اختلاف‌نظر مدیران شهری و کارشناسان بر سرِ تخریب پل صدر

اعتمادآنلاین| پل طبقاتی صدر از آن دست پروژه­‌هایی بوده است که از ابتدای فرآیند احداث تا زمان تاسیس مخالفان و موافقان بسیاری داشت. این پل که از آن به عنوان یکی از گرانترین پروژه­‌های عمرانی شهر تهران یاد شده است، به گفته برخی کارشناسان و بر طبق آمار موجود معادل بودجه سالانه برخی استان­‌های کشور بودجه عمرانی به خود اختصاص داده است.

پل صدر ناموفق در کنترل ترافیک

هزینه های گزاف عملیاتی احداث آن­ را که کنار بگذاریم، این پل در اصلی­‌ترین هدف احداث که همان کنترل ترافیک مسیر شمال به شمال شرق تهران است، نیز ناکارآمد بوده است.

علی خاکساری (عضو هیات علمی دانشگاه طباطبایی و متخصص حوزه ترافیک و حمل و نقل شهری) در اظهارنظری گفته است، پل صدر یک پروژه گران­قیمت است و انتظاری که از این پروژه با توجه به کارکرد اصلی آن در کنترل وضعیت ترافیکی شمال تهران می­‌رفت، تاکنون برآورده نشده است، در حالی که این مساله به لحاظ علمی قابل پیش­‌بینی بوده است.

اما نرسیدن این پل به اهداف احداثی در کنترل ترافیک به رغم هزینه­ عمرانی بالا، تنها مساله اساسی آن نیست، متخصصان درباره مقاومت و آینده آن نیز تاکنون بارها ابراز نگرانی کرده­‌اند. به عنوان مثال کارشناسان معتقدند، نداشتن مطالعات فنی کافی در احداث این پل و جانمایی دقیق آن باعث شد تا تعمیرات و ایمن‌سازی حتی پس از احداث پل نیز ادامه داشته باشد. این پل که در سال 92 احداث شده است، به دلیل در نظر گرفته نشدن آب­ریز برای آن در هنگام بارندگی، علاوه بر آبگرفتگی، یکی از گره­‌های کور ترافیکی منطقه شمال شرق تهران حساب ­شده که در سال 96 برای این معضل اقدامات اصلاحی درنظر گرفته که هزینه­‌های جانبی بسیاری به همراه داشته است.

پل صدر در برابر زلزله مقاوم است؟

از طرفی نقشه­ گسل­‌های تهران نشان می­‌دهد، این پل چند گسل تهران را قطع می­‌کند و متخصصان زلزله شناسی معتقدند، در صورت وقوع زلزله احتمالی، احتمال تخریب آن زیاد است. این مطلب را فریبرز ناطقی الهی، عضو هیات علمی دانشگاه بین­‌المللی زلزله‌شناسی بارها متذکر شده است. وی در مصاحبه­‌های متعددی، از ناایمن بودن پایه­‌های پل در برابر زلزله و خطر تهدید روان آب سخن گفته است. ناطق الهی معتقد است؛ مطالعه مقاومت لرزه­ای بخشی از پل طبقاتی صدر در محدوده خیابان­‌های شهید قلندری و بلوار کاوه، نشان می­‌دهد نئوپرن­‌ها که از آنها به عنوان تکیه­‌گاه­‌های الاستومری یاد می­‌شود، دچار ضعف مقاومتی هستند و­ نیروهای وارد بر این نئوپرن‌ها و به تبع آن تغییر مکان قائم و جانبی آنها در پل صدر حتی با شتاب زلزله کم فرضی نیز‌ بیش از حد مجاز است و علی­رغم مقاومت پایه­‌های این پل در برابر بارهای جانبی با شتاب کم فرضی، گسیختگی نئوپرن‌ها در صورت وقوع زلزله احتمالی می‌تواند، باعث افتادن عرشه از روی پایه‌ها و آسیب جدی به پل صدر شود.

اما این موارد تنها بخشی از چالش­‌های فنی و علمی پل صدر بوده، که به آن پرداخته شده است، در سال­‌های اخیر که توجه به وضعیت اجتماعی و فرهنگی پروژه­‌های عمرانی که به عنوان یکی از اصول پایدار توسعه در ساخت و سازها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، مساله شکاف بین محله­‌ها و نازیبایی بصری نیز به مشکلات این پل اضافه شده است.

سمانه جلیلی صدرآبادی (استاد شهرسازی دانشگاه علم و صنعت) بر نادیده گرفتن محوریت شهر انسان­‌گرا در احداث پل صدر تاکید کرده و گفته است، پل طبقاتی صدر هم منظر شهری را متفاوت کرده و نازیبایی بصری را رقم زده و هم دو محله را کاملا از یکدیگر جدا کرده است که به عنوان یک مساله اجتماعی باید به آن توجه شود.

عضو هیات علمی موسسه بین المللی زلزله شناسی می­‌گوید، این پل باید طی یک دهه آینده تخریب شود و جلیلی صدرآبادی اگرچه نظر قطعی درباره تخریب این پل را به مطالعات کارشناسی دقیق معطوف می­‌داند، اما معتقد است بر سر تخریب این پل در بین کارشناسان اتفاق نظر وجود دارد.

نظر مسئولان شهری درباره حفظ یا تخریب پل صدر

اظهارنظر عجیب معاونان وقت فنی و عمرانی شهرداری تهران نشان داد که ظاهرا شهرداری وقت به ناکارآمدی این پل معتقد نبوده است. این نکته را در واکنش مازیار حسینی، معاون سابق فنی و عمرانی شهرداری تهران می­‌توان دید که در واکنش به منتقدان درباره نبود مطالعات دقیق در احداث این پل گفته بود: اگر واقعا پروژه عظیم صدر بدون مطالعات انجام شده، ما هنرمند هستیم. پل صدر جوایز و تقدیرنامه‌های زیادی از مراکز بزرگ علمی و مهندسی دارد و اگر واقعا پل صدر آبکی و دم دستی بوده، قطعا مورد تقدیر این همه مرکز علمی قرار نمی‌گرفت.

تخریب پل صدر مطرح نیست

اعضای شورای شهر پنجم نیز بر حفظ این پل اتفاق نظر دارند،‌ افشین حبیب‌زاده،‌ عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران مخالف تخریب پل است و درباره نظر متخصصان شهرسازی نسبت به تخریب پل صدر به می‌گوید: چنین مساله‌ای مطرح نیست و درباره برجا ماندن معضل ترافیکی این پل نیز معتقد است، نظرات تخصصی درباره حل معضل ترافیک این پل باید از سوی دیگر اعضای شورا جواب داده شود.

نقد و بررسی کارشناسی درباره تخریب پل صدر به شهرداری نرسیده است

سکینه اشرفی معاون برنامه‌ریزی، ‌توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران با اشاره به اینکه سخن گفتن درباره پل صدر مربوط به حوزه فنی و عمرانی شهرداری تهران است،‌ می‌گوید: تخریب‌پذیری و مسائل فنی پل صدر را حوزه فنی مورد توجه قرار می‌دهد و براساس نظرات کارشناسی،‌ هیات رئیسه شهرداری درباره اینکه آیا نظرات کارشناسی مورد وثوق است یا خیر تصمیم‌گیری می‌کند.

وی با اشاره به اینکه تاکنون هیچ نقد و بررسی کارشناسی درباره تخریب پل صدر به شهرداری نرسیده است، می‌گوید: اگر مبحثی درباره استحکام پل‌ها مطرح شود،‌ شهرداری پیگیری می‌کند. ‌مانند آنچه برای پل گیشا رخ داد و گزارش آسیب‌پذیری آن در برابر زلزله و بار ترافیکی ایجاد شده،‌ نیاز به تخریب پل مطرح و پیگیری شد، ‌اما درباره پل صدر،‌ هنوز فکتی به شورای معاونان در شهرداری نرسیده است تا متوجه شویم این اتفاق صرفا یک نظر کارشناسی یا غیر کارشناسی است تا مساله پیگیری شود.

اما مساله مقاوم نبودن تکیه­‌گاه­‌های پل صدر در برابر زلزله با شبیه‌سازی‌های انجام شده از سوی استاد دانشگاه بین­‌المللی زلزله‌شناسی تایید شده است و دیگر کارشناسان نیز هماهنگونه که در بالا به آن اشاره شد، بر این باورند که نداشتن مطالعات فنی در زمان احداث، ‌هزینه‌های اضافی پس از احداث،‌ برای پل به همراه داشته است.

منتقدان بر افکار عمومی تاثیر منفی می‌گذارند

معاون برنامه‌ریزی، ‌توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران در این باره می‌گوید: یکی از مباحثی که در برنامه سوم مورد توجه قرار گرفته است،‌ بحث استحکام پل‌ها و خطرپذیری کلیه ابنیه ساختمانی است. معاونت فنی و عمرانی نیز حتما به این موضوعات حساس هستند و اگر اظهارنظری ارائه شده،‌ حتما باید در آزمایشگاه‌های مکانیک خاک و پی و آزمایشگاه‌های فنی مورد وثوق، مورد بررسی کارشناسی قرار گیرد. شهرداری نسبت به موضوعاتی که از سوی اساتید و کارشناسان ارائه می‌شود، بی‌توجه نیست و نسبت به این موضوعات حساس است،‌ اما این مسائل باید در جلسات کارشناسی در خود شهرداری مورد بررسی قرار گیرد.

وی در ادامه می‌افزاید: وقتی این مسائل به صورت علنی مطرح می‌شود،‌ بر روی افکار عمومی نیز تاثیر منفی می‌گذارد، اما اینکه احداث این پل تاثیری در کنترل ترافیک داشته یا نه، قاعدتا با توجه به هزینه‌های مالی فراوانی که برای احداث این پل خرج شده، بررسی‌هایی انجام شده و این کار صورت گرفته است،‌ اما اگر پیمانکاران تعهدات خود را به درستی انجام ندادند و اکنون مشکلی به وجود آمده و پیش‌‌بینی‌های لازم صورت نگرفته،‌ حوزه معاونت فنی و عمرانی به این حوزه ورود می‌کند و جواب قانع کننده برای افکار عمومی خواهند داشت،‌ کما اینکه در پل گیشا نیز وقتی به احتمال آسیب‌زایی آن رسیدیم،‌ همکاران در حوزه شهرداری درصدد جمع کردن آن برآمدند.

پل طبقاتی صدر،‌ تنها نمونه‌ای از پروژه‌های عمرانی شهری است که از زمان احداث تا بهره‌برداری بر سر آنا اختلاف نظر کارشناسی وجود داشته است. مساله اینجاست،‌ چرا تا این اندازه نظر متخصصان در درون بدنه شهری، با نظر متخصصان در جامعه دانشگاهی و بیرون از بدنه مدیران شهری متفاوت است و هرچه مدیران شهر تهران بر طبل مفید بودن اتوبان‌ها و بزرگراه‌های درون شهری می‌کوبند،‌ کارشناسان خارج از بدنه شهری نظری متفاوت دارند.

منبع: ایلنا