فراجناحی در سیاست داخلی هم‌افزایی در سیاست خارجی

اعتمادآنلاین| محمود صادقی، دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها در یادداشتی نوشت: شهید سردار سلیمانی، پاسدار، نظامی، انقلابی و وفادار به ارزش‌های اصیل انقلاب بود. کسی که دوران جنگ تحمیلی و دفاع مقدس در همه مواضع حضور داشت و فعالیت خود را از سطوح پایین شروع کرد و ارتقا یافت تا به فرماندهی رسید. ایشان از سربازی به سرداری رسید.

کسانی که از نزدیک شاهد ایثارگری، فداکاری‌ها و خلاقیت اثرگذار ایشان در دفاع مقدس بودند، خاطرات خوبی از آن شهید به خاطر دارند؛ ازجمله وقتی در جریان حوادث تلخ روزهای پایانی دفاع مقدس، پس از پذیرش قطعنامه 598، دشمن بعثی از فضا سوءاستفاده کرد و حملات گسترده و جدیدی را علیه ایران به راه انداخت، شهید سلیمانی در آن روزهای سخت، در بازگرداندن روحیه و بازسازی نیروها برای مقابله با حملات جدید نقش مهمی ایفا کردند. جزو حرکت‌های اثرگذار ایشان در دوران دفاع مقدس همین نقشی بود که برای بازگشتن نیروها به مرزهای بین‌المللی داشتند و با پیگیری و تلاش‌های بی‌وقفه کمک کردند تا نیروها دوباره آماده و در مرزهای نبرد حق علیه باطل آماده شوند.با پایان یافتن روزهای سخت دفاع مقدس، ایثارگری‌های ایشان در اموری مختلف ازجمله در ماموریت‌های نیروی قدس سپاه زبانزد خاص و عام است. به نظرم شهید سلیمانی در چند سال اخیر نقش بسیار مهمی در سرکوب و نابودی نیروهای بنیادگرا و داعش در منطقه داشتند.

در حقیقت می‌شود گفت که به نوعی منطقه و جهان را تا حد زیادی از خطر افراطی‌گری نجات داد.نکته دیگری که بارها از زبان مسوولان مختلف به‌خصوص آقای ظریف، وزیر امور خارجه، در جلسات عمومی و خصوصی شنیدم، این است که شهید سلیمانی همواره بر لزوم هماهنگی در ماموریت‌ها با سایر دستگاه‌ها ازجمله دستگاه دیپلماسی و وزارت امور خارجه کشور تاکید ویژه داشت. برخلاف برخی دیدگاه‌ها که عکس این ماجرا را نشان می‌دهند ولی آن شهید از موازی‌کاری پرهیز داشتند و بر همدلی و همکاری بین نهادهای مسوول و ذی‌ربط به ‌خصوص در مسائل سیاست خارجی تاکید می‌کرد و آن‌گونه که مطلع هستم، تلاش ایشان بر این اساس استوار بود که از موازی‌کاری‌ها پرهیز شود و همواره بر هم‌افزایی تاکید داشت؛ این نکته را بارها از زبان آقای ظریف هم شنیده‌ام. بیان جزییات اثرگذاری‌های ایشان در عملیات‌های مختلفی که انجام داد و به هدف‌هایی که رسید، کار کسانی است که در آن جریانات حاضر بودند و از نزدیک فعالیت‌های ایشان را مشاهده کرده‌اند اما در تبیین و تحلیل رویکرد کلان او می‌توان گفت که شهید سلیمانی فردی بود که خود را ملتزم به توصیه امام خمینی(ره) می‌دانست. امام‌خمینی (ره) همواره توصیه می‌کردند و تاکید داشتند که نظامی‌ها از ورود به سیاست و به‌خصوص دسته‌بندی‌های سیاسی پرهیز کنند و شهید سلیمانی یکی از مصادیق نمونه و مثال‌زدنی اجرا کردن این توصیه امام خمینی (ره) بود. ایشان درواقع به اینکه نقش بایسته خود را انجام دهد، التزام داشت و برخلاف کسانی که فکر می‌کنند نیروی نظامی باید در سایر حوزه‌ها دخالت کند تا اقتدار به دست بیاورد، شهید سلیمانی اقتدار را در همان اجرای نقش بایسته خودشان تعریف کرده بود و نظر به این داشت که راهبرد عدم مداخله در سایر حوزه‌ها را سرلوحه کار خود قرار دهد. این رفتار ناشی از نگاه ملی ایشان بود.

شهید سلیمانی نگاهی ملی و فراگیر داشت و سعی می‌کرد با همه جریان‌ها و نیروها همکاری کند. نگاه غیرحذفی و شمول‌گرا به همه ازجمله ویژگی‌های ایشان بود.من خاطره‌ای شخصی نیز از ایشان دارم؛ به غیر از حوزه‌های مختلفی که توفیق داشتم و ایشان را دیده بودم، یک‌بار در همایشی در شهر کرمان -که سالانه برای تجلیل از شهدا، نخبگان و نیروهای ملی استان کرمان- برگزار می‌شود، حاضر بودم و شهید سلیمانی هم سخنران مراسم بود و وقتی می‌خواست از چهره‌های ملی استان کرمان نام ببرد، پیش از همه از مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی به عنوان یکی از شخصیت‌ها و سرمایه‌های استان کرمان که نقش ملی داشتند، نام برد. این اشاره ایشان، در جوی بود که مرحوم هاشمی رفسنجانی مورد هجمه قرار داشت اما شهید سلیمانی صادقانه و بی‌ریا از مرحوم هاشمی رفسنجانی نام برد. جالب است که به تازگی صداوسیما هم بخش‌هایی از سخنان شهید سلیمانی را پخش می‌کند که نشان می‌دهد نگاه ایشان به اقشار مختلف نگاهی براساس ایده «جذب حداکثری و دفع حداقلی» بوده است. ایشان عدم حذف و حس خدمتگزاری به همه را -هم در بیان و تاحدی که شنیدیم در اجرا و عمل- در رویکردهای خود مدنظر داشت و همین ویژگی‌ها بود که شهید سلیمانی را به یک چهره نظامی ملی تبدیل کرد.باید درنظر داشت کنار اینکه ایشان یک چهره نظامی و ملی بودند، نحوه شهادت ایشان هم به آن شکل که ترور و رویارویی مستقیم امریکا و شخص ترامپ بود، باعث شد تا احساسات مردم جریحه‌دار شود. با این پیش‌زمینه‌ها و جایگاه ایشان، شاهد تشییع جنازه مردمی آن شهید بودیم و دیدیم که مردم از همه اقشار حضور پیدا کردند و آن جریان به یک نمادی از همبستگی ملی تبدیل شد. البته برخی جریانات همواره تلاش می‌کنند به نوعی برخلاف سیره این بزرگان، آنها را به نفع خود مصادره کنند و خلاف مشی آنان پس از شهادت‌شان، نوعی انحصار را برای خودشان ایجاد می‌کنند. متاسفانه باید گفت که با این نوع رفتار در درجه نخست به ‌نوعی به چهره این شخصیت‌ها آسیب می‌زنند. شخصا توصیه می‌کنم همه ‌کسانی که به نظام و انقلاب تعلق دارند، این وجه چهره‌های ملی را حفظ کنند و با نگاه تمامیت‌خواه خود، شهید سلیمانی را آلوده نکنند و بگذارند ایشان برای ملت بماند.در پایان باید تاکید کنم که مراسم باشکوه تشییع آن شهید، پس از حوادث آبان ‌ماه 98، فضا را تغییر داد و به‌سمت نوعی همبستگی ملی پیش برد، ولی حوادث پس از آن، ازجمله اتفاقات و ناهماهنگی مدیریتی که در تشییع کرمان رخ داد و سپس، قضیه بسیار تاسف‌بار سقوط هواپیما و بعد مواجهه و مدیریت غیرحرفه‌ای ازجانب مسوولان ذی‌ربط، متاسفانه فضایی را که ایجاد شده بود، تحت شعاع قرار داد. به ‌نظرم مدیریتی که در آن حوادث اعمال شد، خلاف مشی و رویه شهید سلیمانی بود.