بازسازی و بازتوانی در مدیریت بحران باید در کنار هم باشد

اعتمادآنلاین| امیر قادری در پاسخ به این سوال که طرح جامع ملی بازتوانی کشور چیست و چه نقشی در کاهش آلام و دردهای ناشی از مخاطرات طبیعی آسیب­ دیدگان دارد، افزود: با توجه به سوابق حوادث گذشته در کشور و بروز آسیب های جسمی، روانی و اختلال در تعاملات اجتماعی آسیب دیدگان آن این سازمان مدیریت بحران کشور بر آن شد تا با اهداف از پیش تعیین شده در صدد جلوگیری از بروز معضلات و مشکلات بوجود آمده در حوادث احتمالی کشور برآید.

وی ادامه داد: در همین راستا این سازمان با برگزاری جلسات متعدد کارشناسی با مسئولان و اساتید خبره و دستگاه های متولی امر بازتوانی کشور اقدام به بررسی وضعیت موجود، جمع آوری و احصاء نیازها، تعیین اهداف و برنامه های حوزه بازتوانی در حوادث کرد که در جلسات برگزار شده با دستگاه های اجرائی و مسئول و نیز اساتید دانشگاه و صاحب نظران امر تمامی ابعاد و مراحل بازتوانی مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفته و با نظر این کارشناسان چرخه مدیریت بازتوانی در دستگاه های اجرائی و مسئول با مد نظر قرار دادن شرح وظایف آنان تهیه و تدوین و مورد تصویب تمامی اعضا جلسات قرار گرفت که این طرح جامع مورد تایید و تصویب اعضا محترم شورای هماهنگی مدیریت بحران کشور قرار گرفت و برای اجرا به تمامی دستگاه های اجرایی و متولی امر (از سوی وزیر کشور و قائم مقام رییس شواری عالی مدیریت بحران) ابلاغ شد.

معاون بازسازی و بازتوانی سازمان مدیریت بحران با تعریف بازتوانی در بحث مدیریت بحران توضیح داد: بازتوانی شامل مجموعه اقداماتی است که برای بازگرداندن شرایط جسمی، روحی و روانی و اجتماعی آسیب دیدگان به حالت طبیعی به انجام می­ رسد.

قادری اضافه کرد: وقوع مخاطرات طبیعی معمولاً منجر به آسیب­ های جسمی و روانی، اختلال در تعاملات اجتماعی، معیشت و تخریب و اختلال در عملکرد سازمان­ ها و واحدهای ارائه خدمت می ­شود که خود آسیب جسمی و روانی بیشتری را درپی دارد.

وی اظهار داشت: همزمان با طی مرحله پاسخ به هر مخاطره، براساس ارزیابی خسارات و نیازها لازم است برنامه بازگردانی جامعه به حداقل شرایط قبل از وقوع مخاطره اجرا شود که در این راستا ضروری است به بازسازی و بازتوانی روانی، جسمی، اجتماعی، اقتصادی و معنوی جامعه آسیب دیده پرداخت.

معاون بازسازی و بازتوانی سازمان مدیریت بحران کشور گفت: بازتوانی با هدف کاهش آلام و دردهای ناشی از مخاطرات طبیعی آسیب­ دیدگان، جامعه محور بودن برنامه­ ها و اقدامات بازتوانی به منظور بهره­ مندی از ظرفیت ­های مردمی و مدیریت یکپارچه و جامع بازتوانی در تمامی سطوح مورد نظر این سازمان است که در طرح جامع بازتوانی پنج محور بازتوانی؛ شامل بازتوانی روانی، جسمی، اقتصادی، اجتماعی و معنوی مورد توجه قرار می گیرد.

وی افزود: بازتوانی روانی شامل حمایت­ های روان­شناختی پس از ضربه­ های روانی ناشی از مرگ نزدیکان و شوک حادثه و از دست رفتن اموال است که در مورد قربانیان و نیز امدادگران و مسئولان اعمال می­ شود و اقدامات حمایتی که پس از حوادث به افراد دارای ضایعات جسمی ارائه می­ گردد تا به علاوه بر پشت سر گذاشتن شرایط بحرانی به عنوان فردی مولددر جامعه خود به فعالیت بپردازند را بازتوانی جسمی می ­گویند.

قادری توضیح داد: بازتوانی اجتماعی نیز عبارت است از حمایت­ های اجتماعی خاص به بازماندگان و افراد آسیب ­پذیر و خانواده ­های بی ­سرپرست یا آواره، با هدف سازگاری با تأثیرات سوء حادثه ارائه می­ گردد و بازسازی و تقویت سرمایه اجتماعی شامل انسجام اجتماعی، ارتباطات اجتماعی و پیوستگی اجتماعی را به دنبال دارد.

وی گفت: پشتیبانی از وضعیت اقتصادی منطقه و محیط آسیب دیده که همراه با تخصیص و به کارگیری منابع در سطح گسترده بازتوانی اقتصادی گفته می شود که بازتوانی اقتصادی در مراحل کوتاه و بلند مدت و در راستای کاهش تأثیرات اقتصادی حوادث شامل ملموس و غیرملموس اجرا می­ شود.

معاون بازسازی و بازتوانی سازمان مدیریت بحران کشور با بیان اینکه معنویت بخش مهمی از ماهیت انسان است، افزود: از طرفی، حوادث طبیعی علاوه بر جسم، روان، اجتماعی و معیشت افراد متأثر، زندگی معنوی آنها را مختل می­ کند، در نتیجه تأمین نیازها و همچنین سلامت معنوی آسیب دیدگان نقش مهمی در درمان و بازتوانی آن­ها ایفا می­ نماید. از این­رو، بازتوانی معنوی به افراد و خانواده ­ها و جوامع کمک می ­کند تا از اعتقادات معنوی خود به عنوان منبع قدرت، امید و درمان استفاده کنند.

وی در خصوص استاندارد بازتوانی روانی نیز اظهار داشت: هدف از تدوین استاندارد بازتوانی روانی، تعیین اقدامات مربوط به حمایت­ های روان­شناختی به حادثه­ دیدگان است که معمولاً پس از بروز مخاطره دچار ضربه روانی شده و نیاز به دریافت درمان های مناسب روان­شناسی دارند که به منظور دستیابی به هدف یادشده، بازتوانی روان­شناختی در سه دوره «کوتاه ­مدت، میان مدت و بلند مدت» و طی سه مرحله به منظور ایجاد احساس امنیت روانی، حمایت در مراحل سوگ و اتصال مجدد به زندگی انجام می ­شود. این استاندارد در مورد ارائه خدمات در چارچوب تأمین سلامت جسمانی افراد و بحران­ های زندگی مانند طلاق، مرگ والدین، فرزندان و نزدیکان در شرایط عادی و همچنین حوادث و سوانح انسان­ ساخت کاربرد ندارد. همچنین بحران­ های حوزه امنیتی، اجتماعی و نظامی در دامنه کاربرد این استاندارد نیست. پس از تهیه و تدوین طرح جامع بازتوانی کشور، استاندارد های مدیریت مخاطرات بازتوانی - روانی با شماره ملی 21682 در سازمان ملی استاندارد ایران ثبت و نسبت به ابلاغ آن ها به دستگاههای متولی امر بازتوانی و استانداری ها اقدام شده است.

قادری با اشاره به استاندارد بازتوانی جسمی نیز گفت: هدف از تدوین استاندارد بازتوانی جسمی، تعیین راهکارها و اقداماتی برای پیش­بینی مخاطرات طبیعی و برنامه­ ریزی مناسب و منسجم به منظور کاهش اثرات ناشی از این مخاطرات بر روی جوامع انسانی و ارائه خدمات توانبخشی به افراد آسیب دیده برای نیل به اهداف چون «کاهش و یا به حداقل رساندن معلولیت و ناتوانی­ های ناشی از مخاطرات طبیعی و ارائه مطلوب خدمات مورد نیاز به افراد آسیب دیده»، «پیشگیری از بروز و شدت معلولیت با تأکید بر اقدام به موقع توانبخشی»، «تسهیل بازگشت­ پذیری سریع اوضاع به حالت اولیه و وضعیت طبیعی»، «توجه به تمامی جنبه­ های پیشگیری، کاهش معلولیت، مقابله با مخاطرات، ارائه خدمات توانبخشی و بازسازی امکانات در مراحل مختلف»، «ایجاد و افزایش ظرفیت در حوزه توانبخشی» و « افزایش سطح آمادگی و آگاهی کارکنان حوزه توانبخشی» است و این استاندارد برای مخاطرات غیرطبیعی کاربرد ندارد.

سازمان مدیریت بحران کشور یک سازمان هماهنگ کننده، سیاستگذار، هدایت کننده و نظارت کننده بر ایجاد آمادگی و مقابله در مقابل انواع حوادث است.

منبع: ایرنا