خلاهای قانونی، مشکل اصلی جدایی سازمان جوانان از وزارت ورزش

اعتمادآنلاین| ‌ وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران با ادغام سازمان تربیت بدنی و سازمان ملی جوانان در دی ما 1389 با مصوبه مجلس شورای اسلامی تشکیل شد اما اخیرا بار دیگرموضوع جدا شدن آن ها از یکدیگرقوت گرفته است و اکنون این مساله در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است.

در حالی هنوز موضوع جدا شدن معاونت جوانان از وزارت ورزش از سوی رسانه ها مطرح است که محمد مهدی تندگویان معاون امور جوانان از رای مثبت نمایندگان کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به طرح جدایی معاونت جوانان از وزارت ورزش خبر داده است.

وی در گفت و گو با پایگاه خبری وزارت ورزش و جوانان در خصوص طرح جدایی معاونت جوانان از وزارت ورزش افزود: این طرح توسط زرآبادی (سیده حمیده زرآبادی نماینده مردم قزوین در مجلس شورای اسلامی) ارائه شده بود که در کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی به عنوان کمیسیون فرعی مطرح شد که در آنجا به دفاع از طرح پرداختیم و در نهایت از آن کمیسیون رای مثبت گرفت و به کمیسیون اجتماعی به عنوان کمیسیون اصلی برای بررسی های بیشتر ارائه شد.

وی ادامه داد: این طرح در کمیسیون اجتماعی به بحث و بررسی گذاشته شد و در این کمیسیون هم نمایندگان به جدایی معاونت جوانان از وزارت ورزش رای مثبت دادند.

معاون امور جوانان گفت: در این طرح تشکیل سازمانی زیر مجموعه ریاست جمهوری برای امور جوانان پیش بینی شده است که با توجه به رای مثبت کمیسیون اصلی باید منتظر رسیدگی به این طرح در صحن علنی مجلس شورای اسلامی باشیم.

ایجاد سازمان ملی جوانان اقدامی برای سیاست‌های کلی نظام است

سیده حمیده زرآبادی عضو هیات رییسه فراکسیون جوانان مجلس نیز اخیرا از تلاش نمایندگان مجلس برای تشکیل سازمان ملی جوانان در راستای تحقق سیاست‌ های کلی نظام مبنی بر استفاده از ظرفیت جوانان و خروج این حوزه از اقدامات جزیره‌ای خبر داد و گفت: این طرح به منظور تشکیل سازمان ملی جوانان پیشنهاد شد که در پی ایجاد آن بتوان امور مربوط به جوانان را به طور مستقل پیگیری کرد.

این نماینده مردم قزوین به عنوان یکی از پیشنهاد دهندگان طرح انتزاع امور جوانان از وزارت ورزش و جوانان و تشکیل سازمان ملی جوانان که در کمیسیون‌ های تخصصی مربوطه مجلس به تصویب رسیده است، گفت: دولت لایحه‌ای را به مجلس تقدیم کرد که در آن دو وزارتخانه تفکیک شده بود که یکی از آنها وزارت ورزش و جوانان بود و به دلیل اینکه نمایندگان با تفکیک این وزارتخانه موافق نبودند، پیشنهاد طرح تشکیل سازمان ملی جوانان نیز منتفی شد.

نماینده مردم قزوین و آبیک البرز در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: این طرح به منظور تشکیل سازمان ملی جوانان پیشنهاد شد که در پی ایجاد آن بتوان امور مربوط به جوانان را به طور مستقل پیگیری کرد.

وی یادآور شد: هم‌اکنون 25 درصد جمعیت کشور را جوانان تشکیل می ‌دهند و این امر می ‌طلبد که سازمانی به صورت مستقل سیاست‌ها و راهبردهای لازم برای اجرای برنامه‌ریزی‌های مرتبط با انتظارات و نیازهای این قشر را پیگیری کند.

سخنگوی فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، تاکید کرد: طرح انتزاع امور جوانان از وزارت ورزش و جوانان و تشکیل سازمان ملی جوانان در نشست امروز کمیسیون اجتماعی نیز مورد بررسی قرار گرفت و کلیات آن به تصویب رسید.

این نماینده مردم در مجلس دهم، افزود: در شرایط کنونی امور جوانان به عنوان یکی از معاونت ‌های وزارت ورزش و جوانان وجود دارد، و این در حالی است که موضوعات مرتبط با جوانان با ورزش سنخیتی ندارد و نگاه به این بخش مثبت نیست، ضمن اینکه بودجه‌های زیادی تحت عنوان رسیدگی به امور جوانان مصوب می‌شود، اما در تخصیص آن سهم محدودی برای این بخش در نظر گرفته شده و در سیاست‌گذاری‌‌ها به مسائل مربوط به جوانان به صورت جزیره‌ای نگاه می‌شود.

عضو هیات رئیسه فراکسیون جوانان مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اهمیت جایگاه جوانان در کشور، یادآور شد: اگر بیانات رهبری را در طول یک سال گذشته دنبال کنیم، می‌بینیم که بارها بر ضرورت توجه به نیروی جوان کشور تاکید کرده‌اند، همچنان که در بیانیه گام دوم نیز بیشترین تاکید ایشان بر استفاده از ظرفیت جوانان و سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای ارتقای جایگاه آن ها است، بنابراین ایجاد سازمان ملی جوانان اقدامی در راستای تحقق سیاست‌ های کلی نظام بوده که امیدوارم در صحن علنی نیز به تصویب برسد.

مجلس خلاء های قانونی در حوزه جوانان را پر کند

با توجه به صحبت هایی که در مورد جدا شدن معاونت جوانان از وزارت ورزش مطرح شده است گفت و گویی با «جعفر سطوتی» مدیر گروه جوانان دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و مدیر کل اسبق دفتر ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان انجام داده ایم که در ذیل می آید:

مشکل اصلی در مورد طرح جدایی معاونت جوانان از ورزش چیست و آیا با جدایی این دو حوزه از یکدیگر مشکلات حل می شود با توجه به اینکه پیش از این معاونت جوانان در قالب سازمان ملی جوانان مستقل از حوزه ورزش کار می کرد؟
سطوتی: در حوزه جوانان انتقاداتی به مجلس وارد است. چرا مجلس در برنامه پنجم توسعه، نظارت بر اجرای ماده (41) قانون برنامه ساماندهی تکالیف دستگاه ها در امور جوانان را با جدیت اعمال نکرد؟ این ضعف مجلس بوده است. اگر مجلس قصد کمک به ساماندهی امور جوانان را دارد، خلاء های قانونی را پر کند.

آیا در زمانی که معاونت جوانان به صورت مستقل فعالیت می کرد، موفق عمل کرده بود؟

در سنوات گذشته که سازمان ملی جوانان داشتیم نیز شاهد یک ساختار کارآمد نبودیم. شاید به علت ناکارآمدی سازمان مذکور از یک سو و عدم پاسخگویی سازمان تربیت بدنی از سوی دیگر بود که نمایندگان مجلس نسبت به ادغام این دو سازمان و تبدیل آن به وزارت ورزش و جوانان اقدام کرد. موضوع جوانان فرابخشی است و رسیدگی به این موضوع کار یک یا دو بخش و حتی چند بخش خاص نیست، موضوع جوانان همکاری همه بخش های مرتبط در کشور را میطلبد. جوانان امروزه با انبوهی از چالش ها در حوزه هایی از جمله هویت، آموزش، اشتغال، مشارکت، اوقات فراغت، و آسیب های اجتماعی روبرو هستند. رسیدگی به این موارد نیاز به همکاری بیش از 50 دستگاه در کشور دارد، به این موضوع باید فراقوه ای پرداخته شود، قوای سه گانه و سازمان های تابعه آن ها و حتی نهادهای مدنی، مردمی و بخش خصوصی نیز باید درگیر شوند و ما نیاز به یک تقسیم کار ملی شفاف داریم تا همه دستگاه ها سهم خود را در قبال مساله جوانان ایفا کنند. دستگاه مسئول امور جوانان، نمی تواند همه این مسائل را به تنهایی رسیدگی کند و حتی نمی تواند ادعا کند در حل حتی بخشی از مسائل مربوط به جوانان مسئولیت تام دارد.

دستگاه مسئول امور جوانان که مد نظر شما است، چه ویژگی هایی دارد؟

دستگاه مسئول امور جوانان باید نقش مدیریت واحد راهبردی یکپارچه را ایفا کند. این دستگاه باید مسائل جوانان را رصد و مشکلات را شناسایی کند و در قالب تشکیل جلسات شورای عالی جوانان و ستاد ملی ساماندهی امور جوانان، هم اندیشی و تعامل خوب با دستگاه های دیگر، تقسیم کار ملی را انجام دهد. به عنوان مثال برای حل مشکل اشتغال جوانان تشخیص دهد ریشه ها و علل واقعی مشکل چیست؟ جوانان چه مسائلی در حوزه اشتغال خود دارند؟ وضعیت موجود چیست و چه راهبردها و راهکارهایی باید در این زمینه اتفاق بیفتد و برای اجرایی شدن این راهکارها چه دستگاه هایی باید درگیر شوند. در الگوی درست برای ساماندهی امور جوانان، دستگاه مسئول امور جوانان باید نقش مدیریت و هماهنگی را ایفا کند، این دستگاه باید اتاق فکر امور جوانان باشد و در تخصیص منابع مالی و بودجه ای مربوط به ساماندهی امور جوانان حتی در دستگاه های دیگر، تصمیم گیرنده باشد.

به نظر شما چرا بار دیگر بعد از چندین سال موضوع جدا شدن معاونت جوانان از وزارت ورزش مطرح شد؟

به دلیل درک ناقص از واقعیت موضوع ساماندهی امور جوانان، بحث تفکیک دوباره مطرح شده است، اگر به واقعیت در ساماندهی امور جوانان پی برده و پی ببریم برای سامان دادن وضعیت جوانان چگونه باید مدیریت کنیم، آن گاه فقط روی ساختار متمرکز نشده و موانع و چالش های اصلی را شناسایی و رفع خواهیم کرد. تمرکز روی ساختار یک خطای راهبردی است.

با این وضعیتی که تشریح کردید چه اقداماتی باید انجام داد تا امور جوانان در قالب معاونت جوانان یا در زیر مجموعه وزارت ورزش و جوانان تا حدودی حل و فصل شود؟

بیش از آنکه در ساختار ضعف و خلاء داشته باشیم، در قوانین و مقررات خلاء داریم، در ماده 41 قانون برنامه پنجم توسعه این خلا ساختاری تشخیص داده شده و قانونگذار در قالب بند (ج) این ماده، سازمان متولی امور جوانان را مکلف کرده بود که لایحه ساماندهی امور جوانان را تدوین و به مجلس ارائه کند. هنوز معتقدم اگر لایحه جامع ساماندهی امور جوانان توسط دولت تدوین، تصویب و به مجلس ارائه شود، می توانیم امیدوار به حل چالش های فرا روی ساماندهی امور جوانان شویم.

به موجب قانون جامع ساماندهی امور جوانان، دستگاه ها تکلیف خودشان را می دانند؛ یعنی در فرایند ساماندهی امور جوانان هر وزارتخانه، نهاد و دستگاهی می داند چه کاره است و نقش و سهم آن در امور جوانان مشخص شده و پاسخگو خواهد بود، وقتی تکالیف دستگاه ها در حوزه جوانان شفاف شود، در این میان ستاد ساماندهی امور جوانان و شورای عالی جوانان نیز می توانند نقش هماهنگی در اجرای طرح ها و برنامه های دستگاه ها در امور جوانان را انجام دهند. در این صورت است که دیگر موازی کاری رخ نخواهد داد یا اگر دستگاهی قصد اجرای طرحی را داشت، دستگاه های دیگر با آن همکاری خواهند کرد. نقطه ضعف ما این است که تکالیف دستگاه ها در زمینه جوانان خیلی روشن نیست.

اگر با تفکیک شدن جوانان از وزارت ورزش سازمان جدیدی ایجاد شود اما کماکان خلاء در قوانین و مقرارت و در فرایندها و سازو کارها به جای خود باقی بماند، باز هم به نتیجه ای نخواهیم رسید. چرا که ما سازمان ملی جوانان را در گذشته تجریه کرده ایم و آن زمان نیز شاهد حرکت و پویایی و اثربخشی لازم نبودیم.

به نظر شما چه اقدامی باید صورت گیرد که دستگاه ها جدی تر در موضوع جوانان فعالیت کنند؟

وزیر ورزش و جوانان باید اختیار تصمیم گیری در قبال بودجه مربوط به جوانان در کل دولت را داشته باشد، بودجه ای که در اختیار دستگاه ها قرار می گیرد تا صرف اجرای طرح ها و برنامه های مربوط به جوانان شود، گذشته از دارا بودن تاییدیه سازمان برنامه و بودجه کشور باید به تایید وزیر ورزش و جوانان که همان دبیرشورای عالی جوانان است نیز برسد، این کار جایگاه و اقتدار دستگاه مسئول امور جوانان را بالا می برد، در واقع اگر امضا دبیر شورای عالی جوانان را در موافقتنامه های بودجه در خصوص اعتبارات جوانان سایر دستگاه ها در کنار امضای سازمان برنامه و بودجه داشته باشیم، این اتفاق باعث می شود، دستگاه ها بهتر، جدی تر و قانونمند در راستای مصوبات شورای عالی جوانان حرکت کنند از سوی دیگر دستگاه ها بهتر در مسیر هماهنگی با ستاد ملی ساماندهی امور جوانان حرکت خواهند کرد.

در یک جمله وقتی این اختیار بودجه ای در دست وزیر ورزش و جوانان قرار گیرد و وی در تخصیص منابع نقش داشته و مؤثر باشد، حرف شنوی دستگاه ها هم از رئیس ستاد ملی ساماندهی امور جوانان بالا رفته و مصوبات شورای عالی جوانان و این ستاد ضمانت اجرا پیدا می کند.

چرا در حوزه جوانان مطالعات و تحقیقات کاربردی صورت نمی گیرد؟

علت این که در این زمینه نیز ضعیف عمل شده، به همان خلاء و ضعف در نظام حقوقی و در فرایندها و سازو کارها برمی گردد. اگر تکلیف دستگاه ها روشن بود و قانونگذار دستگاه ها را به طور شفاف مکلف کرده بود که چه کاره هستند، خود به خود تولید برنامه و پژوهش نیز در مسیر درست و هدفمند اتفاق می افتد.

در شرایط فعلی، وزارت ورزش و جوانان بیش از اینکه در حوزه جوانان مورد توجه مجلس قرار گیرد و نمایندگان در این خصوص از وزیر سوال کنند، در حوزه ورزش مورد توجه قرار می گیرد زیرا چون تکالیف ورزشی روشن تر است و از طرفی پشتوانه حقوقی حداقلی وجود دارد که بخواهند یه استناد آن از وزیر سوال کنند اما در حوزه جوانان خلاء قانونی وجود دارد. براساس ماده (41) برنامه پنجم توسعه دولت مکلف به ارائه لایحه ساماندهی تکالیف دستگاه ها در حوزه جوانان به مجلس است این کار را باید معاونت امور جوانان وزارتخانه انجام می داد و با تدوین لایحه و به تصویب رساندن آن در دولت کار را پیگیری می کرد اما متاسفانه تدوین این لایحه انجام نشد.

چه کسی الان باید پاسخگو باشد که چرا این لایحه به مجلس نرفت؟ دز این خصوص به مجلس وقت هم انتقاد وارد است. چرا مجلس در مقطع قانون برنامه پنجم توسعه اجرای ماده (41) را با جدیت از دولت درخواست و پیگیری نکرد؟ این هم ضعف مجلس بوده که این موضوع را رها کرد.

در نهایت باید گفت، تغییر شکل سازمان متولی امور جوانان مساله ای را حل نمی کند. اگر مجلس می خواهد به ساماندهی امور جوانان کمکی کند، خلا های حقوقی را جبران کند. ضمناً اگر مجلس بر تفکیک اصرار داشته باشد، می توان موضوع جوانان را در کنار موضوع فرابخشی دیگر؛ یعنی زنان و خانواده قرار داد و یک سازمان مستقل در سطح معاونت رئیس جمهور تشکیل داد به این شکل، توسعه در ساختار دولت نیز انجام نشده و از اصل دولت چابک نیز عدول نشده است.

منبع: ایرنا