چرا برخی‌ها با خود سلاح حمل می‌کنند؟

اعتمادآنلاین| ‌ علی نجفی توانا درباره استفاده از سلاح گرم در جامعه امروزی و مجازات‌های آن گفت: در مدت اخیر جامعه ما با برخی از حوادث برخورد داشته که در تطبیق آن‌ها با آسیب‌شناسی رفتارها، نشانه‌های نگران‌کننده‌ای مشاهده می‌شود. در گذشته افراد به طور معمول در زندگی روزانه با استفاده از سلاح‌های سرد که عمدتاً شمشیر یا خنجر بودند، به عنوان یک ابزار ضروری همراهی و همزیستی داشتند چرا که آن زمان رابطه‌ها بر اساس زور بازو بود و نظام قضائی مقتدر به اندازه امروز مرکزیت نداشت تا بتواند بر رفتار افراد نظارت کند؛ همچنین قوانین مدون که برای تنظیم روابط تعریف شده باشد وجود نداشت و تنها عرف و ارزش‌های وقت به صورت فرمایش و فرماندهی تلقی می‌شد.

این جرم شناس با بیان اینکه در دوره اخیر، به ویژه از قرن بیستم تا کنون جوامع با تشکیل سازمان‌های حاکمیتی و استقلال قوا، بحث قانونگذاری، قضا و اجرا را تفکیک کردند گفت: در عین حال رفتارهایی که ممنوع یا غیر مجاز بودند شناسایی و برای برخی از این رفتارها مجازات‌های مدنی، انتظامی و کیفری تعیین شد. بحث حمل سلاح نیز یکی از مواردی بود که بررسی شده و قانونگذاران در کشورهای مختلف با رویکردهای متفاوتی با آن رو به رو شدند به طوریکه در برخی از کشورها که بر اساس زور، اسلحه سالاری و استبداد قومی شکل گرفته است، مردم به داشتن سلاح دلبستگی خاصی دارند به همین دلیل کماکان با وجود مخالفت بخش قابل توجهی از جامعه، حفظ سلاح گرم، خرید و فروش و حمل آن امری قانونی است و واکنشی به همراه ندارد.

وی ایران و کشورهای اروپایی را جزو کشورهایی دانست که حمل اسلحه گرم در آن غیر مجاز و دارای مجازات است و اظهار کرد: خرید و فروش اسلحه در کشورما غیر مجاز بوده و ضمانت اجرای قانونی را به دنبال خواهد داشت، در خصوص حمل سلاح سرد نیز مدت‌ها با خلأ قانونی مواجه بودیم تا اینکه با افزایش خشونت‌ها بحث ممنوعیت‌های سلاح‌های خاص مطرح شد و حمل سلاح‌هایی مثل خنجر، شمشیر، دشنه و… نیز دارای مجازات شد؛ متأسفانه جامعه ایران در حال حاضر التهابی به همراه خود دارد و بحث تغییر گفتمان‌ها، تغییر رفتارها و تغییر شرایط اقتصادی نوعی عدم تعادل روحی و روانی را برای برخی از افراد ایجاد کرده است.

نجفی توانا ادامه داد: برخی از افراد تحت فشار استرس و نگرانی هستند و از منظرهای اقتصادی، اجتماعی و… احساس امنیت ندارند، از همین رو سعی می‌کنند با ساز و کارهایی از قربانی شدن پیشگیری کنند در واقع برای تحکیم امنیت فردی خود از ساز و کارهایی استفاده می‌کنند که نوعی از آن‌ها استفاده از نگهبان محله، بادیگارد و… است که در این میان حمل اسلحه سرد و گرم نیز در میان اقشار متوسط رو به پایین، از جمله گروه سنی جوانان افزایش پیدا می‌کند. حمل اسلحه امروزه بیشتر از اینکه برای تهاجم باشد برای حفظ امنیت فردی است.

این جرم‌شناس با اشاره به روش‌هایی که یک فرد می‌تواند به سلاح گرم دسترسی داشته باشد گفت: در این میان افرادی که در سال‌های اخیر به سلاح دسترسی پیدا کردند که عمده آن را حفظ کردند، همچنین مرزهای کشور بسیار گسترده است و در برخی مرزها متاسفانه سلاح قاچاق می‌شود به نحوی که با حدود دو میلیون و پانصد هزار تومان تا پنج میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. متاسفانه با وجود اینکه مردم به مجازت‌های آن آگاه هستند اما باز گروهی آن را خریداری می‌کنند.

وی به مشکل دیگری که حمل اسلحه را تا حدی رواج داده است گفت: افزایش بزهکاری نیز یکی دیگر از عوامل افزایش استفاده از سلاح است، در واقع افراد اگر به سلاح گرم یا سرد هم دسترسی ندارند سعی می‌کنند با نگهداری چوب، قفل فرمان، زنجیر و… احساس خلأ امنیت خود را تأمین کنند. در مجموع باید گفت که حمل اسلحه سرد و گرم و خرید و فروش آن قابل مجازات است اما افراد به دلایلی مثل عدم احساس امنیت کافی، افزایش بزهکاری و جرایم احساس می‌کنند که نیاز به ابزار یا ساز و کاری برای تقویت احساس امنیت خود دارند.

نجفی توانا با تاکید بر اینکه نیروی انتظامی و قوه قضائیه باید چرایی گرایش مردم به حمل اسلحه را بررسی کنند گفت: از لحاظ علمی ریشه عدم احساس امنیت باید بدست بیاید چرا که پس از آن می‌توان با ایجاد شرایط مناسب این گرایش به حمل سلاح‌ها را به حداقل رساند، نباید فراموش کرد که حمل کنندگان سلاح‌ها همیشه در حالت استرس و نگرانی هستند، در حقیقت دچار عذاب دائمی هستند چرا که می‌دانند هر لحظه امکان دارد تحت پیگرد قرار گیرند.

این کارشناس حقوق جزا و جرم شناسی با بیان اینکه مجازات حمل سلاح گرم سبک خودکار، قطعات مؤثر یا مهمات آن حبس از دو تا پنج سال است گفت: اگر اسلحه غیر مجاز باشد، حمل و خرید و فروش آن غیر مجاز است. اگر اسلحه مجاز باشد، استفاده از آن برای قدرت‌نمایی، باج‌گیری، زورگیری و.. غیرمجاز است. تهدید با اسلحه نیز از سوی افرادی که دارای مجوز هستند نیز قابل مجازات است به عبارت دیگر اسلحه‌های دارای مجوز نیز برای زمانی و تحت شرایط خاص قابل استفاده است که فرد تحت حمله قرار گیرد حتی افرادی که اسلحه دارند و حافظ جان و مال مردم هستند مثل نیروهای انتظامی نیز باید به کار بردن اسلحه را با توجه به شرایط و آئین نامه به کارگیری اسلحه انجام دهند.

نجفی توانا در ادامه نیز به ویدئوی اینستاگرامی اخیر محسن افشانی که واکنش پلیس را نیز در پی داشت اشاره کرد و گفت: اقدام این فرد ناشی از بی توجهی‌اش به شأن خود و الگو بودنش برای برخی افراد بود. گاهی نیاز به نمایش شهرت، پول و قدرت چنان افراد را در تصرف قرار می‌دهد که رفتارهای شخص ناشایست و غیر متعادل می‌شود. از فردی که بازیگر و به نوعی هنرمند بوده است، این رفتار بعید است و خلاف اخلاق اما جرم نیست چرا که ایجاد رعب و وحشت نکرده است.

این جرم شناس در ادامه با بیان اینکه قوانین و مجازات‌های ما در خصوص قاچاق اسلحه نیز کافی است گفت: مرزهای کشور گسترده است، ما با چندین کشور مرز داریم؛ کشورهایی مثل عراق و افغانستان که پس از جنگ‌های پایان‌ناپذیر اسلحه در آن‌ها فراوان است و قاچاقچیان به راحتی می‌توانند این اسلحه‌ها را وارد کنند و با قیمت‌های مختلف به فروش می‌رسانند. معتقدم که ثابت شده است که به وسیله مجازات نمی‌توان با جرایم برخورد کرد. اولین کاری که در برخورد با رفتار ناهنجار باید داشته باشیم این است که چرایی آن را بیابیم.

وی ادامه داد: عمده این رفتارها از جمله سرقت، قاچاق‌، تجاوز و… به مسائل اقتصادی مربوط می‌شود که بخشی مربوط به تحریم، سوء مدیریت، اختلافات جناحی، اقدامات مدیران فاسد و ... است. برای پاسخ به اینکه آیا افزایش مجازات کارآمد است؟ باید به یک سوال جواب بدهیم که «آیا اعدام برای قاچاق مواد مخدر موجب شد که بتوانیم قاچاق را مهار کنیم؟» در حال حاضر نیز بحث این است که باید ریشه‌های استفاده از اسلحه را از بین ببریم، در حالی که مجازات لازم است اما افزایش مجازات بدون آسیب شناسی کارآمد نیست.

منبع: ایسنا