علل وقوع سیل در کشور چیست؟

اعتمادآنلاین| ‌ مسعود باقرزاده کریمی مدیرکل اکو سیستم های تالابی سازمان حفاظت محیط زیست کشور درباره عواملی که باعث وقوع سیل در کشور شده است، گفت: یکی از ماهیت تالاب‌ها پذیرش سیلاب‌ها هستند. طبیعت به گونه‌ای طراحی شده است که سیلاب‌ها به تالاب‌ها وارد شوند. کوهستان مانند یک مخزن عمل می‌کند. وقتی آب از شیب کوهستان سرازیر می‌شود به اولین دشت که می‌رسد در آن دشت مستهلک می‌شود و بخش زیادی از آن وارد زمین شده و آب‌های زیرزمینی را سیراب می‌کند و بخش اضافی آن به صورت رودخانه وارد شیب بعدی کوهستان می‌شود.

وی با بیان اینکه آب‌های اضافی تالاب‌ها را ایجاد می‌کنند، ادامه داد: تالاب بیشه‌دالان در استان لرستان و تالاب شور در استان گلپایگان که در ارتفاع 1800 متری و در دشت‌های مرتفع قرار دارند، این تالاب‌ها آب جاری از کوهستان را جذب کرده و آب اضافی را از طریق رودخانه‌ها و یا از طریق چشمه‌ها به شیب‌های بعدی در کوهستان منتقل می‌کنند.

مدیرکل اکوسیستم‌های تالابی سازمان حفاظت محیط زیست کشور تصریح کرد: آب‌های جاری شده از کوهستان از 4 هزار متر ارتفاع در دشت‌های مختلف مستهلک شده و به کارون در ارتفاع بسیار پایین می‌رسند. بنابراین در گذشته به دلیل اینکه چشمه‌ها سیراب بودند؛ رودهای کارون، دز و کرخه همیشه پرآب بوده و آب با کیفیت داشتند.

باقرزاده کریمی با بیان اینکه طی سال‌‌های اخیر دشت‌ها زهکشی شده‌اند، خاطرنشان کرد: آب اضافی دشت‌ها را به وسیله زهکش‌ها خالی کرده و در دشت‌ها کشاورزی ایجاد کردیم. یکی از بزرگترین مشکلاتی که امروز با آن مواجه هستیم این است که آب مخازن کوهستان را تخلیه کردیم و دیگر کوهستان توانایی نگهداری آب را در دشت‌هایش ندارد، در نتیجه هم چشمه‌ها خشک‌شده‌اند و هم سطح آب‌های زیرزمینی کاهش یافته است و هم اینکه در بارندگی‌های شدید از آنجا که دشت‌ها توانایی ذخیره آب را ندارند، همه آب‌ها به یک‌باره به رودخانه وارد شده و باعث طغیان رودخانه‌ها می‌شود.

وی بیان کرد: در چنین مواقعی آبی که همراه با خاک است به جای آب زلال وارد رودخانه‌ها می‌شود و این گل‌آلودگی آب است که باعث ایجاد تخریب می‌شود. در طی سالیان اخیر بد عمل کرده‌ایم و حالا مردم تاوان آن را می‌دهند.

مدیرکل اکوسیستم‌های تالابی سازمان حفاظت محیط زیست کشور با اشاره به زهکشی تالاب‌ها در کشور گفت: 17 دشت در کشور توسط وزارت جهاد کشاورزی زهکشی شده‌اند و توان دشت برای جذب آب از بین رفته است، در حالی‌ که اگر دشت‌ها توان داشتند، می‌توانستند حجم بسیاری از آب را در کوهستان ذخیره کنند و اجازه ندهند همه شاخه‌ها با آب گل‌آلود وارد رودخانه اصلی شود و باید بر روی این مسائل بررسی‌های جدی صورت بگیرد، چراکه نمی‌توانیم با این اتفاقات منابع سرزمینی‌مان را مدیریت کنیم.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به پرآب شدن برخی تالاب‌ها به دلیل بارندگی‌های اخیر توضیح داد: سال‌هاست که آب طبیعی وارد تالاب گاوخونی نشده و آب‌های بازیافتی وارد این تالاب شده بود، اما در حال حاضر بیش از 30 درصد این تالاب آب‌دار شده است. همچنین 100 درصد تالاب کمجان و 50 درصد تالاب بختگان شامل تالاب‌های کمجان، نی‌ریز و طشت را آب فراگرفته است. همچنین تراز دریاچه افزایش بسیار خوبی داشته است. تالاب مهارلو نیز بیش از 70 درصد آبگیری شده است.

مدیرکل اکو سیستم‌های تالابی سازمان حفاظت محیط زیست کشور با بیان اینکه وضعیت تالاب هورالعظیم نیز مطلوب گزارش شده است، تصریح کرد: با توجه به آبی که از افغانستان وارد شده است، وضعیت هامون‌ نیز رو به بهبود است و تاکنون 30 درصد آن نیز آبگیری شده است. در تالاب جازموریان نیز 40 درصد آبگیری شده است در واقع شرایط تالاب‌های کویری و فلات مرکزی که در گذشته با کمبود آب مواجه بوده‌اند، در حال حاضر خوب است، اما باید از این فرصت استفاده کنیم و حقابه این تالاب‌ها را از طریق بازگشایی مجدد مسیل‌ها تامین کنیم.

باقرزاده کریمی خاطرنشان کرد: سیستم دشت‌ها به طور طبیعی به درستی عمل می‌کرده، اما با مسدود کردن مسیل‌ها و گرفتن حقابه تالاب‌ها باعث ایجاد مشکلات فراوانی شده‌ایم و همانطور که گفتم باید اجازه دهیم طبیعت به روال طبیعی خود بازگردد.

منبع: ایسنا