سود عرضه فولاد در بورس کالا به جیب دلالان می‌رود

اعتمادآنلاین| بازار فولاد طی شش ماه گذشته التهابات زیادی را پشت سر گذاشته و در این مدت عرضه محصولات فولادی در بورس کالا با حاشیه‌های متفاوتی روبه‌رو شد و تغییر در نحوه عرضه این محصول در بورس کالا نیز چند وقتی است خبرساز شده. به گونه‌ای که زمزمه عرضه کل محصولات فولادی در بورس کالا شنیده و گفته می‌شود دولت دیگر تمایلی به قیمت‌گذاری دستوری این کالا ندارد. علیرضا پاک‌فطرت، عضو کمیسیون صنایع مجلس در این خصوص به یکی از خبرگزاری‌ها گفته است بررسی‌های انجام شده از سوی مجلس و رایزنی با وزارت صمت، بیانگر مشکل‌زا بودن قیمت دستوری فولاد برای صنعتگران و مصرف‌کنندگان است و قرار است بورس کالا یعنی عرضه و تقاضای واقعی بازار ملاک قیمت‌ها باشد.

این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه تصمیم، بر عرضه کل فولاد در بورس کالاست، بر این باور است که تنها راه‌حل ممکن، عرضه تمام فولاد تولیدی کارخانجات در بورس کالاست تا قیمت‌ها به واقعیت نزدیک شود، زیرا با سازوکار بورس کالا می‌توان مشکل فعلی بازار فولاد را مرتفع کرد به‌طوری که قیمت دستوری اعمال نمی‌شود تولیدکننده و مصرف‌کننده بر اساس عرضه و تقاضای بازار به خریدوفروش فولاد با نرخی واقعی می‌پردازند.

این نماینده مجلس گفته است: با در پیش گرفتن مبادلات کل کشور در بورس کالا و کنار رفتن قیمت‌گذاری دستوری، قطعا زیان سهامداران و مردمی که به بورس ورود کرده‌اند جای خود را به سود می‌دهد و مجلس در این حوزه حامی مردم است. این در حالی است که تولیدکنندگان این محصول بر موضع قبلی خود پافشاری می‌کنند و معتقدند نباید کل محصولات در بورس کالا عرضه شود و از این اقدام ابراز نارضایتی می‌کنند.

جهانبخش شکری، رییس هیات‌مدیره جهان فولاد غرب در این باره به «اعتماد» می‌گوید: در همه کشورهای دنیا قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضای کالا در بازار صورت می‌گیرد و تولید‌کننده و مصرف‌کننده هر دو از این سیاست نفع می‌برند، به اعتقاد بنده عرضه تمامی محصولات در بورس کالا نیز اقدامی دستوری است که در نهایت تنها دلالان از این قضیه نفع خواهند برد. این عضو انجمن فولاد ایران با تاکید بر اینکه عرضه‌ها در بورس کالا نیز باید کنترل شود، ادامه می‌دهد: دلال‌هایی هستند که با قیمت پایین از بورس کالا خرید می‌کنند و محصولات را با قیمت بالاتر در بازار آزاد به فروش می‌رسانند و به نظر می‌رسد بورس کالا هم نیاز به نظارت بیشتر داشته باشد.

شکری با بیان اینکه ارز چند نرخی در کشور موجب رانت شده، معتقد است همیشه از این نوع سیاستگذاری عده‌ای خاص بهره مالی می‌برند و ما به هیچ عنوان با این سیاست موافق نیستیم و تجربه نشان داده پرداخت ارز دولتی تنها منجر به تشکیل بازار سیاه خواهد شد. این تولیدکننده فولاد با اشاره به هزینه‌های تولید در کشور ادامه می‌دهد: متاسفانه با افزایش تحریم‌ها در کشور ماشین‌آلات‌مان را از کشورهای هند و چین خریداری کردیم. این در حالی است که در گذشته ماشین‌آلات از امریکا و کشورهای اروپایی می‌آمدند و همین موضوع هم باعث شده تا بازده تولیدات پایین بیاید.

شکری می‌گوید: اکثر ماشین‌آلات این حوزه مستهلک شده‌اند و عمری حدود 40 تا 50 سال دارند که هزینه تعمیرات آنها جز هزینه سوخت‌شان هم بالاست. در کنار این مسائل قیمت مواد اولیه نیز کم نیست و در نتیجه قیمت کالای نهایی ما از قیمت کالا در کشورهای دیگر بالاتر می‌رود، رقابت را برای ما سخت‌تر می‌کند، قیمت‌های شمش فولادی در داخل کشور بسیار بالاتر از نرخ‌های جهانی است و نیاز به مبنای منطقی در قیمت‌گذاری وجود دارد.

اما در مقابل موافقان عرضه فولاد در بورس کالا معتقدند روند قیمت زنجیره فولاد در بازار آزاد و قیمت تمام شده بورس کالا نشان می‌دهد اختلاف فاحشی بین این دو بازار وجود دارد، به‌طوری که در برخی محصولات به بیش از 50 درصد نیز می‌رسد. همه خریداران باید بتوانند نیاز واقعی خود را از بورس کالا تامین کنند، چراکه این کار باعث خواهد شد که شرایط دلالان در بازار آزاد سخت‌تر شود و هر کسی که نیاز به فولاد داشت، بتواند به راحتی از بورس کالا محصول مورد نظر خود را خریداری کند؛ ضمن آنکه این ضرورت حس می‌شود تا دولت وزارت صمت هم دیگر پای خود را از بازار محصولات و مقاطع فولادی بیرون بکشند و دیگر در آن دخالت نکنند، چراکه مهم‌ترین چالش زنجیره فولاد تنظیم بازار فولاد کشور است.

با توجه به شرایط تحریم و نوسانات نرخ ارز در سال‌های اخیر، دولت مداخلات گسترده‌ای برای تنظیم بازار فولاد کشور انجام داده است. مداخله دولت برای تنظیم بازار فولاد به‌طور عمده از طریق ستاد تنظیم بازار و صدور بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مختلف بوده که مجموعه سیاست‌های تنظیم بازار دولت منفعتی به مصرف‌کنندگان نهایی کالاها نرسانده و موجب ایجاد رانت، فساد و رونق واسطه‌گری در بازار شده است. ایران دهمین فولادساز جهان محسوب می‌شود و پیش‌بینی شده در افق 1404 به جایگاه هفتم جهان ارتقا یابد. بخش عمده فولاد، همراه با سایر محصولات غیربورسی مانند لوله و پروفیل فولادی، کلاف‌های صنعتی، ورق‌های رنگی، آهن اسفنجی، سنگ‌آهن فاقد بازار شفافی هستند و در نتیجه آمار و اطلاعات نحوه معاملات آنها در مراجع رسمی وجود ندارد و همین امر مدیریت بازار محصولات مختلف در زنجیره فولاد را با چالش جدی مواجه کرده است، در حال حاضر برخی شرکت‌های تولید‌کننده بخشی از محصول خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند و مابقی محصول را در بازار خارج از بورس و بدون هیچ‌گونه شفافیتی به فروش می‌رسانند.

با در نظر گرفتن شاخص‌های کلان اقتصادی کشور، تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا، پیش‌بینی می‌شود که در سال 1399 نیز میزان تولید فولاد کشور همانند سال 1398 باشد، بر اساس آمار انجمن تولید‌کنندگان فولاد ایران، این انجمن آمار تولید 6 ماهه ابتدایی امسال را 11 میلیون ذکر کرده که در مقایسه با رقم 10 میلیون و 173 هزار تن عملکرد نیمه نخست سال گذشته، افزایش 8 درصدی را نشان می‌دهد.

منبع: اعتماد