افزایش 30 درصدی بودجه سازمان محیط‌زیست دردی از طبیعت کشور دوا می‌کند؟

اعتمادآنلاین| ‌ در حالی که سال جاری بودجه سازمان حفاظت محیط‌زیست 393 میلیارد و 748 میلیون تومان است، این بودجه برای سال آینده 638 میلیارد و 572 میلیون و 500 هزار تومان در نظر گرفته شد که در حوزه‌هایی مانند پالایش و مدیریت آلاینده‌ها، حفاظت و بهره‌برداری پایدار زیست‌بوم‌های آبی، حفاظت، احیا و بهسازی زیست‌بوم‌های خشکی، حفاظت از مناطق تحت مدیریت و حمایت از محیط‌بانان، فرهنگ‌سازی و ارتقای مشارکت‌های مردمی در بهسازی محیط زیست و... صرف خواهد شد.

با این شرایط یعنی بودجه سازمان محیط‌زیست کمتر از 2 برابر افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که فقط قیمت بنزینی که این سازمان باید در اختیار نیروهایش برای محافظت از منابع طبیعی در اختیار بگذارد سه برابر شده است.

از سوی دیگر نزدیک به 15 تا 20 درصد حقوق پرسنل این سازمان برای سال آینده بالا می‌رود و نباید فراموش کنیم که هزینه آب، برق و نگهداری از تمام امکانات و سخت‌افزارها هم بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی آیا این افزایش بودجه کارایی برای بهبود عملکرد این سازمان ایجاد خواهد کرد؟

با این بودجه نمی‌توان کاری برای اعتلای علمی سازمان محیط‌زیست کرد

محمد درویش، فعال محیط‌زیست، با تاکید بر اینکه این رقم کمکی به اعتلای علمی این سازمان نمی‌کند به اعتمادآنلاین گفت: «افزایش بودجه را باید در شرایطی لحاظ کنید که هر سال حدود 30 درصد از اعتبارات به سازمان‌ها و نهادهای مختلف اختصاص داده نمی‌شود. اگر افزایش هزینه‌های سازمان در سال آینده و تورم همیشگی را هم در نظر بگیریم، روشن می‌شود که این رقم نمی‌تواند به افزایش اعتبارات پژوهشی و زیرساختی، اختصاص دوره‌های کارشناسی برای افراد حاضر در سازمان، اعزام نیروهای کارشناس به دوره‌های خارج از کشور و به طور کلی اعتلای علمی و فناوری سازمان بینجامد. در واقع مدیران سازمان خیلی هنر داشته باشند می‌توانند از پس هزینه‌های روزانه خودشان برآیند.»

سازمان محیط‌زیست از برنامه چهارم توسعه عقب‌ است

در واقع اگرچه بودجه روی کاغذ افزایش پیدا کرده است، اما نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای این سازمان و سرمایه طبیعی کشور در سال جدید تصور کرد. درویش با اشاره به عدم افزایش اعتبارات مرتبط با گرد و غبار در کشور گفت: «مسئولان یا هنوز با میزان اهمیت و بحران بزرگ گردوغبار در کشور و برخی استان‌ها آشنا نیستند، یا می‌دانند و توانایی اجرای مسئولیت خود را ندارند که البته هر دوی اینها هم دیده می‌شود. مشخص است که مدیران این سازمان نتوانسته‌اند مدیران بالادستی خود را توجیه کنند که بودجه سال گذشته برای مقابله با گردوغبار به کجا کشید و چقدر میزان این بحران را کاهش داد.»

این فعال محیط‌زیست ادامه داد: «وقتی یک مدیر از پس این کار برنیاید بودجه‌اش را از دست می‌دهد. از سوی دیگر این سازمان از برنامه چهارم توسعه و ارزش‌گذاری اقتصادی مواهب طبیعی خیلی عقب است. در حالی که مدیران سازمان محیط‌زیست موظف بودند ارزش اقتصادی جنگل‌ها و مراتع و منابع طبیعی را بسنجند و در زمان نیاز و در فرایند توسعه توضیح دهند که اگر یک هکتار درخت را به خاطر ایجاد شغل نابود کنید، چقدر آفت اقتصادی از محل‌های دیگر به کشور وارد می‌شود. وقتی این موضوعات را نتوانی به زبان رایج اقتصادی کشور شرح دهی، قطعاً این طبیعت و منافع محیط‌زیست است که در این مسیر ذبح می‌شود.»

این بودجه دیگر ننگین نیست؟

محیط‌زیست در سال 98 که هنوز هم سه ماه به پایان آن زمان مانده است مشکل کم نداشت؛ از آتش‌سوزی‌های پیاپی در جنگل‌های کشور گرفته تا درگیری قدیمی محیط‌‌بانان با شکارچی‌ها. کار به جایی کشید که حتی یک محیط‌‌بان اعدام شد چون می‌خواست از محیط‌زیست حفاظت کند. معضلات مرتبط با پسماند، دپوی زباله‌های صنعتی و پزشکی و پلاستیکی در طبیعت، گرد‌و‌غبار و آلودگی هوای شهرهای مختلف کشور هم به قوت سال‌های گذشته و چه بسا شدیدتر در جای خود ماند.

سازمان محیط‌زیست هم برای مقابله با این حجم از معضلات نیازمند تجهیز پارک‌های ملی و مناطق حفاظت‌زده به سیستم‌های پایش از راه دور، از طریق سنجنده‌های ماهواره‌ای و عکس‌های هوایی، است. باید میزان تعارض محیط‌بانان و شکارچی‌ها به حداقل برسد تا دیگر شاهد اعدام یک محیط‌بان به خاطر حفاظت از محیط‌زیست نباشیم. اما دقیقاً در چنین شرایطی می‌بینیم که اعتبارات مرتبط با محیط‌بانان نه تنها افزایش نیافته بلکه کمتر هم شده است. بودجه سه میلیارد و 500 هزار تومانی برای حمایت از محیط‌بانان در حالی به 2 میلیارد و 990 میلیون تومان تقلیل یافت که اصلی‌ترین گروه فعال در این حوزه که جان‌شان را برای مراقبت از طبیعت گذاشته‌اند دقیقاً همین افراد هستند.

تمامی این اقدامات نیازمند زیرساخت، برنامه‌ریزی، بودجه و تجهیزات است و طبیعی است در کشوری که معضلات اقتصادی معیشت روزانه و حداقلی مردم را با مشکل مواجه کرده، خوش‌بینانه است اگر انتظار داشته باشیم که محیط‌زیست و خطرات نابودی طبیعت به اولویت مسئولان و حتی مردم بدل شود. حالا، در با این شرایط، هرچند بودجه این سازمان افزایش پیدا کرده و به قول عیسی کلانتری که بودجه سازمانش در سال 98 را بودجه‌ای «ننگین» خوانده بود دیگر رقم اعتبارات به شدت سال جاری بد نباشد، اما با این حال فعالان محیط‌زیست به پاسخ ابتدایی این گزارش پاسخ منفی می‌دهند؛ یعنی بعید است زور افزایش بودجه به درمان دردهای این سازمان برسد!