گزارش بیشتر مردم یا افزایش خطاهای کادر پزشکی؛ علت رشد پرونده‌های قصور پزشکی چیست؟

اعتمادآنلاین| نیلوفر حامدی- «در سال‌های اخیر شاهد افزایش شکایات از کادر درمانی و جامعه پزشکی بوده‌ایم؛ دلایلی مختلفی موجب رشد شکایات شده است که از آن جمله می‌توان به رعایت نکردن اخلاق حرفه‌ای از سوی پزشکان و کادر درمانی اشاره کرد.» بابک سلحشور، مدیرکل امور کمیسیون‌های سازمان پزشکی قانونی کشور، آذر 98 این موضوع را اعلام کرد. آن هم در حالی که طی هفت ماه نخست سال جاری، پرونده‌های قصور پزشکی 8.4 درصد رشد داشته است (بیشتر بخوانیم) .

بر اساس این گزارش، در این بازه زمانی از کل پرونده‌های قصور پزشکی نوبت اول مورد بررسی در پزشکی قانونی یک هزار و 931 مورد تبرئه و یک هزار و 559 مورد نیز منجر به محکومیت شد. همچنین بیشترین میزان شکایت در قصور پزشکی نوبت اول با 579 مورد مربوط به رشته دندانپزشکی بوده که 370 مورد آن به محکومیت و 209 مورد به تبرئه انجامیده است.

پس از آن، جراحی زنان و زایمان با 454 مورد، جراحی عمومی با 396 مورد، جراحی ارتوپدی با 290 و پزشکان عمومی با 261 مورد بیشترین موارد شکایت را داشته‌اند.

همچنین آمار شکایات از گروه‌های پرستاری از ابتدای فروردین تا پایان مهر سال جاری 169 و شکایت از مسئولان فنی مراکز درمانی 148 مورد بوده که به ترتیب در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشد 6.3 و 4.1 درصدی پیدا کرده است. در این مدت میزان شکایت از گروه‌های غیرپزشکی 137 مورد بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با کاهشی جزئی مواجه بوده است.

طبق آنچه مدیرکل امور کمیسیون‌های سازمان پزشکی قانونی کشور گزارش داد، بر اساس تحقیقات میدانی انجام‌گرفته، 60 تا 70 درصد دلایل شکایت از کادر درمانی و پزشکی به موضوع اخلاق حرفه‌ای و پزشکی کادر درمان برمی‌گردد. نتایج این تحقیقات نشان داده است که رعایت ضوابط و موازین اخلاقی کادر پزشکی با بیمار و همراهان او و نیز داشتن رفتار خوب با آنها می‌تواند تا اندازه زیادی جلوی این خطاها را بگیرد؛ چراکه توضیح ندادن در مورد عوارض اقدام درمانی پیش از شروع درمان خود عامل دیگری در افزایش میزان شکایات است.

مردم در مواجهه با خطای پزشکی باید چه‌کار کنند؟

در مجموع باید گفت اگر مردم مشکلی در روند درمان یا اقدامات پزشکی پیدا کنند، چه ناشی از جراحی‌های مختلف و چه اقدامات غیرجراحی، می‌توانند به یکی از این مراجع مراجعه کنند:

دادسرای ویژه امور پزشکی که از این طریق می‌توانند دیه و خسارات واردشده را مطالبه کنند و اگر پزشک مرتکب قصور شده باشد، مجازات او را هم از دادگاه بخواهند.

شورای حل اختلاف که در واقع به پرونده‌هایی که دیه درخواستی در آنها کمتر از پنج میلیون تومان باشد رسیدگی می‌کند.

دادسرای انتظامی سازمان نظام پزشکی که نتیجه آن برخورد انتظامی با پزشک خواهد بود و طیف وسیعی از اقدامات از توبیخ کتبی تا لغو پروانه طبابت به شکل دائمی را در بر می‌گیرد.

باز هم باید تاکید کرد که در اکثر موارد می‌توان هم به سازمان نظام پزشکی و هم به محاکم دادگستری همزمان مراجعه کرد و هیچ‌یک مانعی برای صلاحیت دیگری محسوب نمی‌شود.

یک جامعه‌شناس: خطای پزشکی بر اعتماد مردم به قدرت‌های بالادستی اثر سوء می‌گذارد

امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس، معتقد است پزشکان یک جامعه از مهم‌ترین اقشار برای حفظ رابطه اعتماد و امنیت بین مردم و قدرت‌های بالادستی هستند: «باید پذیرفت که در ایران هنوز شغل‌ها توان آن را دارند که به افراد ارج و منزلت اجتماعی دهند. پزشکان هم جزو افرادی هستند که به خاطر شغل‌شان احترام ویژه‌ای کسب می‌کنند. در چنین شرایطی، تصور کنید که اگر از این قشر خطای حداقلی سر بزند، تا چه اندازه می‌تواند روی اعتماد و حس امنیت مردم به قدرت‌های بالادستی تاثیر بگذارد.»

او ادامه می‌دهد: «متاسفانه در سال‌های اخیر موضوع قصور پزشکی باعث شده این اعتماد متزلزل شود و جز جامعه پزشکی، هیچ‌کس نمی‌تواند این اعتماد ازدست‌رفته را برگرداند.»

قرایی‌مقدم تاکید می‌کند: «البته نباید فراموش کرد که پزشکان نیز همچون بقیه انسان‌ها احتمال دارد که مرتکب اشتباهی شوند، اما ارتباط تنگاتنگ این کار با سلامت و جان انسان‌ها موجب شده این خطا، بیش از هر اشتباهی خود را بروز دهد و در جامعه بی‎اعتمادی به وجود آورد.»

اصلی‌ترین نهاد مسئول در زمینه خطای پزشکی کجاست؟

یکی از دلایلی که باعث شده آمار پرونده‌های خطای پزشکی در سال‌های اخیر افزایش پیدا کند نه فقط بالا رفتن خطای پزشکان که بیشتر شدن آگاهی مردم در مورد پیگیری‌های حقوقی در این زمینه است. دادخواهی بیشتر جامعه در این مورد سبب شده تعداد پرونده‌ها هم افزایش یابد. اتفاقاً از پس همین آگاهی است که پزشکِ خطاکار شناخته و راه و رسم‌الخطش از سایر پزشکانی که با مسئولیت‌پذیری بالا کار می‌کنند جدا می‌شود.

سازمان نظام ‌پزشکی در زمینه برخورد با قصور پزشکی یک تشکیلات دادرسی دارد که برای بررسی این موضوع، در صورت صحت اثبات شاکی مبنی بر رخ دادن قصوری از سوی یک پزشک یا پرستار، در صدد جبران این مساله برمی‌آیند.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور، وظیفه بازرسی و نظارت بر موسسه‌های پزشکی، مطب‌ها و مراکز درمانی را بر عهده دارند و اگر با جرم و تخلفی برخورد کردند، باید حسب مورد آن را به دادسرای ویژه جرائم پزشکی و دارویی یا شعبه خاص دادگاه‌های عمومی و انقلاب در مراکز استان‌ها یا شعب ویژه پزشکی و دارویی سازمان تعزیرات حکومتی یا دادسراهای انتظامی نظام پزشکی ارسال کنند.

البته باید تاکید کرد که مرجع رسیدگی به تقصیرات پزشکی همان‌گونه که اشاره شد، در تهران، دادسرای ویژه جرائم پزشکی و دارویی و در سایر شهرستان‌ها، دادسراهای عمومی و انقلاب است.