نیازمند دیپلماسی آب هستیم

اعتمادآنلاین| محمدحسین پاپلی یزدی در نشست شب های فرهنگی یزد با موضوع همزیستی با آب اظهار داشت: آب از لحاظ اقتصادی همانند نفت و گاز بسیار با ارزش و سودمند است و آینده جهان روز به روز به منابع آبی ، مالکیت و موضوع حقوقی آن وابسته تر می شود. اتحادیه اروپا و آمریکا در 150 سال گذشته بر روی منابع نفت سرمایه گذاری زیادی کردند ، تا تجارت جهانی نفت و قدرت بین المللی را در زمینه های مختلف در اختیار داشته باشند و با توجه به شرایط فعلی اکنون نیازمند دیپلماسی آب در کشور هستیم.

وی در ادامه تملک و تصاحب آب را دیپلماسی آب دانست و تاکید کرد: این موضوع امنیت ، آسایش ،رفاه و آینده ایران را رقم می زند و چاره ای هم جز این نیست زیرا بسیاری از کشورها به دنبال این موضوع هستند. همسایگان به ویژه ترکیه و افغانستان ساخت سدهای بزرگی را شروع کردند که دیپلماسی وزارت خارجه ایران در زمان خودش اصلا ساز و کاری نداشت که وارد مذاکره شود ، این سدها چه تاثیری بر ایران دارد و سازمان حفاظت از محیط زیست هم در این زمینه توجه چندانی نکرد.

پاپلی یزدی مصرف آب کشور را سالانه 100 میلیارد مترمکعب بیان کرد و اظهار داشت: ظرفیت سد آتاتورک ترکیه که بر روی رودخانه فرات ساخته شد، 49 میلیارد مترمکعب است یعنی با ساخت آن حدود نیمی از آب به ایران گرفته شد. سوال من از مسئولان وزارت امور خارجه این است آیا ترک ها این سدها را فقط برای منافع ملی خود ساخته اند یا با همکاری ناتو ،آمریکا و اسرائیل برای فشار بر عراق ، سوریه و ایران اقدام به ساخت آن کردند؟

پاپلی یزدی ادامه داد: بخشی از جنگ در سوریه به دلیل ساخت این سدهاست ، وقتی سدها بر روی فرات و دجله ساخته شد آب کشاورزی در سوریه کاهش یافت هرچند این کشور چند سد ساخته بود اما کمبود آب موجب مهاجرت روستاییان به شهرها و در نهایت بیکاری و حاشیه نشینی ،زمینه مطالبات مردم آن را دامن زد و موجب جنگ شد.

وی با بیان اینکه اهمیت اقتصادی و سیاسی آب برابر امنیت است، ادعا کرد: در کشور اشتباهاتی مرتکب شدیم ،سدهایی را هم ساخته ایم که نتیجه آن هورالعظیم که یکی از تالاب های ایران و بین النهرین است در سال 1976 ، 140 هزار هکتار وسعت داشت، هم اکنون مساحت آن به 35 هزار هکتار کاهش یافت، بدین ترتیب بین النهرین در حال تهدید است.

این استاد رشته جغرافیا در ادامه با بیان اینکه به دلیل کاهش میزان ورودی آب به این تالاب و خشک شدن آن به منشاء ریزگردها تبدیل شد، و ریزگردها و خشکسالی را پیامد فقدان «دیپلماسی آب » دانست. جنگ آب دیگر جنگ توپ و تانک نخواهد بود، بلکه جنگ واقعی خواهد بود. خسارت ریزگردها کمتر از جنگ ایران و عراق نیست و هرسال هم تکرار می شود و از سوی دیگر افغانستان با وجود گرفتاری ها، بی پولی و ناامنی مشغول ساخت سدهایی است که بر آب‌های ورودی به ایران تاثیر منفی می‌گذارد.

وی خاطر نشان کرد: بدین ترتیب ایران از شرق و غرب با چالش هایی روبروست که در 50 سال اخیر اصلا به آن توجه نکردیم ، اکنون نیمی از دریاچه آرال در آسیای میانه خشک شد و با وجود اینکه این دریاچه با کشور ما 1500 کیلومتر فاصله دارد، اما در مسیر بادهای 120 روزه قرار دارد که پیامد آن آلودگی زیست محیطی برای ایران است. نمی توان گفت، دیپلماسی محیط زیست نباید داشته باشیم و نسبت به مسائل مرتبط این بخش اعتراض نکنیم؟ در شرایطی که دیپلماسی آب نداریم، چگونه می‌خواهیم با تاجیکستان وارد مذاکره شویم تا منافع ملی ما را در سال‌های آینده تضمین کند و پیامدهای امنیتی نیز به بار نیاورد؟

پاپلی یزدی اضافه کرد: رودخانه مرزی ارس نیز مشکلاتی دارد که بیشتر به آلودگی مربوط می‌شود، طوریکه معادن در حال بهره‌برداری مس ارمنستان در آینده برای رودخانه ارس خطرناک است. اکنون با رایزنی های صورت گرفته دفتر دیپلماسی آب در وزرات امور خارجه تشکیل شد که سفیر سایق ایران در مکزیک مسوول این دفتر است.

رئیس انجمن ژئوپلیتیک ایران با بیان اینکه آینده جهانی و امنیت اقتصادی بستگی به تملک آب دارد، تصریح کرد: من مخالف انتقال آب شرب به استان ها نیستم، بلکه باید صرفه جویی کرد. در ایران آب کم نیست بلکه انصاف ما نسبت به مصرف آب خیلی کم است هر شهروند ایرانی روزانه 80 تا 120 لیتر آب از طریق دور ریز غذا به هدر می دهد، برای یک گرم برنج ،چهار لیتر آب نیاز است. صرفه‌جویی بسیار مهم است. البته در این زمینه اصل آموزش نیست بلکه باور مهم است و باید آن را از دوران کودکی به ویژه پیش دبستانی و دبستان آغاز کرد.

منبع: ایرنا