انتشار و تکذیب لحظه‌ای خبر، اما دریغ از شفاف‌سازی/ اشتغال زنان حامی می‌خواهد نه تخریبگر

اعتمادآنلاین| ‌ نیلوفر حامدی - صداقت اگر گام نخست خبرنگاری نباشد، قطعاً آخرینش هم نیست. اما چه می‌شود که تعهد به انتشار اخبار درست و حقیقی به این سادگی رنگ می‌بازد؟ چه می‌شود که رسانه‌ای خبری را منتشر می‌کند، خبر تکذیب می‌شود، اما نه پاسخی به اذهان پرسشگر عمومی داده می‌شود و نه کسی به تاثیرات خبر بر اقشار مختلف جامعه فکر می‌کند.

سه‌شنبه، سی‌ام مهرماه، یکی از روزنامه‌های رسمی کشور خبری منتشر کرد که ساعت‌ها در فضای مجازی دست به دست شد. خبر از ابلاغیه‌ای حکایت داشت که استخدام منشی‌های زن را برای تمام اداره‌های دولتی ممنوع می‌کرد. طبق این خبر، یک نهاد دولتی به مدیران زیرمجموعه خود در ستاد و ادارات استانی تاکید کرده بود که بر اساس دستور نهادهای مهم کشوری در حوزه عفاف و حجاب، مواردی چون تفکیک اتاق کار مردان و زنان در ادارات و استفاده نکردن از منشی زن برای آقایان و بالعکس آن باید کاملاً رعایت شود.

خبر از بدو انتشار در شبکه‌های اجتماعی مورد هجمه‌های مختلف قرار گرفت. قاطبه نظرات هم حاکی از آن بود که چطور ممکن است در جامعه کنونی ایران، که زنان یکی از اصلی‌ترین بدنه‌های فعالیت اجتماعی کشور محسوب می‌شوند، می‌توان چنین دستوری صادر کرد؟

اما چند ساعتی که گذشت، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری عاملان انتشار چنین اخباری را معاندان مطالبات اصلی زنان خواند. فریبا ابتهاج، مشاور رسانه‌ای معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده در پی این خبر گفت: «معاندان با انتشار این نوع اخبار تلاش می‌کنند نگاه‌ها و اذهان را از مطالبات اصلی زنان دور کنند و بر طبل خانه‌نشینی زنان بکوبند.»

این معاونت همچنین، با انتشار بیانیه‌ای، از پیگیری جدی‌تر این خبر از منبع اصلی خبر داد و نوشت: «در پی تماس‌های مکرر رسانه‌ها و مردم در این خصوص، روابط عمومی معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده به رغم پیگیری‌ها، هیچ‌گونه منبعی برای این خبر و مصداقی از آن را در دستگاه‌های دولتی پیدا نکرد.»

بر اساس آنچه معاونت زنان اعلام کرد، پرسشگری‌ها درباره منبع این خبر هم به جایی نرسید و پاسخی نگرفت. اما مگر غیر از این است که انتشار اخباری خلاف واقع، آن هم وقتی منتسب به نهاد، ارگان یا سازمان‌های دولتی باشد، تخلف محسوب می‌شود؟ چه بسا رسانه‌های بسیاری که بر سر همین مسائل تعلیق شدند و ادامه فعالیت حرفه‌ایشان با محدودیت مواجه شد.

بررسی وضعیت تعهد خبرنگاری اما تنها جنبه این ماجرا نیست. بخش دیگری از موضوع به تاثیری که یک خبر بر فکر، رویکرد و روان مردم می‌گذارد مربوط می‌شود. به اینکه یک خبر چگونه دیدگاه افراد را تغییر می‌دهد، آنها را به سمت تفکر عمیق‌تر هدایت می‌کند یا باعث تنگ‌تر شدن زاویه دیدشان می‌شود.

شکاف جنسیتی، مفهومی که چهار شاخص اقتصاد، سیاست، آموزش و سلامت را در دل خود جای داده است، همین حالا در ایران فرسنگ‌ها با آنچه عادی خوانده می‌شود هم فاصله دارد چه رسد به اینکه بخواهد به مراحل ایده‌آل برسد. ایران در میان 144 کشور دنیا رتبه 100 آموزش، 135 سلامت، 136 مشارکت سیاسی و 140 مشارکت اقتصادی را دارد. در مجموع، ایران در آخرین آمارهای شکاف جنسیتی دنیا جزو چهار کشور انتهای جدول و بالاتر از کشورهای چاد، سوریه، پاکستان و یمن جای دارد.

دقیقاً در چنین شرایطی، که زنان هر روز و هر لحظه برای کسب کرسی‌های بیشتری در تلاش‌اند، انتشار چنین خبری از یک سو باعث ایجاد بی‌اعتمادی مردم به فضای رسانه و بی‌انگیزگی زنان برای رسیدن به جایگاهی می‌شود که شایستگی آن را دارند و از سوی دیگر، تندروها را در بستن راه‌های عقلانیت و ایجاد چنین محدودیت‌هایی برای زنان قوی‌تر می‌کند. فارغ از اینکه مراجع قضایی در مقابله با رسانه‌هایی که اخبار کذب را منتشر می‌کنند چه وظیفه‌ای دارد، نکته مهم در شرایط فعلی پاسخگویی به اذهان پرسشگر است. ذهن‌هایی که همیشه در انتظار شفاف‌سازی می‌مانند و کمتر به نتیجه می‌رسند.