شورای همکاری خلیج‌فارس؛ ساختاری ورشکسته که در پی دگردیسی بزرگ است

اعتمادآنلاین| نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس سه‌شنبه در عربستان سعودی برگزار می‌شود.

به گزارش اعتمادآنلاین ، شورای همکاری خلیج‌فارس که برای مقابله با قدرت گرفتن انقلاب اسلامی در ایران روز 25 مه 1981 شکل گرفته بود همواره در لبه پرتگاه فروپاشی قدم برداشته و همچنان نیز در همان محل قرار دارد.

کشورهای عربستان، کویت، امارات متحده عربی، قطر، بحرین و عمان 6 کشور تشکیل‌دهنده این شورا هستند که ابتدا برای کمک به صدام حسین علیه جمهوری اسلامی ایران و جلوگیری از آنچه که به صدور انقلاب معروف شده بود دور هم جمع شدند، اما با وجود آنکه یک‌سوم ذخایر نفت جهان در اختیار کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس است، اما رهبران آنها همچنان نمی‌توانند از دستاورد بزرگ و شاخصی به عنوان کارنامه عملکرد این شورا در آستانه چهل سالگی‌اش سخن بگویند، مگر آنکه بسیج جهانی برای اخراج صدام حسین از کویت به عنوان حاصل سال‌ها جلسات این شورا اعلام شود.

یکی از بزرگ‌ترین حوادث این شورا در سال 2017 رقم خورد، زمانی که عربستان و بحرین در مقابل قطر صف‌آرایی کرده و آن را در محاصره و تحریم کامل قرار دادند. اختلافاتی که گرچه گفته می‌شود در حال حل‌وفصل است و روز سه‌شنبه پایان آن اعلام می‌شود، اما برخی تحلیلگران با بدبینی اعلام می‌کنند این گره امروز حتی با دندان هم بازشدنی نیست.

جمعیت کشورهای این شورا در حدود 52 میلیون نفر است که نیمی از آنها را خارجی‌ها تشکیل می‌دهند.

در میان 6 کشور عضو شورا تنها کویت و تا حدودی بحرین دارای مجلس نمایندگان واقعی هستند و در بقیه کشورها خبری از دموکراسی نیست.

حضور اتباع بیگانه به عنوان نظامی در بسیاری از ارتش‌های این کشورها امری معمول محسوب می‌شود، در حالی‌که بعد از جنگ کویت تمامی این کشورها قراردادهای هنگفت تسلیحاتی و نظامی دوجانبه‌ای با واشینگتن به امضا رساندند.

از شاخصه‌های دیگر اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس تکیه شبه‌کامل آنها به صادرات نفت است و با نگاهی به عملکرد آنها درمی‌یابیم همه این کشورها به جز کویت به نحوی با رژیم اسرائیل رابطه برقرار کرده‌اند که برخی این رابطه را علنی کرده و برخی نیز گام‌هایی در راه علنی کردن آن برداشته‌اند.

به اعتقاد کارشناسان، شورای همکاری خلیج‌فارس علنی شدن روابط خود با اسرائیل را مدیون فشارهای دونالد ترامپ است. دنباله‌روی بی‌چون و چرای این کشورها از دستورات صادرشده از کاخ سفید به حدی است که جنگ و صلح این کشورها نیز به نظر واشینگتن ارتباط دارد.

به گفته کارشناسان، اگر دونالد ترامپ برای چهار سال دیگر در کاخ سفید می‌ماند، احتمالاً می‌توانستیم شکل دیگری از شورای همکاری را تحت عنوان ناتوی عربی شاهد باشیم.

بر اساس سیاست‌گذاری مشاوران ترامپ پیوستن مصر و اردن به کشورهای ثروتمند شورای همکاری می‌توانست نیروی انسانی مورد نیاز برای تشکیل ارتش ناتوی عربی را فراهم کند. گرچه دعوت ملک سلمان از عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، برای حضور در نشست شورای همکاری خلیج‌فارس هم می‌تواند در میان برخی از محافل سیاسی منطقه در همین راستا تفسیر شود.

شورای همکاری خلیج‌فارس درحال حاضر نیمی از رهبران اصلی خود را از دست داده است. امیر کویت و پادشاه عمان به دیار باقی شتافته و خلیفه بن زاید، رهبر امارات متحده عربی، نیز در شرایطی است که بودن و نبودنش در امور این کشور تاثیری چندانی ندارد. وضعیت جسمی ملک سلمان و یکه‌تازی محمد پسرش نیز نیاز به شرح ندارد.

گفته می‌شود قرار است در این نشست، آشتی بین قطر و کشورهای همسایه‌اش هم رقم بخورد، امری که باز هم به گفته محافل نزدیک به این کشورها به خواست دونالد ترامپ انجام خواهد شد تا آخرین خواسته او نیز پیش از خروج از کاخ سفید محقق شود.