در دور تند عمیق شدن بحران‌های اقتصادی و اجتماعی هستیم

اعتمادآنلاین| سعید معیدفر، جامعه‌شناس در مورد تاثیر گرانی‌ها بر آینده کشور در حوزه مسایل و آسیب‌های اجتماعی گفت: دهک‌های آسیب‌پذیر ما هر روز بیشتر می شوند و فاصله بین طبقات اجتماعی و یا ضریب جینی در حال افزایش است. ما امروز در شرایطی قرار داریم که بجز کسانی که با رانت سروکار دارند و براساس آن رانت‌ها می توانند ثروت خود را حفظ کنند یا افزایش بدهند، شرایط برای دیگر اقشار جامعه موجب نگرانی است و دارا و ندار امروز احساس ناامنی می کنند و نسبت به آینده کشور و جامعه و دارایی‌های خود نگرانی دارند.

در دور تند عمیق شدن بحران‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بین‌المللی هستیم

دکتر سعید معیدفر، جامعه‌شناس در پاسخ به این سوال که گرانی و تورمی که در حوزه مسکن و سایر بازار‌ها شاهد آن هستیم چه تاثیری بر زندگی مردم و جامعه در آینده خواهد داشت اظهار داشت: ما در شرایطی قرار گرفته ایم که در دور تند عمیق شدن بحران‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بین‌المللی هستیم. شرایط بوجود آمده مجموعه ای از پارامتر‌های مختلف است که طی دوره‌های گوناگون به آن نرسیده ایم و نتوانسته ایم مشکلات را حل کنیم. این مسائل متراکم شده و لاینحل مانده اند و مشکلات کشور در برخی زمینه‌ها به مرحله ای رسیده است که تقریبا می توان گفت کشور را در برخی حوزه‌ها به بن بست کشانده است.

امروز خانواده ما بیشترین فشار را تحمل می‌کند/ گرایش افراد به ازدواج و فرزندآوری به شدت کاهش یافته

وی افزود: تنها راه خروجمان تغییر اساسی در برخی رویکردهاست، تا این تغییرات بنیادین رخ ندهد مشکلی حل نمی شود و مسائل هر روز عمیق تر و شدیدتر می شوند. حوزه‌های مختلف زندگی مردم به هم مرتبط است. ما اگر به حوزه‌های اقتصادی و مشکلات مادی زندگی مردم توجه نداشته باشیم به طور طبیعی این مساله آثار خود را با فقر و تبعیض و تورم و آسیب‌های اجتماعی و افزایش خشونت و خودکشی و واکنش‌های تند دیگری نشان خواهد داد. حتی امکان دارد این وضعیت به ایجاد مشکلاتی بین مردم و مسولان بینجامد که در سال‌های گذشته شاهد اعتراضات و اعتصابات و ناآرامی‌هایی از این دست بودیم. همچنین آثاری که بر فروپاشی خانواده دارد. امروز خانواده ما بیشترین فشار را متحمل است. این فشار‌ها می تواند برخی خانواده‌ها را نابود کند. امروز گرایش افراد به ازدواج و فرزند آوری کاهش یافته است، بخشی از این مشکل به ابهامی مربوط است که افراد نسبت به آینده کشور و جامعه دارند آیا در این فضا می شود تشکیل خانواده داد و به آینده ازدواج و فرزند آوری امید داشت.

وقتی امید از میان جامعه رخت می‌بندد... امروز جوانان بدون کار و آینده، به اقتصاد خانواده‌ها تحمیل شده‌اند

معیدفر با بیان اینکه متاسفانه وقتی امید از میان جامعه رخت می بندد افراد نسبت به آغاز کاری در جامعه دلسرد می شوند و همه این مواد از جمله ازدواج به تعویق می افتد اظهار داشت: امروز شاهد بالا رفتن خشونت در جامعه هستیم. ماجرای قتل رومینا شاید ناشی از تضاد‌های اجتماعی و ارزشی است اما افراد در برخورد با این تضاد‌ها می توانند رفتار‌های عاقلانه تری داشته باشند. من شک ندارم پدر رومینا با اینکه تحت تاثیر ارزش‌های اجتماعی و خانوادگی بود اما اگر وضعیت اقتصادی مناسبتری داشت شاید واکنش او به این مساله به نوع دیگری بود. متاسفانه امروز جوانان بدون کار و آینده به اقتصاد خانواده‌ها تحمیل شده اند. امروز تنها نهاد خانواده برای ما مانده است، خانواده ای که تنها رکن استقامت جامعه بود اما در حال کمرنگ شدن است. تا اینجا شدت بحران‌ها کمتر بود و قابل رسیدگی و کنترل بود اما فاصله بین درآمد و هزینه‌های خانوار و تبعیض، فاصله طبقاتی در ماه‌های اخیر بیشتر شده است. از نظر من جامعه‌شناس این وضعیت چیزی جز یک تحول اجتماعی را در پی نخواهد داشت در آن صورت کنترل آن از دست ما خارج است، انسان‌ها از فرایند عقلانی خارج می شوند. این امر می تواند زیان‌های شدیدی برای جامعه به همراه داشته باشد و می تواند موجب غارت و خشونت باشد و ناآرامی و ناامنی ایجاد کند.

آینده دشوار و نگران‌کننده

این جامعه‌شناس تصریح کرد: کشوری که فقر و فساد در آن به اوج رسیده و آستانه‌ها را شکسته، قطعا آینده دشوار و نگران‌کننده‌ای خواهد داشت، بارها شخصیت‌ها هشدار داده اند که ما به کجا می رویم ولی در بر همان پاشنه ویران می چرخد امری که تحلیلگران اجتماعی و اقتصادی پیش بینی کرده اند. اما گوش شنوایی نیست و حاضر نیستند قبل از اینکه دیر شود شرایط را برای ورود کسانی که می توانند اندکی از بروز بحران‌ها جلوگیری کنند فراهم کنند. متاسفانه برخی نخبگان جامعه خانه نشین شده اند یا مهاجرت کرده اند. سرنوشت چنین وضعیتی را بارها و بارها در قرآن خوانده‌‌ایم و در تاریخ نمونه‌هایی تجربه شده است.

دهک‌های آسیب‌پذیر ما هر روز بیشتر می شوند/ امروز دارا و ندار نسبت به آینده و دارایی‌های خود نگرانی دارند/ تنها انگل‌های جامعه از این شرایط سود می برند/ اوضاع امروز بر وفق مراد معدود متخلفین است

وی در مورد اینکه گسترش فقر برای کدام یک از گروههای جامعه پیش‌بینی می شود؟ گفت: من اقتصاددان نیستم و برای پاسخ به این سوال به عدد و آمار نیاز است. آنطور که من متوجه هستم دهک‌های آسیب پذیر ما هر روز بیشتر می شوند و فاصله بین طبقات اجتماعی و یا ضریب جینی در حال افزایش است. این مبحث به نگاهی اقتصادی نیاز دارد. ما امروز در شرایطی قرار داریم که بجز کسانی که با رانت سر و کار دارند و براساس آن رانت‌ها می توانند ثروت خود را حفظ کنند یا افزایش بدهند، شرایط برای دیگر اقشار جامعه موجب نگرانی است و دارا و ندار امروز احساس ناامنی می کنند و نسبت به آینده کشور و جامعه و دارایی‌های خود نگرانی دارند. امروز شرایط برای تعادل و ثبات اقتصادی فراهم نیست و تنها کسانی در چنین شرایطی می توانند خوشحال باشند که نه مولدان اقتصادی بلکه انگل‌های جامعه هستند. انگل‌هایی که با رانت و شیوه‌های بد تخلف می کردند. این افراد موجب تولید و بهبود و افزایش ثروت و اشتغالزایی در جامعه نبودند. در این شرایط نه تنها اقشار ضعیف که محتاج نان شب خود هستند بلکه سایر افراد جامعه و حتی ثروتمندانی که با رعایت اصول کار می کردند نیز از این وضعیت ناراضی هستند. اوضاع امروز بر وفق مراد معدود متخلفین است و بقیه افراد جامعه دچار ابهام و سردرگمی هستند.

معیدفر در پاسخ به این سوال که انتخابات ریاست جمهوری 1400 را در پیش داریم آیا فضای تبلیغات انتخاباتی نامزدها می تواند تغییری ایجاد کند؟ اظهار داشت: انتخابات گذشته امید مردم برای تغییر را کور کرده است. ناامیدی آنچنان مردم ما را گرفته است که نمی توان هیچ ذهنیتی در مورد انتخابات سال بعد داشت. جلوه ای از انتخابات سال آینده در انتخابات مجلس دیده شد و مشارکت مردم به اندازه زیادی کاهش پیدا کرد. حال اینکه در انتخابات مجلس می شد به شکل قومی و قبیله‌ای انگیزه‌هایی برای شرکت در انتخابات ایجاد کرد ولی در انتخابات ریاست جمهوری نمی توان به آن میزان رای دهی نیز امید داشت. زمینه رقابت کمرنگ شده است. وضعیت کشور بسیار سخت و پیچیده است و گمان نمی کنم شخصیتی باشد که بتواند همه این اوضاع را درست کند. حتی اگر انتخاباتی با مشارکت بالا داشته باشیم باز هم نمی توان نسبت برخی مسایل چندان امیدوار بود.

منبع: شفقنا