پدیده سالمندان سرراهی در انتظار آینده جمعیتی ایران

اعتمادآنلاین| صالح قاسمی، پژوهشگر تحولات جمعیت و نویسنده مجموعه کتاب پژوهشی «جنگ جهانی جمعیت» در گفتگو با خبرنگار برنا با بیان اینکه ایران در آینده دچار پدیده «سالمندان سرراهی» خواهد شد، گفت: درمورد سالخوردگی جمعیت نکات زیادی مطرح شده است اما باید توجه کرد که موضوع سالمندی از دو بُعد قابل بررسی است که حیث فردی و بیولوژیک یکی از آنهاست.

او افزود: سالمندی از نظر بیولوژیک یک روند طبیعی از عمر انسان است و سالمندان بسیار قابل تکریم و احترام هستند و دین ما هم نسبت به سالمندان توصیه‌های روشنی دارد، بر این اساس حضور سالمندان در خانواده‌ها نور و برکت به‌همراه می‌آورد و سالمندی بخش اجتناب‌‌ناپذیری از عمر همه انسان‌هاست و نمی‌توان جلوی آن را گرفت.

قاسمی تصریح کرد: متاسفانه نگاه ما به سالمندی جمعیت مناسب نیست برای مثال براساس تعریف سازمان جهانی بهداشت سنین بالای 60 سال سالخورده تلقی می‌شوند و این سنین پیامدهایی در حوزه‌های مختلف دارد که در حوزه اقتصاد مهمترین پیامد مشاهده می‌شود چرا که نیروی کار کشور به‌صورت جدی کاهش پیدا می‌کند و وقتی نیروی کار کاهش پیدا کند ما نیازمند نیروی کار خارجی می‌شویم مانند همین اکنون که در برخی مشاغل از نیروی کار خارجی استفاده می‌کنیم.

قاسمی ادامه داد:‌ سالمندی جمعیت به‌معنای افزایش فشار اقتصادی به‌ روی اقشار مختلف جامعه است به این معنی که اگر امروز 9 نفر در سنین کار و فعالیت داریم که شاغل هستند و هزینه‌های بیمه و مالیات را پرداخت می‌کنند تا حقوق یک سالمند بازنشسته تأمین شود؛ تا سه دهه آینده ساختار جمعیت ما به‌گونه‌ای می‌شود که هر سه نفر باید تأمین هزینه و مخارج یک سالمند را به‌عهده بگیرند.

این نویسنده افزود: باتوجه به مسائل فوق، فشار اقتصادی به‌روی جامعه افزایش پیدا می کند، سن بازنشستگی بالا می‌رود و میزان بیمه و مالیات هم زیاد می شود بنابراین ساختارهای اقتصادی به‌شدت متأثر از سالخوردگی جمعیت خواهد شد و بر اثر کاهش جمعیت رونق اقتصادی و تولید ناخالص ملی کشور کم می شود به این معنی که کشور به واردات بیشتری نیاز پیدا می‌کند و ما به یک واردکننده بزرگ در منطقه تبدیل می‌شویم.

قاسمی با بیان اینکه افزایش سالمندان فشار زیادی بر شبکه بهداشت و درمان وارد می‌کند، گفت: یک سالمند 4 برابر یک جوان هزینه درمان دارد پس وقتی یک‌سوم جمعیت سالمند باشند فشار بر شبکه بهداشت و درمان به‌شکل قابل‌توجه‌ای افزایش پیدا می‌کند.

این پژوهشگر تحولات جمعیتی با اشاره به روند شکل گیری سالمندان سرراهی بیان کرد: در دهه آینده ما نسلی از سالمندان را خواهیم داشت که نه حمایت اجتماعی دارند و نه حمایت خانوادگی چرا که با الگوی تک‌فرزندی، بی‌فرزندی، و به‌طور کل کم‌فرزندی، زوج‌ها خودشان را از حمایت‌های دوره سالمندی محروم می‌کنند به این ترتیب فکر می‌کنیم که یکی از پیامدهای جدی که باید از الآن در حوزه پدیده‌های اجتماعی به آن فکر شود، موضوع سالمندان سرراهی است.

او افزود: ما این قشر جدید جمعیتی را "سالمندان رهاشده یا سرِراهی" می‌نامیم که فشار مضاعفی روی جامعه می‌گذارند چراکه تأمین مخارج آنها بسیار سنگین است و تنها یک‌سری از خیریه‌ها از پس آنها برمی‌آیند.

قاسمی در پایان اظهار کرد: باید همه نهادهایی را که در رابطه با سیاست‌های جمعیتی کشور مسئول هستند، پاسخگو کنیم و با مطالبه جدی و همگانی آنها را مجبور کنیم که به وظایف خودشان عمل کنند و همچنین خودمان به‌فکر آینده باشیم تا از ایجاد این پدیده جلوگیری کنیم.

منبع: ایلنا