قطع‌نامه‌های ادعایی آمریکا از نظر حقوقی احیا شده تلقی نمی‌شود

اعتمادآنلاین| پس از ادعای آمریکا در مورد اجرایی شدن مکانیسم ماشه، گفته شد که ایالات متحده توقیف و بازرسی کشتی‌های ایران را در دستور کار قرار داده و از این طریق سعی در اجرای آنچه که اسنپ بک خوانده، دارد؛ بخشی از کارشناسان این اقدام آمریکا را تلاشی برای تحریک ایران می‌دانند و البته تاکید کرده‌اند که این مساله ممکن است به تنش میان دو کشور بینجامد.

«کوروش احمدی» تحلیل‌گر ارشد مسائل بین‌الملل، درباره اقدامات ادعایی آمریکا در خصوص احتمال توقیف کشتی‌های ایرانی بر اساس اجرای مکانیزم ماشه، اظهار داشت: در بند 15 قطع‌نامه 1929 اشاراتی در این رابطه شده است.

در درجه اول باید توجه داشت که این بند یک زبان (language) کاملا توصیه‌ای دارد. شاید حتی توصیه‌ای هم نباشد.

می‌گوید شورای امنیت «توجه دارد» (notes) که کشورهای عضو سازمان ملل می‌توانند درخواست کنند، کشتی‌هایی که مشکوک به نقض مفاد این قطع‌نامه هستند و در آب‌های بین‌المللی تردد می‌کنند، مورد بازرسی قرار گیرند. همین امر حتی در شرایطی که در گذشته این قطعنامه اعتبار حقوقی داشت نیز مشروط به شروطی بوده است. یکی اینکه کشور صاحب پرچم اجازه بازرسی را داده باشد.

وی افزود: یعنی کشور صاحب پرچم می‌تواند ایران و قدرت‌های مخالف مکانیسم ماشه باشند که طبیعتاً اجازه‌ نمی‌دهند و یا اینکه کشورهایی مانند پاناما و لیبریا و غیره باشند که می‌توانند چنین اجازه‌ای را صادر کنند. بنابراین به این صورت است که مثلا آمریکا باید از کشوری که پرچم آن بر کشتی نصب است، اجازه بازرسی بگیرد و کالاهایی که طبق این قطع‌نامه و قطع‌نامه‌های قبلی ممنوع هستند را مورد بررسی قرار دهد که تماماً شامل اقلام مرتبط با صنایع موشکی، صنایع هسته‌ای و اقلام نظامی که جزو 7 رده مشخص شده در این قطعنامه هستند، می‌شود. این 7 رده شامل هلی‌کوپترهای توپ‌دار، هواپیماهای جنگنده، تانک‌ها و نفربرهای تهاجمی و ... می‌شوند.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی با تاکید بر اینکه شرط دیگر در این بند این است که دولتی که متقاضی بازرسی کشتی است، اطلاعات معتبری مبنی بر حمل اقلام ممنوع شده در قطعنامه‌ها توسط آن کشتی دریافت کرده باشد، افزود: شرط دیگر این است که این بازرسی‌ها البته باید مشروط بر رعایت حقوق بین‌الملل و بویژه حقوق دریاها باشد.

وی درباره اینکه چقدر ممکن است این تهدید آمریکا علیرغم مخالفت‌های سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای عضو شورای امنیت اجرایی شود، بیان کرد: این قطع‌نامه‌ها رسماً و از نظر حقوقی اعاده و احیا شده تلقی نمی‌شوند چرا که اکثر قریب به اتفاق اعضای شورای امنیت با آن موافقت نکرده‌اند و همانطور که پیش‌تر اشاره شد، قطعنامه 1929 در بند 15 تاکید دارد که هر اقدامی برای بازرسی یک کشتی مطابق با حقوق بین‌الملل و حقوق دریاها باشد که بر اساس حقوق بین‌الملل این قطع‌نامه‌ها احیا شده تلقی نمی‌شوند چرا که شورای امنیت آن را احیا شده ندانسته و دبیرکل سازمان ملل نیز تاکید کرده که قطعیتی در این مورد وجود ندارد بلکه ابهام وجود دارد و به این دلیل دبیرکل اقدامی انجام نمی‌دهد.

این کارشناس ارشد مسائل آمریکا خاطرنشان کرد: تا آنجا که به اجازه کشورهای صاحب پرچم در بازرسی‌ها برمی‌گردد، اغلب کشتی‌های ایرانی حامل کالاهای حساس در این شرایط خاص با پرچم خود ایران تردد می‌کنند، به طور مثال در ارسال محموله‌ به ونزوئلا یا اگر فرض بر خرید سلاح از روسیه باشد، کشتی صاحب پرچم می‌تواند با پرچم روسیه یا ایران تردد داشته باشد که اجازه بازرسی داده نمی‌شود؛ اما از سویی شناورهایی که هیچ‌کدام از این اقلام در آنها نباشند نیز می‌توانند با هدف ایذا و اذیت و تحریک مورد توقیف و بازرسی قرار بگیرند که البته این نکته‌ بسیار مهمی است.

وی افزود: با وجود این شروط و موانع در راه بازرسی‌ها همچنان آمریکا مدعی خواهد بود که بر اساس قرائت تک روانه و یک‌جانبه خودش، حقوق بین‌الملل و قطع‌نامه‌‌های سازمان ملل اجازه بازرسی را به او داده‌اند.

همانطور که در مورد قطعه‌نامه‌های لغو شده، آمریکا بدون هر مبنایی ادعای احیا آنها را دارد، برای مقامات دولت ترامپ حقوق بین‌الملل اصالت و اهمیت چندانی ندارد و یک برداشت کاملا خاص و فرصت‌طلبانه از حقوق بین‌الملل دارند.

احمدی تصریح کرد: در عمل و در دنیای واقعی همانطور که در ماه اوت، صرف ادعای صدور یک مجوز توسط دادستان آمریکایی، دولت ترامپ ادعای ضبط بیش از یک میلیون بشکه بنزین ایران که در 4 کشتی عازم ونزوئلا بود را مطرح کرد، اکنون نیز چنین احتمالاتی را باید جدی گرفت؛ خاصه آنکه صرف چنین تحریکاتی می‌تواند با هدف واداشتن ایران به واکنش و احیانا ایجاد زمینه برای برخوردی نظامی در آستانه انتخابات آمریکا باشد.

بی شک با توجه به موقعیت ضعیف ترامپ در مبارزات انتخاباتی، کسانی در پیرامون او هستند و حتی شاید ترامپ این تصور را داشته باشند که یک درگیری نظامی در چنین شرایطی به سودش خواهد بود.

منبع: ایلنا