رویارویی نظامی اسرائیل و ایران می‌تواند یکی از نتایج گسست غرب با تهران باشد

سیمون تیزدال در گاردین نوشت: امسال، سال خوبی برای سرپوش گذاشتن بر خبر‌های ناگوار و وقایع ناخوشایند در جهان بود. تعدادی از دیکتاتورها، قاتلان مختلف و رژیم‌های سرکوبگر یا ضد دموکراتیک می‌توانند شهادت دهند، که واقعا اینگونه بود. برای نام بردن از چند منطقه بحرانی که خشونت فاحش و بدبختی تسکین ناپذیر در آن‌ها توجه بین المللی ناچیزی را به خود جلب کرد، می‌توان به میانمار، یمن، مالی، نیکاراگوئه، جمهوری دموکراتیک کنگو، سومالی و افغانستان اشاره کرد.

به گزارش انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: دلیل اصلی این چشم فروبستن بر فجایع جهانی در ۲۰۲۲، جنک اوکراین، بزرگترین درگیری اروپا از سال ۱۹۴۵ است. ولی این بدان معنا نیست که اگر این جنگ نبود، تیگرای اتیوپی یا گواتمالای جنگ زده و غرق در فساد، تیتر اخبار جهانی می‌شدند. حقیقت تلخ: غرب به درگیری‌های کشور‌های در حال توسعه، علاقه چندانی ندارد.

مساله اوکراین، همانطور که از اروپا و آمریکای شمالی دیده می‌شود و بر دیگر بحران‌های راهبردی و بشردوستانه غلبه کرده است، توجه سیاسی و رسانه ای، کمک و تلاش‌های بشردوستانه را نیز در انحصار خود درآورده است.

با این حال، سایر بحران‌های بین‌المللی جاری یا در شرف وقوع، توجه و منابع بیشتری را در سال ۲۰۲۳ طلب خواهند کرد. به ویژه نادیده گرفتن سه میدان نبرد ژئوپلیتیکی، ممکن است سخت‌تر باشد: رفتار سلطه‌جویانه چین در شرق آسیا، باتلاق خاورمیانه، و تنش‌های آمریکا و اروپا.

اینکه آیا رویداد‌های خارجی و تغییر اولویت‌ها در نهایت توانایی اوکراین برای مقاومت در برابر روسیه را تضعیف می‌کند یا خیر، درحال حاضر نامشخص است. مطمئناً ولادیمیر پوتین امیدوار است که اینگونه باشد. اوکراینی‌ها با تمام شجاعت تحسین برانگیزشان، در حالی وارد دومین ستل جنگ می‌شوند که بیش از هر زمان دیگری به حمایت بی دریغ غربی‌ها و عمدتاً ایالات متحده، وابسته هستند.

سلطه‌جویی چین

افزایش تنش‌های نظامی در شرق آسیا مستلزم توجه ویژه است، همانطور که در تصمیم خیره کننده ژاپن برای تقریباً دو برابر کردن هزینه‌های دفاعی می‌توان این را مشاهده کرد. ژاپن از نظر میزان هزینه‌های نظامی، نهمین کشور جهان است که با این تصمیم به طور چشمگیر به رتبه سوم، پس از ایالات متحده و چین صعود می‌کند. مهمتر از آن، این تغییر نشان دهنده یک گسست شدید، اگر نگوییم پایانی، به سنت صلح طلبانه ژاپن پس از ۱۹۴۵ است، که برای مثال، دخالت در درگیری‌های خارج از کشور را ممنوع می‌کرد. قابل توجه است که نظرسنجی‌ها حاکی از حمایت قوی مردم ژاپن از این سیاست جدید است.

چه چیزی باعث این تغییر شده است؟ همان عواملی که کره جنوبی و سایر کشور‌های منطقه را وادار کرد تا رزمایش‌های بیشتری برگزار کنند. همان عواملی که باعث تشکیل Aukus (پیمان امنیتی استرالیا، بریتانیا و ایالات متحده) همکاری عمیق‌تر QUAD (ایالات متحده، هند، ژاپن و استرالیا) شده است.

همه این کشور‌ها یک ترس مشترک دارند: چین. پکن به شدت در حال گسترش دامنه نظامی منطقه‌ای خود است. این کشور در حال پیگیری مناقشات ارضی قدیمی با همسایگان از جمله ژاپن و هند و ایجاد اختلافات جدید در دریای چین جنوبی است. هفته گذشته، چینی‌ها بار دیگر تایوان را محاصره هوایی کردند. نگرانی‌های موجه مبنی بر اینکه چین می‌تواند در سال ۲۰۲۳ تلاش کند تا به تهدید شی جین پینگ برای تصرف تایوان جامه عمل بپوشاند، پنتاگون را مشغول نگه می‌دارد.

آیا ایالات متحده می‌تواند به طور واقع بینانه با چین و همچنین روسیه مقابله کند و همزمان از تایوان و اوکراین دفاع کند؟

زمانی که ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش ایالات متحده، اخیراً به اوکراین پیشنهاد کرد مذاکرات صلح را در نظر بگیرد، این سناریوی کابوس وار جنگ در دو جبهه احتمالاً در ذهن او بود. شاید او، مانند ژاپن، به دشمن بالقوه سوم نیز فکر می‌کرد - کره شمالی و موشک‌ها و پهپاد‌های دارای قابلیت هسته‌ای در حال تکثیر آن.

باتلاق خاورمیانه

خاورمیانه که برای دهه‌ها در مرکز سیاست خارجی ایالات متحده بود، پس از ناکامی جرج دبلیو بوش در عراق و تعلل باراک اوباما در سوریه، مورد غفلت قرار گرفته است. با این حال، سال ۲۰۲۳ می‌تواند سالی باشد که انبوهی از مشکلات ناشی از این فاصله گذاری آمریکایی‌ها خود را نمایان می‌کند.

بنی گانتز، وزیر دفاع مستعفی اسرائیل، هفته گذشته پیش بینی کرد، در کرانه باختری اشغالی به دلیل تصمیم نخست وزیر بنیامین نتانیاهو برای اعطای اختیارات وزارتی بر این منطقه به شرکای ائتلاف ضد عرب خود، شاهد تشدید خونین تنش‌ها باشیم. خشونت‌های ارتش اسرائیل، شهرک نشینان یهودی و فلسطینی‌ها در سال ۲۰۲۲ به رکورد بی سابقه‌ای رسید.

ایران نیز به دلیل اعتراضات و به دلیل اینکه مذاکرات هسته‌ای با غرب با شکست قریب الوقوع مواجه است، به نقطه جوش نزدیک شده است. حتی اگر ایران امتیازات چشمگیری بدهد، برای جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، توافق با دولتی که این چنین با معترضان برخورده کرده، دشوار است.

تبدیل تقابل‌های پنهانی اسراییل و ایران به رویارویی مستقیم نظامی می‌تواند یکی از نتایج گسست نهایی غرب با تهران باشد. این به نوبه خود می‌تواند پای عراق و سوریه و همچنین روسیه را به معرکه بکشد. در همین حال، رجب طیب اردوغان که درگیر انتخابات ریاست جمهوری است، ممکن است دوباره به کرد‌های سوریه حمله کند تا توجهات را از مشکلات داخلی خود منحرف کند.

روابط اروپا و آمریکا

اوکراینی‌هایی که نمی‌دانند سال ۲۰۲۳ چه چیزی ممکن است به همراه داشته باشد، دلیل خوبی برای نگرانی در مورد اتحاد ایالات متحده و اروپا و همچین حفظ قدرت خود دارند. اختلافات میان کشور‌های اتحادیه اروپا بر سر مذاکرات با روسیه ممکن است با ادامه جنگ بیشتر شود. در واشنگتن نیز نارضایتی فزاینده‌ای وجود دارد چرا که ایالات متحده بیشتر ریسک‌ها را در اوکراین می‌پذیرد و سهم بزرگی از هزینه‌ها را می‌پردازد (۴۸ میلیارد دلار)، در حالی که اروپایی‌ها ظاهراً به روال سابق و سواری گرفتن از دیگران برگشته اند.

به طور گسترده تر، روابط فراآتلانتیک به دلیل اختلافات آمریکا و اروپا درباره قوانین حوزه تجارت و فناوری با چالش روبرو شده است. با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴، یک سوال اساسی‌تر و شگفت آورتر، به استحکام و یکپارچگی دموکراسی آمریکایی در دوره دونالد ترامپ مربوط می‌شود.

چه کسی می‌داند؟ شاید پوتین به طرز مفتضحانه‌ای سرنگون شود. شاید بایدن و شی جین پینگ همدیگر را ببوسند و آشتی کنند. شاید صلح در فلسطین سراب نباشد، اما یک چیز در سال ۲۰۲۳ قطعی است: اوکراین همچنان بیشتر از افغانستان و ده‌ها کشور فقیرتر که به طور مشابه درگیر بحران هستند، ولی از نظر استراتژیک اهمیت کمتری دارند، حمایت و توجه دریافت خواهد کرد.

همانطور که قدرت‌های بزرگ در نبرد‌های جهانی خود می‌جنگند، بدبختی و آشفتگی در این کشور‌های کمتر محبوب، تا حد زیادی کنترل نشده و بدون توجه باقی خواهد ماند. سال نو مبارک!