قاچاق هر لیتر بنزین 15 هزار تومان سود دارد/ سالانه 1300 میلیارد تومان بابت یارانه پنهان و آشکار پرداخت می‌شود

اعتمادآنلاین| ‌ اختلاف قیمت سوخت و به ویژه بنزین در داخل با کشورهای همسایه سود بالایی را از محل قاچاق آن می‌کند؛ به‌طوری‌که برای هر لیتر بنزین تا 15 هزار تومان سودآوری دارد. این موضوع ناشی از پرداخت سالانه هزاران میلیارد تومان یارانه پنهانی است که دولت به طور جدی به دنبال اصلاح آن در بودجه سال 1399 است.

طبق آخرین اعلام نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه سالانه حدود 1300 هزار میلیارد تومان بابت یارانه‌های پنهان و آشکار پرداخت می‌شود و این در شرایطی است که آمار سال گذشته از این حکایت داشت که تا مرز 1000 هزار میلیارد تومان آن به یارانه‌های پنهان اختصاص دارد. یارانه‌های پنهان عمدتا در سوخت، کالاهای اساسی و دارو پرداخت می‌شود؛ به طوری‌که بیش از 600 هزار میلیارد تومان به حوزه انرژی، نفت و مشتقات آن اختصاص دارد که حدود 200 هزار میلیارد تومان از این رقم نیز بابت یارانه بنزین پرداخت می‌شود.

اختلاف قیمت سوخت بین ایران و کشورهای همسایه موضوعی بوده که همواره مورد توجه کارشناسان و مسئولان به ویژه در دولت قرار داشته است؛ چراکه موجب قاچاق سوخت و هدر رفت یارانه‌ای می‌شود که دولت سالانه از این بابت پرداخت و در نتیجه آن هزینه سنگینی به اقتصاد ایران تحمیل می‌کند، اما هنوز اتفاق خاصی برای اصلاح این روند رخ نداده است.

بررسی این گزارش در رابطه با وضعیت توزیع قاچاق سوخت نشان می‌دهد که پایین بودن قیمت نسبی بنزین در داخل منجر به افزایش مصرف آن شده و در حال حاضر ثروتمندان و دهک‌های بالا 23 برابر سایر دهک‌ها یارانه بنزین دریافت می‌کنند و از سویی دیگر پایین بودن قیمت نسبی آن در مقایسه با کشورهای همسایه منجر به قاچاق آن می‌شود.

سود قاچاق سوخت به ترکیه، ترکمنستان و آذربایجان

طبق این اطلاعات، سود قاچاق بنزین از ایران به ترکیه در هر لیتر 15 هزار و 605 تومان است. قیمت بنزین در ترکیه به 1.23 دلار می‌رسد که بر مبنای ریالی حدود 16 هزار و 605 تومان است؛ در نتیجه در مقایسه با قیمت 1000 تومانی بنزین در ایران، سود قاچاق آن 15 هزار و 605 تومان برآورد شده است.

یا در مورد قاچاق بنزین به آذربایجان، سود هر لیتر به 5345 تومان می‌رسد؛ به‌گونه‌ای که قیمت این سوخت در آذربایجان 47 سنت است که معادل ریالی آن 6345 تومان بوده و در نتیجه اختلاف قیمت 5345 تومانی ایجاد می‌کند.

در مورد گازوئیل نیز به این ترتیب است که در ترکیه هر لیتر گازوئیل 1.12 دلار است و معادل ریالی آن به 15 هزار و 120 تومان می‌رسد که سود ناشی از قاچاق آن در هر لیتر 14 هزار و 620 تومان می‌شود.

همچنین اگر هر لیتر گازوئیل به ترکمنستان قاچاق شود، با توجه به قیمت 43 سنتی آن در هر لیتر که معادل ریالی آن 5265 تومان است، سود قاچاق گازوئیل به ترکمنستان 4765 تومان در هر لیتر می‌شود.

اختلاف قیمت بین سوخت در ایران و کشورهای منطقه موضوعی است که حدود 10 سال پیش و در قانون هدفمندی یارانه‌ها مورد توجه قرار گرفت تا این روند اصلاح شود.

بر این اساس در قانون آمد که باید قیمت فروش داخلی بنزین، نفت گاز، نفت کوره، نفت سفید و گاز مایع و سایر مشتقات نفت با لحاظ کیفیت حامل‌ها و با احتساب هزینه‌های مربوطه به تدریج تا پایان برنامه پنج ساله پنجم توسعه کمتر از 90 درصد قیمت تحویل روی کشتی (فوب) در خلیج فارس نباشد.

با این وجود طی این سال‌ها در دفعاتی محدود دولت‌ها نسبت به اصلاح قیمت حامل‌های انرژی اقدام کردند اما در چند سال اخیر با توجه به شرایط خاص اقتصادی این اقدام صورت نگرفت، ولی دولت در سال گذشته و سال جاری با توجه به الزام برای اصلاح پرداخت یارانه‌های پنهان، کاهش هزینه در این بخش برنامه‌هایی را در دستور کار دارد که در صورت موافقت مجلس آن را در دستور کار قرار خواهد داد.

البته تاکید شده که این به معنی افزایش قیمت سوخت برای دهک‌های مختلف نیست و پیش از این تاکید بر اصلاح اختصاص یارانه به دهک‌های بالا بوده است.

طبق گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه ، منابع ناشی از اصلاح پرداخت یارانه‌های پنهان می‌تواند یکی از منابع جایگزین نفت در بودجه باشد.

منبع: ایسنا