پدافند غیر عامل شهری باید به موضوع بوی نامطبوع تهران ورود پیدا کند

اعتمادآنلاین| سردار جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در دوره تخصصی پدافند غیر عامل شهری با موضوع «بررسی تهدیدات جدید و رویکردهای نوین پدافند غیرعامل، تفاوت ها، اولویت ها، چالش های راهبردی و مسائل اساسی پدافند شهری»، درباره اهداف، رویکردهای نوین و چالش های پدافند غیرعامل گفت: در پدافند غیرعامل با سه مفهموم تهدیدات، آسیب پذیری‌ها و اقداماتی که این دو مفهوم را کنترل می کند و کاهش می‌دهد سروکار داریم.

وی با اشاره به تفاوت میان پدافند غیر عامل و مدیریت بحران افزود: منشاء پدافند غیر عامل تهدیدات انسان ساز و در مقابل منشاء مدیریت بحران طبیعت است. در تهدیدات طبیعی می‌توان با آزمون و خطا به استانداردهایی شامل آیین نامه ها و دستورالعمل ها رسید اما پدافند غیر عامل با تهدیدات انسان ساز که منشاء آن فناوری است و دائما در حال تغییر و تحول است روبروست، بنابراین باید پویا و دائمی باشد.

رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور با بیان اینکه ضعف و آسیب پذیری‌ها وجود دارد و طیف پدافند غیر عامل تلاش می کند از آسیب پذیری کاسته و با تهدیدها مقابله کند، گفت: حفاظت و صیانت از مردم، حفاظت از زیرساخت‌ها، حفظ و تداوم کارکرد سیستم‌ها چهار مولفه اصلی در پدافند غیر عامل است. مولفه حفاظت و صیانت از مردم در کشور مغفول مانده و معمولا مردم دچار بیشترین خسارت و تلفات می‌شوند زیرا بیشترین تلفات در حوزه‌های شهری است که از تمرکز جمعیتی بالایی برخوردار است.

وی با تاکید بر اینکه حفظ و تداوم کارکرد زیرساخت‌ها بحث مهم دیگر پدافند غیر عامل است و در بسیاری از کشور ها به عنوان یک رشته دانشگاهی تدریس می شود، گفت: زیرساخت های حیاتی و ضروری در شهرها بسیار پیچیده شده است که حتی رشته های مهندسی و تخصصی فعلی در کشور پاسخگوی این نیاز نیست و ما هنوز رشته حفاظت از زیرساخت در دانشگاه‌های کشور نداریم.

ریس سازمان پدافند غیر عامل کشور افزود: زیرساخت های شهری به سرعت در حال گسترش بوده و تعریف خاص خود را دارد. در دسته بندی‌های جدید فقط در حوزه شهری نزدیک به 30 نوع زیرساخت وجود دارد و باید به مقوله حفاظت از زیرساخت های شهری به صورت جدی تر توجه شود.

سردار جلالی گفت: از دیگر مقولات اساسی پدافند غیر عامل بخش پاسخ اضطراری به حوادث و تهدیدات است که بسیار مهم و ضروری بوده و طیف وسیعی از طرح ها و اقدامات را در بر می‌گیرد. اولین اقدام آن نیز کاهش دائمی آسیب پذیری است و گام دوم مصون و مستحکم ساختن آن است.

وی در بخش رویکردهای نوین پدافند غیرعامل به بروز و توسعه فناوری های نو در ذات زیر ساخت‌های شهری اشاره کرد و گفت: فناوری‌ها برای خدمت رسانی بر اساس تکنولوژی‌ها در شهرها به وجود می‌آیند و با شهرها ترکیب شده‌اند. تقاطع و روی هم افتادگی کارکرد زیرساخت‌ها باهم و افزایش ضریب وابستگی های متقابل آن‌ها موضوع مهم یک شهر است. بنابراین وجود یک مشکل و یا مسئله در زیرساخت‌های شهری را نمی‌توان بدون دانش سیستمی حل کرد.

سردار جلالی گفت: جمعیت کشور به سمت شهرنشینی رفته است و طبق آخرین آمار 72 درصد شهرنشین در مقابل 28 درصد روستایی نشان می دهد که تولید شهرهای بزرگ خارج از کنترل است و سیل مهاجرت به شهرها افزایش یافته و پدیده هایی مانند حاشیه نشیی را به وجود آورده است. بر همین اساس تنوع زیر ساخت های شهری نیز افزایش یافته است.

وی با بیان اینکه تنوع زیرساخت‌های شهری با سه درجه اهمیت کلیدی، ضروری و لازم با شاخص درون شهری تعیین شده است و با این نگاه در اداره شهرها با چالش های جدی روبرو هستیم، افزود: به‌ خصوص در تهران که ویژه است، از کلانشهر هم عبور کرده و به ابرشهر رسیده است. در دنیا حدود 25 شهر در مقیاس تهران وجود دارد که در عین حال به دلیل تحولات اقتصادی و اجتماعی در حال رشد هستند. در خیلی از کشورها به دنبال مدیریت اداره بر اساس ابر شهرها هستند و حوزه های استراتژیک شهری ایجاد شده است و دیگر مدیریت طبق شهرهای کوچک پاسخگو نیست.

سردار جلالی گفت: فناوری ها هم فرصت‌ و هم تهدید هستند، بنابراین یکی از ویژگی های تهدیدات جدید این است که اختلاط شدید در فرصت و تهدید دارند و شناخت پدیده و شناسایی پدیده ها نگاه هوشمند می خواهد تا تهدید ها و فرصت ها را از هم مجزا کند و از فرصت ها بهره برداری و با تهدیدات مقابله کند. اصلی ترین موضوع مدیریت بحران احتمالی در حوزه زیرساخت ها کنترل ضریب وابستگی زیرساخت ها به‌هم است که باید حتما سالیانه چندین بار با برگزاری مانور این موضوع تمرین شود.

به عقیده وی، امروزه تامین امنیت زیرساخت های نرم در مدیریت شهری که مبتنی بر شبکه سایبری مثل شبکه فروشگاه ها، خرید ، دولت الکترونیک، شهر هوشمند و ... هستند یک موضوع جدی و اساسی است و باید اولین مقررات برای آن نوشته شود و پلت فرم های خاص بومی برای زیرساخت های نرم شهری تولید شود که 90در صد آن را می توان در داخل کشور تولید کرد.

رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور، در بخش چالش‌های راهبردی و مسائل اساسی پدافند شهری نیز به آسیب پذیری زیرساخت های شهر در برابر تهدیدات پایه شهری، چالش هماهنگی در طرح های پاسخ غیر نظامی به حوادث و تهدیدات شهری، آسیب پذیری زیر ساخت های شهری وابسته به فضای سایبری (هوشمندی تعجیلی) و موجود مراکز پرخطر همجوار مراکز جمعیت و نبود طرح های آمادگی پاسخ اشاره کرد و افزود: متاسفانه مراکز پر خطر برای مردم در حوزه‌های شهری توسعه زیادی پیدا کرده است که در محیط‌های شهری این مراکز پرخطر در داخل شهر و اطراف آن باید جمع آوری شود. چون تهدیدات جدی برای شهرها محسوب می‌شوند. هر کارخانه‌ای که بخواهد در شهر بماند باید دوایر تولید خطر آن زیرساخت در سه دایره قرمز ، نارنجی و سبز مشخص شود و الزامات ایمنی متناسب با آن را رعایت نماید و نه تنها نهاد شهرداری بلکه سایر دستگاه ها و سازمان پدافند غیرعامل باید نسبت به رعایت الزامات ایمنی هشدارهای لازم را بدهند.

سردار جلالی در ادامه از دیگر چالش های راهبردی و اساسی پدافندشهری به رصد و پایش شناسایی و هشدار دهی تهدیدات و حوادث شهری اشاره کرد و گفت: موضوع اساسی دیگر این است که سیستم های رصد هشدار هم نوین و غیر نوین نداریم. در مورد بوی نامطبوع تهران سیستم های لازم شناسایی طیف‌های متفاوت بوی نامطبوع وجود ندارد و باید شبکه پایش و رصد آن تشکیل و پدافند غیر عامل شهری به این موضوع وارد شود.

وی ادامه داد: موضوع حفاظت از مردم نیاز به زیرساخت های لازم دارد که هر شهری باید بتواند یک سوم جمعیت را تخلیه کند، اسکان اضطراری بدهد و بعد از حادثه به محل بازگرداند و هنگام حادثه نیز بتواند آن را اداره کند.

بر اساس گزارش سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، سردار جلالی همچنین در خصوص کنترل میزان وابستگی های بین زیرساخت های شهری به یکدیگر گفت: توصیه می کنم شهرداری تهران نسبت به این موضوع حداقل سالی 4 مانور برگزار کند تا وابستگی زیرساخت ها بهم مشخص و کنترل شود و مشخص شود چقدر می توان در شرایط اضطراری به آنها اعتماد کرد.

وی با بیان اینکه متاسفانه در زیرساخت های شهری مشکلات بسیاری وجود دارد و بدون ملاحظه و بهم ریخته است افزود: نبود سیستم فرماندهی واحد شهری برای پدافند شهری نیز بسیار مهم است که باید به آن توجه شود. چون شهرها در زمان تهدید نیاز به فرمانده دارند و جزو الزام شهرهاست و این فرمانده باید زیرساخت های لازم را در اختیار داشته باشد.

وی در ادامه از مراکز پرخطر شهری همجوار مراکز پرجمعیت و نبود طرح های آمادگی پاسخ، آماده نبودن فضاهای پناهگاهی و امداد و اسکان موقت چند منظوره به عنوان دیگر چالش های راهبردی و مسائل اساسی پدافند شهری نام برد.

منبع: ایسنا