برج طغرل سال‌هاست کج شده است

اعتمادآنلاین| خبرها که احتمال کج شدن برج طغرل (بنای سلجوقی) در شهر ری منتشر شدند، حرف و حدیث‌های بعد از انتشار خبر و تکذیب‌های اولیه نیز آغاز شدند، حتی کار به جایی رسید که یکی می‌نوشت «چشم‌تان کج می‌بیند» و دیگری می‌گفت «صاف بایستید، تا کج نبینید»،‌ اما اظهار نظرهای کارشناسی می‌گویند حرف از شوخی گذشته، آن‌قدر که 20 سال قبل انحراف‌ها وجود داشته و به جای این‌که در این مدت زمان طولانی با بررسی و پایش برج از نظر زمین‌شناسی تا کنون به راهکارهای مناسبی دسترسی رسیده باشند، به نظر می‌رسد دست روی دست گذاشته‌اند تا 20 سال بعد، یعنی امروز که باز هم حرف‌اش به میان بیاید و کارشناس برای بررسی وضعیت این اثر تاریخ و نفیس بفرستند.

در طول 20 سال امکان پایش برج وجود داشت

این جمله را کوروش محمد خانی - کارشناس ژئوفیزیک و متخصص پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در باستان‌شناسی - به ساده‌ترین زبانِ حفاظت از آثار تاریخی به ایسنا می‌گوید:‌ «در طول 20 سال گذشته تا امروز امکان این وجود داشت تا با پایش (مانیتورینگ) این برج به روش‌های علمی امروز مثل فتوگرامتری در مدت زمان‌های معین، میزان انحراف برج ودرنتیجه نشست زمین را در این محوطه مشخص کرد.»

شاید مجبور شویم سیستم آبیاری محوطه‌ی برج را تغییر دهیم

مرتضی ادیب‌زاده - معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران - اما در این باره به ایسنا می‌گوید: پرونده‌ی سال 1379 این برج تاریخی وجود دارد. در همه‌ی تصاویر آن زمان، این انحراف از محور وجود دارد، بازدید چهارشنبه (16 بهمن) نیز برمبنای این بود که بررسی شود آیا تغییر و انحرافی نسبت به آن دوره وجود دارد یا خیر. بر این اساس در بستر اطراف و نه در محوطه و پایه‌های برج و رینگ بتونی که دور آن در پایین کار کرده‌اند، هیچ کدام آسیب ندیده اند و حتی یک ترک نیز در بدنه ندیده‌اند.

او ادامه می‌دهد: با این وجود باز هم این را وضعیت را به طور کامل پایش می‌کنیم و در حال مذاکره‌ایم تا شاید اعتبار برای مستندسازی دقیق و پایش مستمر آن تامین کنیم، چون باید یکسری دستگاه‌های سنسورهای کرنش‌سنج و لرزش‌های محیطی و تاثیری که از اطراف می‌گیرند روی بنا نصب کنیم تا خیال‌مان راحت شود.

وی با بیان این‌که مشکل ما رطوبت زیاد خاک است، توضیح می‌دهد: در کاوش‌های باستان‌شناسی که در مجمتع تجاری فرهنگی کنار آن شخصا انجام دادم، در همه‌ی گمانه‌ها این رطوبت بالا بود، به خصوص هرچه قدر که به دیوار برج نزدیک می‌شدیم. حتی لوله‌های آب شناسایی شدند که که بعدا سازمان آب آن‌ها را قطع کرد. این نشان می‌دهد تراکم زیاد بافت فرسوده که قبلا کنار آن بوده رطوبت زیادی را در این سال‌ها به خاک بستر برج تزریق کرده است.

ادیب‌زاده با تاکید بر این‌که در این شرایط نیاز است تا یک مطالعه خاک‌شناسی و حتی هیدرولوژی در منطقه انجام شود و شرکت آب و فاضلاب درباره‌ی سفره‌های آب زیرزمینی و انشعابات موجود بررسی‌ها را انجام دهد، اظهار می‌کند: اگرا ین خطر را احساس کنیم، حتما مجبور می‌شویم که باغچه‌های محوطه‌ی برج و سیستم آبیاری را تغییر دهیم و وضعیت آب داخل حوض را کنترل کنیم تا خاک اطراف آن و پایه‌ها خشک بمانند.

کارشناسان میراثی برج را بررسی کردند

از سوی دیگر و براساس همین بررسی‌ها، چهارشنبه 16 بهمن پرهام جانفشان - مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران - در نامه‌ای به محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی - از بازدید کارشناسان اداره کل استان تهران در همان روز از برج طغرل خبر می‌دهد و بر این اساس نتیجه‌ی بررسی‌ها را اعلام می‌کند.

در بخشی از این نامه آمده است: «کارشناسان اداره کل در حوزه‌های تخصصی سازه و مرمت بنا در 16 بهمن ، از برج طغرل بازدید کرده و همه موارد کالبدی و محیطی برج را بررسی کرده‌اند. پیرو بازدید میدانی و بررسی صورت گرفته به استحضار می‌رساند نحوه استقرار برج و انحرافات شاقولی و ایستایی بنا نسبت به مستندات موجود در پرونده اقدامات مرمتی (تهیه شده در سال 1379) تغییری نداشه است. در ضمن هیچ‌گونه شواهدی از ترک‌خوردگی روی بنا یا اثرات نشست بر روی سطح پیرامون و بستر قرارگیری برج دیده نشد.»

همه‌ی مستندات در میراث فرهنگی تهران وجود داشته، اما آیا واقعا هیچ‌کدام از مسوولان دوره‌های گذشته تا امروز از انحراف برج اطلاعی نداشته‌اند که اجازه‌ی ساخت مجتمعی فرهنگی در ضلع شرقی‌اش را می‌دهند و حتی کارشناس باستان‌شناس آن زمان و معاون میراث فرهنگی امروز را به عنوان باستان‌شناس در آن زمان برای بررسی آن محوطه می‌فرستند تا گودبرداری در چند متری برج هم مزید بر علت برای باز شدن راهِ تخریبِ بنا شود.

منبع: ایسنا