دولت چشمش را بر تخلفات در هورالعظیم بست/ ثبت کنوانسیون جهانی هورالعظیم می‌تواند این تالاب را نجات دهد

اعتمادآنلاین| محمد درویش با اشاره به حوادث و اتفاقات اخیری که طی یک سال گذشته برای تالاب هورالعظیم رخ داده است، گفت: هورالعظیم یکی از مهمترین تالاب‌ها در جنوب غربی کشورمان است که یک پهنه نیم میلیون کیلومترمربعی را در برمی‌گیرد که یک‌سوم از آن در داخل خاک ما و مابقی آن در خاک عراق است. این منطقه زمانی از سه رودخانه بسیار بزرگ و پرآب منطقه یعنی دجله، فرات و کرخه مشروب می‌شود. دجله و فرات بعد از طرح بزرگ توسعه ترکیه و همین‌طور، پروژه‌های سدسازی سوریه و عراق عملا از حیز انتفاع خارج شد و تقریبا می‌توان گفت که آبی به هورالعظیم نمی‌رسد.

این فعال محیط‌زیستی در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین ادامه داد: تنها آبی که به هورالعظیم تا سال 2000 رسید ماحصل رودخانه کرخه بود که بعد از بسته شدن سد بر روی این رود و همچنین سد سیمره عملا دیگر حقابه‌ای به هورالعظیم نرسید و هورالعظیم به یک چشمه بزرگ تولید گردوخاک در منطقه تبدیل شد و همین مساله منجر به آن شد تا هورالعظیم یک عامل ناپایداری بسیار نگران‌کننده زیست‌محیطی در آن منطقه باشد.

وی در پاسخ به این سوال دولت‌های ایران چه رویکرد و اقداماتی را نسبت به حل مساله هورالعظیم طی سال‌های اخیر اتخاذ کرده‌اند، به اعتمادآنلاین گفت: در دولت اول آقای روحانی قرار بر این شد تا حقابه‌ای برای هورالعظیم درنظر گرفته شود تا بتوانند دست‌کم در محدوده‌ ایرانی هورالعظیم مساله را برطرف کنند. بنابراین در سال 95 و اوایل 96 این اتفاق رخ داد و قریب به 2 تا 5/2 میلیارد متر مکعب آب در هورالعظیم رها شد و برای اولین بار ما پارسل‌های پنجم هورالعظیم (هورالعظیم دارای 5 پارسل است) را آبدار دیدیم.

درویش ادامه داد: اما این اتفاق موقت بود. چون زمانی که آب را وزارت‌ نیرو از کرخه در هروالعظیم رها کرد، کشاورزان این آب را برای خود می‌دیدند و لذا با روش‌های مختلف از جمله پمپ‌های برقی این آب‌های رها شده را به زمین‌های زراعی خود هدایت کردند و جالب‌تر آنکه در این زمان مشخص بیش از 30 هزار هکتار به زمین‌های شالی‌کاری در منطقه اضافه شد. متاسفانه این روند در حالی شکل گرفت که به دلیل مشکلات معیشتی و همین‌طور به سبب تنش‌های امنیتی دولت روی این تخلفات آشکار چشم را بست.

وی در ادامه وضعیت کنونی هورالعظیم را بدتر از سال‌های 95 و 96 توصیف کرده و افزود: در دوره جدید نیز به دلیل خشکسالی‌ها و باران‌زایی‌های بالادست شرایط بدتر شده و همان حقابه‌ای که در سال 95 و 96 به هورالعظیم تعلق گرفته بود، اکنون تکرار نشده است. من تصور می‌کنم که دولت از توانایی لازم برای جلب مشارکت عمومی و بومی عاجز بوده و نتوانسته است اقشار عمومی را به حقانیت این ماجرا آگاه کند. همه این عوامل در نهایت دست در دست هم داده است تا وضعیت هورالعظیم با آن وضعیتی که مطلوب است، فاصله زیادی داشته باشد.

درویش همچنین درباره علل آتش‌سوزی در هورالعظیم توضیح‌ داد که «این آتش‌سوزی‌ها غالبا عمدی هستند. در واقع چه از طرف عراق و چه از طرف ایران این عمل تکرار می‌شود و این در حالی است که امکانات و تجهیزات اطفای حریق محدود و نامناسب است . بنابراین اگر می‌توانستیم در این زمینه فرهنگ‌سازی کنیم و مردم را نسبت به دلایل اهمیت و ضرورت هورالعظیم و پوشش گیاهی آن آگاه کنیم بسیاری از مشکلات حل شده بود و می‌توانستیم آتش‌سوزی‌ها را قبل از آنکه گسترش یافته و غیرقابل مهار شوند، کنترل کنیم. البته باید امکانات و تجهیزات اطفای حریق را تامین کنیم. ما هنوز یک دستگاه ویژه هوایی اطفای حریق نداریم و در نتیجه با امکانات موجود فرآینده خاموش کردن آتش به کندی طی می‌شود.»

این فعال محیط زیستی با بیان اینکه چه دولت ایران و چه دولت عراق در حل مشکلات هورالعظیم به ویژه مهار و اتفاق حریق نتوانستند عملکرد مطلوبی داشته باشند، افزود: در این میان نیز مسائل امنیتی مشکلات هورالعظیم را تشدید و شرایط را سخت‌تر کرده است. من امیدوارم که هر دو کشور با همکاری این تالاب را ثبت کنوانسیون جهانی کنند که در این صورت دولت‌های عراق و ایران و سوریه و ترکیه موظف هستند که آب لازم برای تداوم حیات هورالعظیم را فراهم کنند. در غیر این صورت هر صحبتی درباره آینده هورالعظیم فقط روی کاغذ باقی خواهد ماند اجرایی نمی‌شود.