع یعنی موافقت یا مخالفت با آن در نتیجه‌ی‌ یک تحلیل موضوعی به دست می‌آید. سعی می‌کنم به عنوان مقدمه تحلیل موضوعی در این باره انجام دهم، چرا که تا چنین تحلیلی به نتیجه نرسد، بهتر است از موضع‌گیری در این خصوص خودداری کرد.

*چرا جلوگیری از ورود زنان در حد مساله‌ای بزرگ و مهم مطرح می‌شود؟

وقتی بر حضور نیافتن زنان در ورزشگاه‌‌ها تاکید می‌کنیم، یک موضوع مربوط به افکار عمومی را شکل می‌دهیم. در واقع باعث ایجاد افکار عمومی در یک حلقه می‌شویم. برای اینکه افکار عمومی بتواند در یک موضوع خاص شکل بگیرد، چند شرط داریم و چون عدم حضور زنان همه این شرط‌ها را پوشش می‌دهد، این مساله شاخص می‌شود.

باید فضای مساعدی برای طرح موضوع وجود داشته باشد

*چه شرط‌‌هایی؟

اول اینکه باید یک واقعه مرکزی وجود داشته باشد که در این بحث واقعه مرکزی همین اعمال ممنوعیت برای زنان در خصوص رفتن به ورزشگاه‌هاست. نکته دوم هم این است که باید فضای مساعدی برای طرح موضوع وجود داشته باشد و همچنین محتوای افکار با الگوهای فرهنگی همخوان باشد.

درباره فضای مساعد می‌توان به جنبش‌های فمینیستی و گروه‌هایی که حقوق زنان را پیگیری می‌کنند اشاره داشت که هر پدیده حول و حوش آن زود مطرح شده و آتشش شعله‌ور خواهد شد.

وقتی زنان از رفتن به ورزشگاه منع می‌شوند،‌ با الگوی فرهنگی مخالفت می‌شود

*تطابق محتوای افکار و الگوهای فرهنگی چطور؟ به نظر نمی‌رسد این دو یک‌صدا باشند.

فرض کنید مساله حجاب زنان به اندازه رفتن به ورزشگاه جدی گرفته نشد. حتماً می‌خواهید بدانید دلیل چیست؟‌ دلیلش این است که محتوای افکار با الگوهای فرهنگ جمعی به فردی مطابقت نداشت که در موضوع ورزشگاه داشت. ببینید، فرهنگ حجاب و نوع پوشش در قوم‌های مختلف به شکلی مطرح شده است. حجاب همچنین در توصیه‌های دینی و عرف و سنت هم مطرح شده است. به همین دلیل افکار عمومی خیلی راغب به آزادی حجاب نیست.

اما در مساله رفتن به ورزشگاه به عنوان مثال در فرهنگ اسلامی هیچ نمونه‌ای وجود ندارد که در جایی مردان باشند اما زنان نباشند.

حتی در مراسم حج مردان و زنان دوشادوش هم اعمال را انجام می‌دهند. همچنین در مجالس ترحیمی که در مساجد برگزار می‌شود،‌ زنان و مردان با هم حضور دارند. حتی در عروسی‌ها نیز، هم زنان هستند و هم مردان. در عزاداری‌ها مردان در دسته‌جات زنجیر می‌زنند و زنان هم به تماشای آنها می‌نشینند.

به همین دلیل وقتی زنان از رفتن به ورزشگاه منع می‌شوند،‌ با الگوی فرهنگی مخالفت می‌شود. بنابراین شرط‌هایی که می‌‌توانند افکار عمومی را به همراهی راغب کنند،‌ شامل قضیه حضور زنان در ورزشگاه‌ها می‌شود.

ورود زنان به ورزشگاه‌هاآزاد خواهد شد تا نظام سیاسی بیش از این هزینه ندهد

*با این توضیح‌ می‌توان در آینده منتظر مطرح شدن مطالبه‌های دیگری هم بود؟

صد درصد! حتماً در آینده پدیده‌هایی ظهور و بروز خواهند کرد که صراحتاً با محتوای اسلامی و خط قرمزهای شریعت تناقضی ندارند، اما ممکن است با سنت‌ها و عرف تعارض داشته باشند که این عدم بالانس باعث می‌شود فشار بارها تکرار شود.

در واقع می‌توانیم فهرست بلندبالایی از ممنوعیت‌هایی که در کشور اعمال می‌شود و اصلاً منع شرعی ندارند ذکر کنیم؛ مثلاً یک زمانی شطرنج ممنوع بود و حتی درباره‌اش احادیث و روایاتی هم مطرح می‌شد.

همچنین می‌توان به خلاف بودن استفاده از ویدئو هم اشاره کرد که بعدها در جمهوری‌ اسلامی ویدئوکلوپ‌ها به مردم فیلم اجاره می‌دادند. پس در نهایت باید گفت نه تنها ورود زنان به ورزشگاه‌ها بلکه از این به بعد موارد دیگری هم آزاد خواهند شد تا نظام سیاسی بیش از این هزینه ندهد.

مطالبه‌های عمومی فشار را بر نظام سیاسی تحمیل می‌کند

*منظورتان از اینکه «نظام سیاسی بیش از این هزینه ندهد» چیست؟

ببینید، گروهی بر اساس عقیده‌هایشان با پدیده‌های اجتماعی مخالفت می‌کنند و همین بهانه خوبی برای سیاه‌نمایی از سوی اپوزیسیون می‌شود. طبیعی است که در چنین حالتی مطالبه‌های عمومی فشار را بر نظام سیاسی تحمیل می‌کند.

*ممنون. حرفی مانده است؟

مطالبه‌های بحق در هیچ سیستمی روی زمین نمی‌ماند.