کارشناسان هشدار دادند؛ مصرف خودسرانه ویتامین جایز نیست

اعتمادآنلاین| برخی متخصصان تغذیه بر این باورند برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش دارند اما مصرف خودسرانه و بی رویه مکمل‌های حاوی این ریزمغذی‌ها ممکن است باعث بروز اختلالاتی در عملکرد بدن شود، بنابراین توصیه می‌شود در صورتی که فرد دچار کمبود مواد مغذی نیست، بهتر است آنها را از طریق منابع غذایی تامین و از مصرف مکمل‌ها بدون مشورت با پزشک خودداری کند.

مطالعات اخیر نشان می‌دهند هنوز هیچ روش اختصاصی وجود ندارد که با تقویت سیستم ایمنی بتوان از ابتلای افراد، به‌ خصوص افراد مبتلا به دیابت، به ویروس کرونای جدید (COVID-2019) پیشگیری کرد. به طور کلی آرامش (کنترل استرس)، خواب کافی و تغذیه مناسب می‌تواند منجر به بهبود عملکرد سیستم دفاعی بدن شوند.

یک متخصص تغذیه در این زمینه می گوید: در شرایط عادی و اضطرار لازم است تعادل و تنوع در مصرف مواد غذایی رعایت شود، دریافت ویتامین‌های مورد نیاز بدن برای افزایش سطح ایمنی و مقابله با بیماری و بهبودی، از طریق منابع غذایی تامین شود و منابع غذایی حاوی ویتامین‌ها و املاح هیچ گونه ارجحیتی بر یکدیگر ندارند.

مهدیه مدرسی تاکید می کند: از توصیه به مصرفه مکمل‌ها بدون نظر پزشک خودداری شود، زیرا مصرف دوزهای بالای ویتامین و مواد معدنی اثر محافظتی ثابت شده‌ای در پیشگیری از بیماری‌های عفونی ندارند.

وی با بیان اینکه اثر بخشی برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در ارتقا ایمنی بدن اثبات شده است، میافزاید: منابع غذایی ویتامین A به دو شکل منابع حیوانی و گیاهی است که منابع حیوانی از قابلیت جذب بهتری نسبت به منابع گیاهی برخوردار هستند. منبع غنی این ویتامین روغن کبد ماهی است و به میزان کمتری نیز در شیر و تخم مرغ وجود دارد. غلات صبحانه غنی شده با این ویتامین نیز از دیگر منابع به شمار می‌روند.

وی اظهار می دارد: ویتامین B6 در منابع حیوانی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، و لبنیات یافت می‌شود.

ویتامین B9 درمیوه‌های تازه، سبزیجات برگی، مخمر و حبوبات وجود دارد. ویتامین B12 در بدن توسط برخی باکتری‌های مفید ساخته می‌شود و همچنین در گوشت گاو، صدف، ماهی‌هایی مانند سالمون، تخم مرغ و شیر نیز وجود دارد.

این متخصص تغذیه با بیان اینکه ویتامین C علاوه بر اینکه یک آنتی اکسیدان است، باعث جذب بهتر آهن در بدن نیز می‌شود، ادامه می دهد: منابع این ویتامین شامل انواع فلفل، سبزی‌های برگ سبز مانند اسفناج و سبزی خوردن، توت فرنگی، گریپ فروت، گوجه فرنگی، انبه، لیمو، انواع کلم، مرکبات و کیوی است و این ویتامین در میوه‌ها و سبزیجات به وفور یافت می‌شود.

مدرسی اضافه می کند: ویتامین C بسیار حساس است، یعنی در اثر نگهداری طولانی مدت در یخچال، پختن، گرمای هوا و نور از بین می‌رود. پس محتوای ویتامین C در مواد غذایی گیاهی وابسته به فصل، شرایط و مدت زمان نگهداری، نحوه نقل و انتقال و نحوه پخت متفاوت است، دقت داشته باشیم که شواهدی مبنی بر مصرف مکمل آن در درمان بیماری ناشی از ویروس کرونا وجود ندارد.

وی می گوید: ویتامین D در ماهی‌های چرب (مانند سالمون، هالیبوت و کاد)، زرده تخم مرغ و روغن ماهی است و غنی‌ترین منابع ویتامین E شامل بادام، مغز تخمه آفتابگردان، و روغن‌های گیاهی مانند روغن‌های آفتابگردان، سویا، ذرت بوده و سلنیوم در انواع گوشت و غذاهای دریایی، غلات و لبنیات یافت می‌شود.

این متخصص تغذیه تصریح می کند: زینک برای تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس مفید است، گوشت‌ها، ماکیان، ماهی و خرچنگ منابع غنی از زینک هستند و به خاطر عدم وجود فیتات در آنها جذب زینک از این منابع بالاست و تخم‌مرغ و محصولات لبنی نیز عاری از فیتات هستند اما مقدار زینک در آنها نسبت به گوشت حیوانات کمتر بوده و غلات و حبوبات حاوی مقادیر متوسط از زینک هستند اما مقادیر بالای فیتات در آنها جذب زینک را مختل می‌ کند. میوه و سبزیجات زینک اندکی دارند.

مدرسی اظهار می دارد: گرچه آهن اثر آنتی‌اکسیدانی دارد و برای عملکرد هرچه بهتر آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در بدن لازم است اما از سوی دیگر، میکروارگانیسم‌های بیماری زا از این ماده معدنی برای رشد خود استفاده می‌کنند و مصرف زیاد آهن در زمان وجود تب و یا عفونت در بدن ممکن است عفونت را تشدید کند، زیرا با مصرف زیاد مکمل آهن باعث تشدید عوامل ایجاد کننده عفونت غذا می شود.

وی با اشاره به اینکه پروبیوتیک میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که در دستگاه گوارش زندگی می‌کنند و برای سلامتی انسان ضروری‌ بوده و می‌توانند قدرت دفاعی بدن را ارتقا دهند، می افزاید: برخی عوامل از جمله مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها، استرس‌های روانی، افسردگی، برخی بیماری‌ها، چاقی به ویژه چاقی شکمی و مصرف مداوم دخانیات، عواملی هستند که می‌توانند جمعیت پروبیوتیک‌ها را کاهش دهند، امروزه در صنعت غذا پروبیوتیک‌ها را به برخی مواد غذایی اضافه می‌کنند. ماست پروبیوتیک، دوغ پروبیوتیک (کفیر)، بستنی پروبیوتیک از جمله این محصولات هستند که مصرف آنها می‌تواند سودمند باشد.

طور کلی استفاده از مکمل ها نظیر ویتامین ها و املاح در درمان کرونا نقشی ندارند. استفاده از مواد غذایی حاوی ویتامینهای A، B، C، D، E، اسیدفولیک، چربی های امگا 3 و املاح روی و سلنیوم می تواند سیستم ایمنی را تقویت نماید و کمبود پروتئین ها، ویتامین ها و املاح می تواند باعث کم توانی سیستم ایمنی برای مقابله با عفونتها شود. بنابراین استفاده از مکمل ها تنها در افرادی که کمبود مواد موردنظر را دارند توصیه میشود و افراد سالم جامعه با پیروی از رژیم غذایی سالم و استفاده کافی از غلات سبزیجات و میوه جات نیازی به استفاده از مکمل ندارند.

رضا مسعودی کارشناس تغذیه نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: استفاده از مکمل ها مانند ویتامین ها و مصرف مواد غذایی حاوی ویتامینهای A، B، C، D، E، اسیدفولیک، چربی های امگا 3 و املاح روی و سلنیوم می تواند سیستم ایمنی را تقویت کند و کمبود پروتئین ها، ویتامین ها و املاح می تواند باعث کم توانی سیستم ایمنی برای مقابله با عفونتها شود ولی استفاده از مکمل ها تنها در افرادی که کمبود مواد موردنظر را دارند توصیه می شود و افراد سالم جامعه با پیروی از رژیم غذایی سالم و استفاده کافی از غلات سبزیجات و میوه جات نیازی به استفاده از مکمل ندارند.

وی می افزاید: مصرف هر گونه قرصی برای پیشگیری از ویروس کرونا یا هر بیماری دیگری، بدون تجویز پزشک پر خطر بوده و توصیه نمی‌شود.

مسعودی اظهار می دارد: با توجه به شیوع ویروس کرونا در جامعه بسیاری از افراد بصورت تهاجمی به دنبال مکمل‌ها هستند تا سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنند در حالیکه کمبودهای بدن را می توان با مصرف گروههای غذایی مختلف جبران کرد و نیازی به مکمل ها نیست.

وی درباره اینکه مصرف ویتامین D در این روزها برای عموم مردم ضرورت دارد یا نه؟ گفت: مصرف این ویتامین برای همه مردم ضروری نیست فقط افرادی که پزشک برای آنها ویتامین D تجویز کرده به مقدار مشخص باید مصرف شود.

منبع: ایرنا