وضعیت فرصت مطالعاتی دانشجویان دکتری مشخص شد

اعتمادآنلاین| در پی اعلام فراخوان خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) با عنوان "دغدغه‌ها یا مطالبات این روزهای دانشجویان چیست؟" که در آستانه روز دانشجو و با هدف انعکاس دیدگاه ها، نظرات، دغدغه ها و مشکلات دانشجویان در حوزه‌های مختلف رفاهی، صنفی و آموزشی در شرایط تعطیلی ناشی از شیوع کرونا ویروس دانشگاه‌ها اعلام شد، تعدادی از دانشجویان در خصوص وضعیت آزادسازی مدارک دانشجویان بورسیه به خارج، وضعیت اینترنت، شهریه بالا، فرصت های مطالعاتی، هزینه بودجه رفاهی دانشگاه ها و ...انتقاداتی داشتند که دکتر مجتبی صدیقی معاون وزیر علوم و رییس سازمان امور دانشجویان در گفت و گو با ایسنا ضمن تبریک روز دانشجو به این دغدغه ها پاسخ داد و تاکید کرد: مایل بودیم امسال نیز همانند سال های گذشته در روز دانشجو امکان ارتباط حضوری وسیع تری با دانشجویان می داشتیم که به دلیل شیوع کرونا عملا این ارتباط امسال وجود نداشت اما باید دانشگاه ها و دانشجویان به هر شکلی این واقعه تاریخی را حفظ کنند و این مناسبت در جریان حرکت های دانشجویی زنده نگه داشته شود.

در فراخوان ایسنا یکی از مخاطبان از افزایش شهریه دانشگاه ها در شرایط فعلی انتقاد کرده و گفت: در این شرایط اقتصادی و مالی سخت خانواده ها و تعطیلی خیلی از مشاغل چرا دانشگاه های آزاد و غیر انتفاعی امسال 20تا30درصد افزایش شهریه ثابت و متغیر داشتند.

دکتر صدیقی معاون وزیر علوم، در خصوص افزایش شهریه دانشجویان شهریه پرداز گفت: اینکه در شرایط فعلی وضعیت اقتصادی دانشجویان و خانواده های آنها نگران کننده است قابل درک می باشد و طبیعی است که افزایش شهریه دانشگاه های غیر دولتی و یا دانشجویانی که با هزینه شخصی در دانشگاه های دولتی تحصیل می کنند مورد انتقاد دانشجویان باشد، نکته ای که باید توجه داشت این است که هزینه های دانشگاه های دولتی و غیر دولتی که در آن دانشجویان با هزینه های شخصی تحصیل می کنند نیز تحت تاثیر تورم و هزینه های بالا قرار گرفته است. بنابراین این دانشگاه ها باید بر حسب درآمدی که دارند برای دانشجویان هزینه کنند.

رئیس سازمان امور دانشجویان تاکید کرد: موسسات غیر انتفاعی معمولا بنا دارند حداقل های افزایش شهریه را داشته باشند بسیاری از این موسسات نیز توانستند این حداقل ها را رعایت کنند و کمتر از نرخ تورم شهریه را افزایش دهند اما بالاخره باید به این موسسات نیز حق داد که برای پرداخت هزینه ها، حق الزحمه ها و همچنین سرپا نگهداشتن دانشگاه نیازمند درآمد هستند.

معاون وزیر علوم تاکید کرد: ما در وزارت علوم توانستیم از طریق صندوق رفاه این وزارتخانه کمک هایی را در بحث شهریه و سایر بخش ها به دانشجویان ارائه دهیم. به همین جهت این صندوق با سیاست جدید که در پرداخت وام های دانشجویی دنبال می نماید از جمله سوق دادن برخی از وام ها که مورد استفاده قرار نمی گرفت به سمت وام هایی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیردحمایت بیشتری را دنبال می کند. تلاش شده وام های ضروری خرید تجهیزات در اختیار دانشجویان قرار گیرد تا از این طریق مشکلات آنها کمتر شود و با رشدی هم که در اعتبار صندوق رفاه پیش بینی شده است امیدوار هستیم تا پایان سال بر اساس درخواستهایی که از سوی دانشجویان به دانشگاه ها داده می شود کمک های خود را ادامه بدهیم.

یکی دیگر از مخاطبان ایسنا به نام "محمد" نیز با ارسال پیامی در خصوص آزادسازی مدارک دانشجویان دکتری که به فرصت مطالعاتی خارج از کشور رفتند، گفت: چند ماهی است که فارغ التحصیلان مقطع دکتری که برای آزادسازی مدرک دکتری خود از طریق نامه عدم کاریابی اقدام می‌کنند، به بازپرداخت هزینه دوره فرصت مطالعاتی یا ارائه سابقه بیمه به میزان دو برابر طول دوره فرصت مطالعاتی ملزم می شوند.

وی ادامه داد: اکثر این دانشجویان در دوره‌ای به فرصت مطالعاتی رفته‌اند و البته در زمانی دکتری خود را شروع کرده‌اند که رویه آزادسازی مدارک به‌گونه‌ای دیگر بوده است. تا حدود اوایل تیرماه 1399، فرآیند بدین صورت بود که متقاضی مدارک خود را به مدت شش ماه در ادارات کاریابی قرار می‌داد و اگر آن اداره نمی‌توانست متناسب با آن مدرک، شغلی برای متقاضی پیدا کند، نامه‌ای مبنی بر عدم‌کاریابی ارائه می‌کرد.

به ادعای این دانشجو، متقاضی با این نامه می‌توانست به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه مربوطه مراجعه کند و اصل دانشنامه خود را به رایگان دریافت کند. حال سؤال اینجاست که در سال 1399 چه اتفاقی رخ داده است که به یک‌باره و بدون اعلام قبلی این قانون تغییر کرده است؟ و هزینه آزادسازی مدرک دکتری از صفر به حدود 200 میلیون تومان رسیده؟ حتی این قانون هنوز نیز اعلام رسمی نشده است!

وی اضافه کرد: متقاضی یک سال مدارک خود را در اداره کاریابی قرار داده و هزینه کرده است و وقتی برای آزادسازی مدرک خود اقدام می‌کند می‌بیند قانون جدیدی وجود دارد که عطف به ماسبق شده است که این کار در قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز مجاز نیست. علاوه بر این، تعداد زیادی از دانشجویان، قبل از تیرماه 1399 مدارک خود را به رایگان دریافت کرده‌اند و یک تبعیض جدی بین دانشجویان جدید و قدیم احساس می‌شود. شاید اگر این قانون اکنون اعلام شود، عده‌ای باشند که از ادامه تحصیل در مقطع دکتری منصرف شوند و برای زندگی خود برنامه دیگری بچینند، اما دانش‌آموختگان نمی‌توانند گذشته خود را تغییر دهند.

در پاسخ به این دانشجو نیز دکتر صدیقی به فرصت تحقیقاتی دانشجویان دکتری ورودی 96 اشاره کرد و گفت: امسال به دلیل شرایط کرونا عملا امکان اعزام دانشجویان به دوره های فرصت مطالعاتی خارج از کشور با کاهش جدّی مواجه شد، بر این اساس سعی شد در شش ماه اول امسال به دانشجویانی که در گذشته نامه حمایت مالی گرفته و موفق نشده بودند از این امتیاز استفاده کنند، فرصت بیشتری داده شود.

وی ادامه داد: بر اساس بررسی هایی که حدود آبان ماه جاری انجام شد سهمیه ای نیز برای فرصت تحقیقاتی دانشجویان در داخل و خارج از کشور اختصاص می یافت و با توجه به نرخ ارز برای فرصت تحقیقاتی خارج از کشور سهمیه های محدودی در نظر گرفته شد و به دانشگاه ها تاکید شد دانشجویانی که اعزام آنها به خارج از کشور کاملا ضروری است و باید بخشی از کار پایان نامه یا رساله آنها در خارج از کشور گذرانده شود در اولویت اعزام به خارج قرار بگیرد و ارز مورد نظر به این دانشجویان اختصاص یابد.

همچنین دانشجوی دیگری با عنوان "سارا" از مخاطبان ایسنا، در کامنتی عنوان کرد: ما دانشجویان ورودی سال 96 که قصد استفاده از فرصت مطالعاتی را داریم به دلیل عدم اعلام سهمیه ها بلاتکلیف هستیم و اینکه اگر هم بتونیم از فرصت استفاده کنیم باید به نرخ روز مدرک را آزاد کنیم.

در پاسخ به این مخاطب ایسنا نیز رئیس سازمان امور دانشجویان تاکید کرد: سهمیه فرصت مطالعاتی در دانشگاههای داخل کشور افزایش یافته و امیدواریم از فرصت های مطالعاتی داخل کشور استقبال شود و برای فرصت مطالعاتی خارج از کشور نیز همین سهمیه محدود پاسخگو باشد. در بخشنامه تاکید شده است که اولویت اعزام با ورودی های سال 96 است.

وی ادامه داد: در حال حاضر کم و بیش وصول پذیرش ها برای فرصت تحقیقاتی خارج از کشور شروع شده و صدور ویزا به تدریج آغاز شده و برای شش ماهه دوم سال جاری حدود 600 سهمیه فرصت تحقیقاتی خارج و داخل کشور پیش بینی شده است تا پس از مشاهده عملکرد دانشگاهها برای سال آتی تصمیم گیری شود.

رئیس سازمان امور دانشجویان در خصوص هزینه آزادسازی و تعهدات دانشجویانی که به فرصت تحقیقاتی خارج از کشور اعزام می شوند نیز گفت: در این زمینه موضوع به شکل واقعی و دقیق مطرح نشده است. در واقع دانشجویان دکتری که از فرصت تحقیقاتی استفاده می کنند تعهد حقوقی می دهند که دو برابر مدتی که از این فرصت استفاده می کنند در داخل کشور خدمت کنند یعنی این دانشجویان که به شش ماه فرصت مطالعاتی می روند باید یک سال در هر بخش اعم از دولتی، غیر دولتی و یا خصوصی این خدمت را ارائه دهند.

معاون وزیر علوم یادآور شد: تسهیلات فرصت تحقیقاتی دانشجویان جزو تسهیلات آموزش رایگان قرار نمی گیرد. چرا که اگر قرار بود جزو این تسهیلات باشد باید شامل همه دانشجویان دکتری می شد. در حالیکه در حال حاضر درصد اندکی از دانشجویان دکتری از این امکان استفاده می کنند و جمع زیادی از این دانشجویان در صف استفاده از این فرصت ها قرار دارند.

وی گفت: ما برای لغو تعهد آموزش رایگان ضابطه قانونی داریم، این دانشجویان با مراجعه به وزارت کار و بعد از شش ماه عدم کاریابی می توانند برای اخذ مدرک و لغو تعهد خود اقدام کنند. در واقع برای لغو تعهد آموزش رایگان ما ضابطه قانونی داریم اما برای لغو سایر تعهدها ضابطه مشخصی وجود ندارد. به همین جهت نهاد نظارتی به ما تذکر داد که این دو تعهد از یکدیگر جدا است و ما نمی توانیم با ضابطه لغو تعهد آموزش رایگان تعهد یکسال خدمت دانشجویان را لغو کنیم.

رئیس سازمان امور دانشجویان ادامه داد: کاری که ما در سازمان در حال پیگیری هستیم. اول اینکه تسهیلات بیشتری را برای انجام همین خدمت یکساله برای دانشجویان فراهم کنیم و محدوده آن را وسیع سازیم از جمله فعالیت های پژوهشی، تا آنها بتوانند این دوره را به سهولت سپری کنند، کار دوم این است که با نهاد نظارتی مذاکره می کنیم که با تفکیک تعهد آموزش رایگان دانشجویان و تعهد فرصت های تحقیقاتی، در مورد نحوه پیگیری تعهدات به نقطه نظر قانونی واحد برسیم.

یکی دیگر از مخاطبان ایسنا در پیامی به این خبرگزاری با بیان اینکه "سازمان امور دانشجویان از فارغ التحصیلان دکتری روزانه 200 تا 300 میلیون تومان برای آزاد سازی مدرک با وجود نامه عدم کاریابی درخواست کرده است"، گفت: بهانه این درخواست استفاده این افراد از فرصت مطالعاتی خارج است که در زمان خود حدود 40 میلیون کمک هزینه دریافت کرده اند و حالا به قیمت روز دلار بر خلاف تعهدات و رویه موجود قبلی باید باز پس بدهند.

این مخاطب در ادامه مدعی شد: سازمان امور دانشجویان تا کنون از انتشار متن ابلاغیه جدید خودداری کرده و پی گیری های چند ماهه حدود 600 نفر از فارغ التحصیلان دکتری روزانه در خم بروکراسی موجود به جایی نرسیده است. لازمه پیشبرد مقالات علمی داشتن ارتباط با محققین دیگر است ولی با این تصمیم جدید ریشه این ارتباطات خشکانده می شود.

دکتر صدیقی رییس سازمان امور دانشجویان در این رابطه تاکید کرد: اینکه بدون توضیح گفته می شود 200یا 300 میلیون برای آزادسازی مدارک گرفته می شود درست نیست. دانشجویی که مایل نبوده تعهد یکساله خود را انجام دهد و خودش به سازمان امور دانشجویان مراجعه کرده و درخواست خروج از کشور بدون سپری کردن تعهد را داشته است به هر حال مجبور شده است هم ارز ریالی دریافتی را مسترد نماید.

صدیقی افزود: ما دنبال گرفتن خسارت از دانشجویان نیستیم. کما اینکه تعداد زیادی از دانشجویانی که به فرصت تحقیقاتی خارج از کشور رفتند پس از بازگشت و فارغ التحصیلی، یکسال تعهد خود را نیز انجام دادند.

مخاطبی دیگر نیز در کامنتی با بیان اینکه هزینه های فرصت مطالعاتی کفاف زندگی آنها را در خارج از کشور نمی دهد، گفت: با پولی که وزارت علوم در اختیار دانشجویان قرار می دهد فقط می توانیم خانه اجاره کنیم و این هزینه ها کفاف زندگی و تغذیه را نمی دهد.

معاون وزیر علوم، در خصوص هزینه های رفاهی دانشگاه ها در شرایط شیوع کرونا ویروس نیز گفت: دانشگاه های ما در مدت بعد از شیوع بیماری در شرایط متفاوتی قرار گرفتند و دانشجویان نیز کم و بیش در دانشگاه ها حضور داشتند. در نیمسال جاری نیز بخشی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای انجام فعالیت های عملی مجبور به حضور در دانشگاه ها شدند. طبیعتا با حضور این دانشجویان بخشی از خدمات تغذیه ای و خوابگاهی ارائه می شود و شرایط تورمی کشور نیز امسال به گونه ای بود که همان درصد کمی که ما از خدمات تغذیه دانشجویان به دلیل عدم حضور بخشی از دانشجویان به دست آوردیم را پوشش داد. یعنی هزینه ها متناسب با سرانه پیش بینی شد و قراردادهای تغذیه ای دانشگاه ها بعضا تا چند برابر افزایش یافت. ضمن اینکه مقداری نیز زیرساخت های الکترونیکی که بسیاری از دانشگاه ها از آن محروم بودند تجهیز شد و حتی برخی از دانشگاه ها برای این کار مقروض نیز شدند و از اعتبارات طول سال خود استفاده کردند.بطورکلی شرایط هزینه های موجود در دانشگاه ها در سال جاری مقداری سخت بود.

وی تاکید کرد: برخی از دانشگاه ها در سال جاری در بحث خرید تجهیزات، کمک هایی را برای دانشجویان به صورت وام و یا بخشی رایگان انجام دادند . در بخش اینترنت نیز با وزارت ارتباطات هماهنگ شد تا سایت های آموزش مجازی که دانشگاه ها به این وزارتخانه معرفی می کنند را به صورت رایگان در اختیار دانشجویان و اساتید قرار دهند.

منبع: ایسنا