برنامه وزارت بهداشت برای کاهش 25 درصدی مرگ‌های زودرس

اعتمادآنلاین| علیرضا مهدوی معاون دفتر بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت درباره پروژه‌های اجرا شده توسط دفتر بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در چند سال اخیر، گفت: یکی از اولین اقدامات اجرایی پس از سال 92 بحث پزشک خانواده بود که برنامه ارائه خدمات ما از حالت عمودی خارج شد و در بسته ارائه خدمت برای گروه‌های سنی مختلف ارائه شد. سند پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر که از سال 93 آغاز شد سندی منسجم و جدی با کمک تمام ذی‌نفعان با محوریت کنترل 4 بیماری عمده قلبی_مغزی، دیابت، سرطان‌ها و بیماری‌های مزمن تنفسی شکل گرفت.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: بر اساس سند کنترل بیماری‌های غیرواگیر 13 هدف مشخص شد که تا سال 2025 میلادی یا 1404 به آن دست پیدا کنیم که مرگ و میر زودرس ناشی از بیماری‌های غیرواگیر را تا 25 درصد کاهش دهیم. برنامه‌های ما بر همین اساس تدوین شد و در قالب بسته ایراپن درآمد.

وی افزود: از سوی دیگر عوامل خطر مرتبط با این دسته بیماری‌ها شامل کم‌تحرکی، چاقی، تغذیه نامناسب و مصرف دخانیات نیز مورد توجه قرار گرفت. این سند یکی از منحصربه فردترین سندها در وزارت بهداشت است زیرا عمده‌ اعضای دولت، معاونین رئیس جمهور و... آن را امضا کردند و توسط شخص رئیس جمهور به کلیه دانشگاه ها بلاغ شده است که بر این اساس خدمات پیرامون بیماری‌های غیرواگیر ادغام یافته شده است. علاوه بر آن که مراقبت از چند سرطان شایع و غربالگری سرطان دهانه رحم، پستان و روده بزرگ نیز در دستورکار قرار گرفت و این موضوعات در قالب برنامه ایراپن صورت گرفت.

وی با اشاره به ادغام برنامه ایراپن از سال 1395، ادامه داد: ما پیش از آن غربالگری دیابت و فشار خون را در سیستم داشتیم ولی با ادغام پروتکل ایراپن، این مسیر از طریق تعیین خطر 10 ساله‌ حوادث کشنده و غیر کشنده قلبی_عروقی انجام شد. به دنبال آن خطر 10 ساله‌ حوداث کشنده و غیر کشنده برای افراد بالای 30 سال تعیین می‌شود. اگر فردی مبتلا یا مشکوک به دیابت، فشار خون، چربی‌خون و... باشد مورد کنترل قرار می‌گیرد. البته رخ دادن بحران‌هایی مثل پاندمی کووید19 توانست مشکلاتی را در برنامه‌های ما ایجاد کند.

وی افزود: پروژه ایراپن اکنون در جمعیت 50 هزار نفری هر یک از 63 دانشگاه‌ اجرا می‌شود که حدود 3 میلیون و 200 تا 3 میلیون و 500 هزار نفر در این پروژه دخیل هستند، استارت آن از هفته گذشته زده شد و روند اجرایی آن از اول مهر آغاز خواهد شد. با اینکه تحقق اهداف این برنامه کمی زمان بر است اما امیدواریم تا پایان سال گزارشی از پیشرفت اقدامات آن بتوانیم ارائه دهیم. این طرح ایجاد یک محیط نمایشی در هر دانشگاه است که تمام خدمات ایراپن را یکجا ارائه می‌دهد. قرار است مدل جدید ایراپن با مدل سنتی آن مقایسه شود. بر اساس دانسته‌هایمان می‌دانیم مدل فعلی هزینه‌اثربخشی بهتری دارد.

مهدوی با اشاره به اینکه پرونده الکترونیک سلامت زیرساختی برای ارائه راحت‌تر خدمات بود، تصریح کرد: برنامه‌هایی به دنبال این زیرساخت به فرایند کاری ما اضافه شد که تا پیش از آن وجود نداشت. برنامه‌ غربالگری شنوایی نوزادان و برنامه‌هایی در حوزه ژنتیک از دستاوردهای این زیرساخت بود. در سال 1397 موفق به دریافت گواهی حذف تراخم شدیم. با شروع به کار شبکه‌های بهداشتی کشور این بیماری که زمانی اولین علت کوری در کشور بود با خدمات ارائه شده مناسب حذف شد.

وی با اشاره به اجرای بسیج ملی کنترل فشارخون بالا در سال 1398، تاکید کرد: در این بسیج ملی بیش از 30 میلیون نفر از افراد بالای 30 سال در کشور مورد غربالگری قرار گرفتند و در صورت نیاز به پزشک ارجاع داده شدند. این بسیج توانست برآوردی از انرژی و توان سیستم باشد در حالی که همکاری سایر سازمان‌ها نیر با ما انجام شد.

معاون دفتر بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت ادامه داد: سال گذشته با بروز بیماری کووید19 تمام واحدها در وزارت بهداشت درگیر این موضوع شدند. خدمات ما برای مراقبت از بیماران به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا کاهش یافت و نگرانی برای بیماران مزمن شکل گرفت، زیرا در صورت ابتلا به کرونا ممکن است بیشتر در معرض عوارض ناخوشایند بیماری قرار گیرند. با استفاده از همان بستری که برای بسیج ملی کنترل فشارخون بالا در نظر گرفته شده بود، مباحث خود اظهاری در کووید19 نیز دنبال شد.

وی افزود: هفتمین دور پیمایش عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر در سال 1395 اجرا شد. در این پیمایش از سامانه الکترونیکی استفاده شد تا اطلاعات میزان شیوع بیماری‌های غیرواگیر به تفکیک استان‌های کشور بر خروجی سایت قرار گیرد. هشتمین دور این پیمایش نیز در بهمن ماه سال قبل آغاز شد و در حالی که 10 درصد از پیمایش پیشرفت کرده بود، با پاندمی کووید19 همزمان شده و متوقف شد. پیمایش ملی دیگری برای بررسی کیفیت مراقبت دیابت طی دو سال گذشته انجام شده است که به دلیل شیوع کرونا، فاز آخر آن تاحدودی باقی مانده است که امیدواریم تا پاییز نتایج آن مشخص شود.

مهدوی با اشاره به برنامه‌های کنترل بیماری‌های استخوانی_عضلانی، اظهار کرد: برنامه تعیین خطر شکستگی استخوان به شکل ایرانی نهایی شده و خدمات آن فعلا به دلیل پاندمی کووید19 متوقف شده است. از سوی دیگر برنامه‌های ممنوعیت تبلیغ کالاهای آسیب‌رسان به سلامت و اعلام لیستی از این کالاها در دستورکار ما بوده است.

منبع: ایسنا