رشد 14 برابری حضور زنان در کرسی‌های شوراهای محله و دهیاری‌ها/ چرا زن روستایی هنوز وزنه‌ای در معادلات اجتماعی به حساب نمی‌آید؟

اعتمادآنلاین| 70 درصد از امور کشت برنج در کشورمان توسط زنان روستایی انجام می‌شود و بیش از یک‌چهارم جمعیت جهان را نیز زنان روستایی تشکیل می‌دهند، اما شاید به‌دلیل عدم تحقق حقوق این بخش از جمعیت جهان است که مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2008 روز 15 اکتبر را به‌عنوان روز جهانی زنان روستایی اعلام کرد، روزی که می‌تواند نمادی از 364 روز زندگی سخت و طاقت‌فرسای‌ زنان کارگر باشد.

قرار گرفتن سه رویداد مهم در روزهای 15، 16 و 17 اکتبر نشان دهنده‌ی اهمیت نقش زنان به عنوان شاغلان جهان است. این سه رویداد، 15 اکتبر روز جهانی زنان روستایی، 16 اکتبر روز جهانی غذا و 17 اکتبر روز جهانی کاهش فقر است. به‌دنبال تصویب دستور کار جدید 2030 برای توسعه پایدار توسط رهبران جهان به‌عنوان نقشه راه جدید جهانی و تعیین 17 هدف برای اهداف توسعه پایدار (SDG)، این سه موضوع بیشتر از قبل به هم ارتباط یافتند.

آتوسا وفادار مشاور اموز زنان اداره کار و تعاون استان مازندران گفت: کشاورزی و کارگری در مزرعه، باغداری، فروشندگی محصولات کشاورزی و دامی در بازار و تامین امنیت مواد غذایی خانواده و همچنین رهبری محلی، مشغله‌های کاری زنانی است که به ‌عنوان نیمی از نیروی انسانی مولد در روستاها با کمترین امکانات زندگی، استقامت و پشتکار خود را به نمایش می‌گذارند. زنان روستایی بخش حیاتی، قابل توجه و مهمی از جامعه انسانی را تشکیل می‌دهند و از آنان به عنوان ستون معیشت پایدار و تامین امنیت مواد غذایی برای خانواده و جامعه یاد می‌شود.

وفادار در ادامه بیان داشت: نقش زنان روستا نه تنها برای پیشرفت خانواده‌های روستایی و اقتصاد محلی بلکه برای اقتصاد ملی با سهیم شدن در زنجیره‌های دادوستد کشاورزی و دامپروری حائز اهمیت است. در توانمندی زنان روستا همین بس که علاوه بر موفقیت در عرصه اشتغال و کارآفرینی روستایی، در عرصه‌های مدیریتی دهیاری‌ها و شوراها هم گام‌های بلندی برداشته‌اند تا آنجا که نرخ زنانه شدن کرسی‌های شوراهای محله و روستا و دهداری‌ها، از رشد 14 برابری حضور زنان حکایت دارد.

مشاور اموز زنان اداره کار و تعاون استان مازندران در بیان چگونگی اشتغال در زنان روستا گفت: شاید تعجب‌آور باشد اما زنان روستایی روند طبیعی اجتماعی شدن را سیر می‌کنند. آنها با ورود به عرصه کار همواره از تاثیرگذارترین افراد در تولیدات روستایی به حساب می‌آیند. اگر در ادامه این روند یعنی پس از ورود در حوزه اشتغال، تحصیل نیز همراه با اشتغال می‌بود، می‌توانستیم زنان روستایی را نمونه رشد و توسعه به روز جهان به حساب آوریم.

وی ادامه داد: هرچند هستند دخترانی که وارد کار شدند و پس از مدتی نیز به تحصیل در زمینه کشاورزی، هنرهای طبیعی و غیره پرداختند که موفقیت‌هایی را نیز به دنبال داشتند اما تعداد این دختران کم است. با مهیا کردن فضایی برای استعدادیابی دختران روستا و تسهیل در ورود آنها به فضای کار می‌توان آنها را در مسیری هموار برای رسیدن به رشد و تعالی هدایت کرد.

این فعال کارگری؛ پیام اصلی روز جهانی زنان روستایی را حمایت از زنان روستایی دانست و گفت: حضور زنان روستای به عنوان فعالان حوزه اقتصادی یکی از بهترین راه‌های به دست آوردن دسترسی پایدار به منابع غذایی و مبارزه با فقر است. متاسفانه این روز زیر سایه برنامه‌های سیاسی قرار گرفته و به فراموشی و کم‌توجهی سپرده شده است. زنان روستایی در پهنه فرهنگی کشورمان دارای استعدادهای فراوان در زمینه‌های هنری، صنایع دستی و غیره هستند که با شکوفا شدن استعدادهایشان تاثیری مثبت در رشد فرهنگی جامعه خود خواهند داشت.

وفادار بر این باور است که؛ بی‌شک با تدقیق و تامل بر این استعدادها می‌توان زمینه رشد و شکوفاتر شدن سرمایه فرهنگی عملی در کنار سرمایه فرهنگی آکادمیک که هم اکنون در سطح مطلوبی در بین دختران است را داشته باشیم. اما هم‌اکنون مشکلات زنان روستایی به نسبت مردان روستایی و زنان و مردان شهری بسیار بیشتر است. گاهی آنان از کمترین امکانات اولیه محرومند.

مشاور اموز زنان اداره کار و تعاون استان مازندران گفت: زنانی که می‌توانند هر کدام به تنهایی انسان‌هایی را تربیت کنند و به جامعه اهدا کنند اما برای تامین آب شرب مسافت‌های زیادی را طی می‌کنند تا آب شرب خود را تامین کنند. شاید با این مورد به طور اخص در مازندارن روبه‌رو نباشیم اما همانطور که می‌دانید زنان روستایی ما تنها محدود به خطه‌ی شمالی کشور نیست و زنان و دختران روستایی کشور ما برای تامین آب شرب خانواده با دبه‌های پلاستیکی مسافت‌های طولانی و بعضا سنگلاخی را باید طی کنند.

وی ادامه داد: در نهایت می‌توان گفت کم‌توجهی به این استعدادهای نهفته بی‌شک ضربه‌ای بر پیکره فرهنگی زنان وارد می‌کند اما شاید روند زنانه شدن جهان در آینده به داد این هنرهای زنانه برسد. این اهداف اساساً به زندگی زنان و دختران در سطح جهان، به‌ویژه زنان روستایی، پیوند خورده‌اند. هدف از نامگذاری این روزها تلاش هرچه بیشتر جهانیان در پایان دادن به فقر در تمامی اشکال آن در سراسر جهان، پایان دادن به گرسنگی، دستیابی به امنیت غذایی و بهبود تغذیه و ترویج کشاورزی پایدار و همچنین هدف رسیدن به برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان یعنی همان اهداف 17 گانه است.

دستمزد زنان کارگر روستا را به همسرانشان می‌دهند

پروین ساریخانی پژوهشگر حوزه تعاون روستایی 15 اکتبر را به عنوان روز جهانی زنان روستایی، فرصتی برای شناسایی و تقویت حضور زنان روستایی در عرصه های مختلف دانسته و گفت: زنان روستایی با وجود داشتن نقش برجسته در کشاورزی و دامپروری در کشورهای در حال توسعه، از فقر رنج برده و با اشکال متعدد تبعیض، خشونت و نا امنی روبرو هستند تا آنجا که بدترین وضعیت کاری را با درآمد کم و حمایت اجتماعی ناچیز یا هیچ تحمل می‌کنند. تبعیض جنسیتی برای زنان روستا تا به جایی است که با اینکه چنین نقش موثری در روستا دارند باز دستمزدشان بعضا به همسرانشان داده می‌شود.

وی؛ زنان روستاهای کشور را حافظان هویت‌های بومی، دانش سنتی و هنری محیط خود دانست و اظهار داشت: وجود زنان روستایی برای توسعه کشاورزی، امنیت غذایی و تغذیه همچنین مدیریت منابع طبیعی حیاتی است. زنان روستایی بیشترین کار کشاورزی را در کشورهای در حال توسعه انجام می‌دهند اما بدترین وضعیت کاری را با درآمد کم و حمایت اجتماعی ناچیز یا هیچ تحمل می‌کنند.

این پژوهشگر حوزه تعاون؛ توانایی انجام کار گروهی و همکاری در زنان روستا را عامل رشد آن‌ها دانست و گفت: توجه به زنان روستایی در برنامه توسعه به افزایش بهره‌وری برابر با افزایش در تولید ملی کمکی شگرف می‌کند. باتوجه به روند طبیعی رو به رشدی که این زنان روستایی دارند، فرهنگ فعالیت‌های جمعی آنان نیز در روستاها زبانزد است. وجود تعاونی‌های روستایی فراوان که به صورت خودجوش و با همکاری و کار گروهی توسط این زنان مدیریت می‌شوند گواه بر این ادعا دارد. استعداد کار فرهنگی جمعی و گروهی در روستاها به مراتب از شهرها بیشتر است، کارهای گروهی که شاید محصول بافت و شیوه زندگی جمعی این مردم باشد. این شیوه زندگی آن چیزی است که در شهر رنگ باخته و باید زنان و مردان شهر را به این فرهنگ بازگرداند.

این فعال حوزه کارگری گفت: به عقیده جامعه‌شناسان روند اجتماعی شدن در جامعه ایرانی نسبت به جامعه غربی روندی معکوس دارد. در غرب اجتماعی شدن زنان ابتدا از طریق ورود گسترده آن‌ها در بازار کار صنعتی اتفاق افتاد و سپس آنها با ورود به دانشگاه‌ها و مراکز علمی توانستند سرمایه فرهنگی لازم برای دستیابی به مشاغل بالاتر اجتماعی را به دست بیاورند. درحالی‌که در ایران با موقعیتی تقریبا معکوس روبه‌رو هستیم. یعنی سرمایه فرهنگی افزایش یافته ولی ورود به بازار کار عقیم مانده است.

وی در ادامه افزود: آنچه مهم به نظر می‌آید این است که با توجه به رشد جمعیت زنان روستایی، نیاز به ایجاد شرایط برای تحصیلات آکادمیک و یا آموزش دوره‌های علمی مورد نیاز شغل زنان روستایی بیش از پیش محسوس است.

ساریخانی با نفی نظام طبقاتی در اولویت‌دهی به امور زنان بیان کرد: همزمان با روز جهانی زنان روستایی تنها یک جستجوی گوگلی می‌تواند کم‌توجهی به این روز را متوجه شد. رسانه‌های ملی با بی‌توجهی یا آشنا نبودن با این روز، به سادگی از کنار آن گذشتند. با نگاهی اجمالی در فضای سایبری و یافتن تنها گزارش‌هایی آن هم مربوط به سال گذشته، یاس و ناامیدی در مخاطب ایجاد می‌کند، این در حالی است که در منابع انگلیسی مطالب فراوانی در این‌باره یافت می‌شود.

وی در پایان گفت: نپرداختن صداوسیما نیز به این موضوع سوالی بزرگ در ذهن ایجاد می‌کند. چرا جامعه ما به زن روستایی نگاه نمی‌کند؟ آیا او را در پایین‌ترین لایه‌های جامعه فرض می‌کند؟ آیا مرد و زن شهری، زن روستایی را وزنه‌ای در معادلات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به حساب نمی‌آورند؟ پاسخ به این سوال‌ها مقدمه‌ای برای توجه بیشتر به دیگری و «پذیرش غیر» به عنوان «امکان و موقعیت رشد» به طور بایسته و شایسته که بخشی از مفهوم شهروندی است، در کنار زن شهری خواهد بود.

منبع: ایلنا