کشورهای همسایه به سراغ کدام واکسن‌ها رفته‌اند؟
بازار واکسن، بازاری که تا تابستان همین امسال شبیه به خیالی دور بود ناگهان گرم شد. برخی از این همسایگان به سمت شرق می‌نگرند، برخی به سمت غرب، برخی سبد خریدشان را محدود به این بلوک‌بندی‌های قدیمی نکرده‌اند و همین حالا هم با آنچه خریده‌اند واکسیناسیون بخشی از جمعیت‌شان را انجام داده‌اند.
اعتمادآنلاین| بازار واکسن، بازار به نظر دور از دسترسی که تا تابستان همین امسال شبیه به خیالی دور بود ناگهان گرم شد. برندها یک به یک از راه می‌رسند و هرکدام مثل مدل‌های لباس روی فرش قرمز قدم می‌زنند: ساخت روسیه، ساخت چین، ساخت امریکا، ساخت آلمان، ساخت بریتانیا.
کشورها بسته به اینکه چقدر زود دست به کار شده باشند، چقدر این نام‌ها به جیب‌شان بخورد و البته بسته به اینکه در فضای سیاسی بین‌المللی کجا قرار می‌گیرند از میان این نام‌ها انتخاب کرده‌اند و ماه‌ها است مذاکرات‌شان را پیش برده‌اند و حالا در صف خرید و دریافت و تزریق جلوتر یا عقب‌تر هستند.
از این معادله فعلا ایران را با تمام هیاهویی که در داخل و خارج بر سر خرید واکسن و چه خریدن و نخریدنش به پا شد باید کنار بگذاریم. فارغ از اینکه ما کجای این داستان ایستاده‌ایم، همسایگان ما چه می‌کنند؟ برخی از این همسایگان به سمت شرق می‌نگرند، برخی به سمت غرب، برخی سبد خریدشان را محدود به این بلوک‌بندی‌های قدیمی نکرده‌اند و همین حالا هم با آنچه خریده‌اند واکسیناسیون بخشی از جمعیت‌شان را انجام داده‌اند. یکی از همسایگان هم که گویا اصولا مشکلی به نام کرونا نداشته و هیچ موردی از ابتلا به ثبت نرسانده است. ببینید در بازار داغ واکسن، دور تا دور کشورمان چه می‌گذرد.
ترکیه: سینوواک بیوتک
پنجشنبه وزیر بهداشت ترکیه از امضای قرارداد خرید 50 میلیون دوز واکسن کووید 19 خبر داد. خبرگزاری آناتولی به نقل از «فاهرتین کوکا» نوشته که همراه با اعلام این خبر اولین محموله این واکسن شامل 3 میلیون دوز واکسن به این کشور وارد شده است. منظور از واکسن هم واکسن ساخت شرکت سینوواک بیوتک سسیاخت کشور چین است که در مرحله آزمایش‌های نهایی انسانی آن داوطلبانی از ترکیه هم شرکت داشتند.
به گفته وزیر بهداشت ترکیه، کمیته علوم این کشور مذاکرات تازه‌ای را هم برای تامین واکسن‌های تازه آغاز کرده است و روز پنجشنبه همراه با نهایی شدن خرید 50 میلیون دوز، توافقنامه‌ای برای خرید تا سقف 30 میلیون واکسن اضافه را امضا کرده که 4.5 میلیون دوز آن قطعی است. اما ترکیه می‌گوید قرار نیست به محموله چینی بسنده کند. آناتولی در گزارش خود آورده است که به گفته کوکا مذاکره برای خرید واکسن‌های ساخت «روسیه و انگلستان» هم در جریان است.
عراق: فایزر- بایون‌تک/ آکسفورد-آسترازنکا
در آخرین روزهای سال میلادی گذشته، عرب‌نیوز خبر داد که مسوولان بهداشت و درمان عراق تاییدیه اضطراری برای استفاده از واکسن فایزر- بایون‌تک صادر کرده‌اند.
قرارداد اولیه این کشور شامل 1.5 میلیون دوز از واکسن ساخت مشترک شرکت‌های فایزر و بایون‌تک می‌شد که فعلا قرار است 750 هزار نفر از جمعیت 40 میلیون نفری این کشور را پوشش دهد.
بنابر این توافقنامه قرار بر این بود که از آغاز سال نوی میلادی، دریافت واکسن‌ها به صورت گام به گام توسط عراق آغاز شود. پیش از این هم حسن التمیمی، وزیر بهداشت عراق به رسانه‌ها گفته بود که عراق به صورت کلی 17.5 میلیون دوز واکسن کرونا خریده است. خبرگزاری آناتولی به نقل از او نوشت: «16میلیون دوز از شرکت بریتانیایی آسترازنکا (با همکاری دانشگاه آکسفورد) و 1.5 میلیون دوز از شرکت امریکایی فایزر خریده است.» رییس‌جمهور عراق گفته است که تلاش می‌کند این واکسن برای تمام شهروندان رایگان باشد.
افغانستان: کوواکس
نیمه دوم آذر ماه اکمل سمسور، سخنگوی وزارت صحت عامه افغانستان اعلام کرد که واکسن کرونا تا هفت ماه دیگر وارد این کشور خواهد شد. خبرگزاری خاورمیانه به نقل از او نوشت: «با رسیدن اولین محموله، 3 درصد از جمعیت کشور تحت پوشش واکسن کرونا قرار می‌گیرد.»
سمسور اعلام کرد که ائتلاف بین‌المللی واکسن کرونا (کوواکس) برای 20 درصد جمعیت کشور واکسن کرونا تهیه می‌کند که در شش مرحله و نزدیک به دو سال در اختیار مردم قرار داده می‌شود. در هیچ‌یک از گزارش‌های منتشرشده در مورد واکسن کرونا و افغانستان هنوز اشاره‌ای به نام شرکت تولیدکننده واکسن نشده و باید دید از سبد کوواکس چه سهمی به این کشور تعلق خواهد گرفت.
پاکستان: سینوفارم
در آخرین روز از دسامبر سال میلادی گذشته، خبرگزاری رویترز از اسلام‌آباد گزارش داد که پاکستان 1.2 میلیون دوز واکسن از شرکت چینی سینوفارم خواهد خرید. «چادری فواد حسین»، وزیر علوم و فناوری پاکستان در توییتر خود خبر داده بود: «هیات دولت تصمیم گرفته است که 1.2 میلیون دوز از واکسن شرکت چینی سینوفارم را بخرد که برای کارکنان خط مقدم به صورت رایگان و تا سه ماهه اول سال 2021 تامین می‌شود.»
این کشور بنا بر گزارش‌ها 150 میلیون دلار برای تامین واکسن اختصاص داده است که برآورد می‌شود 5 درصد از حساس‌ترین بخش‌های جمعیت را پوشش دهد.
با توجه به جمعیت 220 میلیونی پاکستان، مقامات اسلام‌آباد در اوایل سال نوی میلادی تصمیم گرفتند مقررات مربوط به واردات و استفاده دارو را کمی آسان‌تر کنند و گفتند که الزاما خریدشان را محدود به تنها یک شرکت نخواهند کرد. فواد حسین رسما اعلام کرده بود: «اگر بخش خصوصی می‌خواهد هر یک از واکسن‌های تایید‌شده بین‌المللی را وارد کند مختار است.»
چند ماه قبل‌تر اداره تنظیم مقررات دارویی پاکستان اعلام کرده بود برای تست‌های انسانی مرحله سوم یکی از واکسن‌های چینی ضدکرونا به شرکت سنسینو، متعلق به آکادمی نظام پزشکی چین و موسسه بیوتکنولوژی پکن مجوز داده و امیدوار است چند میلیون دوز از واکسن آینده آنها را به دست آورد.
امارات متحده عربی: فایزر- بایون‌تک/ سینوفارم
اواخر تابستان بود که امارات اعلام کرد مجوز لازم برای استفاده اضطراری از واکسن شرکت چینی سینوفارم را صادر کرده است و آن را برای واکسینه کردن کادر درمان استفاده می‌کند. امارات خیلی زود وارد توافق با سینوفارم شده بود و بخشی از مراحل تست انسانی این واکسن هم در امارات انجام شد.
از ابتدای همه‌گیری کرونا تاکنون امارات و چین همکاری‌های خود در حوزه سلامت و دارو را به صورت مشخص در مورد واکسن کووید 19 افزایش داده‌اند.
این کشور اعلام کرده که در سال جاری تولید واکسن سینوفارم را در خود امارات آغاز می‌کند. با این حال امارات که اولین کشوری بود که مجوز استفاده گسترده از واکسن سینوفارم را صادر کرد، از سبد تولیدی واکسن‌های غربی هم غافل نماند و به سراغ واکسن فایزر- بایون تک هم رفت.
از هفته اول دی‌ماه، امارات واکسیناسیون رایگان تمامی شهروندان این کشور را (با توجه به اولویت گروه‌های مختلف به لحاظ آسیب‌پذیری) آغاز کرده است و به گزارش شبکه سی‌ان‌بی‌سی برای این واکسیناسیون گسترده از واکسن فایزر- بایون‌تک استفاده می‌کند.
کویت: فایزر- بایون‌تک
پیش از به پایان رسیدن سال 2020، تصویر شیخ صباح خالد الحمد الصباح، نخست‌وزیر کویت در حال تزریق واکسن کرونا منتشر شد که به عنوان اولین شهروند کویتی واکسن فایزر- بایون‌تک را دریافت کرد و به ملت اطمینان داد: «این واکسن امن است و توسط بسیاری از کشورها تایید شده است.» خبرگزاری فرانسه با انتشار این عکس و نقل قول از او خبر داد که کویت اولین محموله 150 هزار دوزی واکسن را از شرکت‌های نام‌دار آلمانی و امریکایی دریافت کرده است.
عربستان: فایزر- بایون‌تک
نیمه ماه دسامبر سال گذشته میلادی (آذر) دو محموله اول واکسن فایزر- بایون‌تک به عربستان سعودی رسید. شبکه الجزیره خبر داد که در اولین روز از ثبت‌نام، 150 هزار نفر برای دریافت واکسن به ثبت رسیدند. وزیر بهداشت این کشور جزو اولین افراد دریافت‌کننده واکسن روبه‌روی دوربین‌ها بود.
توفیق الربیعه همان روز به مردم اعلام کرد که واکسن امن است و دریافت عمومی آن در عربستان آغاز شده اما زدن واکسن کاملا بسته به انتخاب افراد است و اجباری نیست. ملک سلمان، پاشاه عربستان هم روز شنبه برابر نمایندگان رسانه‌ها واکسن تزریق کرد.
قطر: فایزر- بایون‌تک/ مدرنا/
آکسفورد- آسترازنکا
از اواخر سال گذشته میلادی قطر واکسیناسیون عمومی مردم را البته با اولویت گروه‌های حساس (بالای 70 سال، افراد با مشکلات چندگانه سلامت و کارکنان بخش درمان) آغاز کرد. الجزیره همان موقع به نقل از دولت قطر نوشت که امید می‌رود تا پایان سال 2021 کل جمعیت این کشور واکسن دریافت کرده باشند.
مرحله اول از واکسیناسیون در قطر با رسیدن محموله واکسن فایزر- بایون‌تک آغاز شد اما به این شرکت محدود نخواهد ماند.
قطر قراردادهایی هم برای خرید واکسن‌های ساخت شرکت مدرنا و واکسن ساخت آکسفورد-آسترازنکا امضا کرده است. الجزیره نوشته: «مقامات دولتی به ما اطمینان داده‌اند که واکسن کافی برای پوشش تمامی جمعیت کشور وجود خواهد داشت.»
بحرین: سینوفارم/ فایزر- بایون‌تک
پیش از پایان سال میلادی، بحرین هم به جمع کشورهایی پیوست که واکسیناسیون گسترده را آغاز کردند. سلمان بن حمد آل‌خلیفه، ولیعهد این کشور هم واکسنش را در برابر دوربین‌ها زد اما خیلی پیش‌تر از شروع واکسیناسیون در کشورش. ولیعهد این کشور در تابستان داوطلب دریافت واکسن در مرحله سوم آزمایش واکسن ساخت شرکت سینوفارم چین شد.
از هفته‌های گذشته شهروندان و ساکنان بحرین می‌توانند این واکسن را دریافت کنند. عرب‌نیوز به نقل از وزارت بهداشت بحرین نوشته است که مراکز بهداشت در سراسر کشور از ساعت 8 صبح تا 6 بعدازظهر هرروز آماده تزریق واکسن رایگان به تمام متقاضیان 18 سال به بالای واکسن هستند.
نکته قابل توجه در مورد بحرین این است که از هفته گذشته این کشور تبدیل به اولین کشوری در جهان شد که از طریق اپلیکیشن موبایلی به شهروندانش اجازه می‌دهد که اگر می‌خواهند برای دریافت واکسن‌شان هم وقت تعیین کنند و علاوه بر این از طریق همین اپلیکیشن به نام BeAware Bahrain می‌توانند مشخص کنند که واکسن سینوفارم را انتخاب می‌کنند یا واکسن فایزر- بایون‌تک را. سایت عربین بیزینس نوشته است که بحرین در نظر دارد روزانه 5 هزار نفر را واکسینه کند.
عمان: فایزر- بایون‌تک
در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس، عمان پس از عربستان بیشترین میزان درگیری با شیوع کرونا را داشت. با این حال در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس آخرین کشوری بود که آغاز واکسیناسیون را اعلام کرد.
خبرگزاری فرانسه گزارش داده است که عمان «مانند اغلب همسایگان خود واکسن فایزر- بایون‌تک را انتخاب کرده است.» این آخرین کشور شورای همکاری خلیج فارس هم البته سه روز مانده به پایان سال 2020 تزریق واکسن را آغاز کرد. در اولین گام افراد گروه‌های حساس در این کشور واکسینه خواهند شد.
ترکمنستان: ادعای «کشور عاری از کرونا»
روی نقشه سازمان جهانی بهداشت از میان موارد ثبت‌شده ابتلا به کرونا و مرگ در اثر این بیماری، به ترکمنستان که رسید عدد صفر ثبت شده است. این کشور که مدت‌ها است خود را کشور عاری از کرونا نامیده است تاکنون هیچ مورد ثبت‌شده‌ای از کرونا ارایه نکرده است.
این کشور بارها توسط رسانه‌ها بابت «پنهان‌کاری» در مورد کرونا مورد نقد قرار گرفته است اما به نظر می‌رسد بحث کرونا چنان جزو خطوط قرمز این کشور است که حتی سفیر بریتانیا در این کشور هم که چندی پیش دچار کرونا شده بود، در توییتر خود نوشت که به «ویروسی که در «دنیای فیزیکی» در حال گردش است.» دچار شده.» البته حرف از خرید واکسن در این کشور مطرح شده.
چندی پیش سایت خبری اورینت در ترکمنستان نوشته بود که این خرید قطعا انجام می‌شود و از ژانویه 2021 (ماه جاری) خرید و دریافت آن آغاز می‌شود. در این مطلب اسمی از شرکت یا شرکت‌های احتمالی نیامده بود اما 10 دی‌ماه خبرگزاری فارس در خبر کوتاهی در مورد دیدار الکساندرا درونوا، معاون وزیر بهداشت روسیه با بردی نیاز میاتیف، معاون وزیر خارجه ترکمنستان نوشت: «معاون وزیر خارجه ترکمنستان برای خرید واکسن روسی ضدویروس کرونا با نام Sputnik V ابراز تمایل کرد.»
ارمنستان: کوواکس
پاییز بود که ارمنستان اعلام کرد روسیه چند نمونه از واکسن تولیدی‌اش یعنی اسپوتنیک وی را به ارمنستان ارسال کرده است. اما از آن زمان تا کنون خبر موثقی در مورد احتمال خرید این واکسن از روسیه از سوی ارمنستان منتشر نشده است.
ارمنستان اعلام کرده که با داشتن 300 هزار نفر جمعیت در معرض خطر و آسیب‌پذیر در برابر کرونا برای دریافت 600 هزار دوز واکسن ثبت‌نام کرده که آن را از طریق کوواکس دریافت خواهد کرد. گایان ساهاکیان، معاون مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها ارمنستان به رادیو اروپای آزاد گفته است که انتظار می‌رود اولین محموله کوواکس تا ماه فوریه (ماه آینده) به ارمنستان برسد. او گفته است: «اولین واکسنی که کوواکس در اختیار کشورهای عضو قرار می‌دهد، واکسن تولیدی شرکت بریتانیایی آسترازنکا است. ما می‌توانیم از هر تولیدکننده دیگری هم واکسن تهیه کنیم اما هزینه بسیار زیادی دارد. آیا از پس این هزینه برمی‌آییم؟ معلوم است که نه. برای همین است که بیشتر امیدمان را بر امکانات کوواکس متمرکز کرده‌ایم.»
آذربایجان: نامشخص
از همان زمانی که واکسن اسپوتنیک وی، ساخت روسیه رونمایی شد، زمزمه استفاده کشورهای حوزه دریای خزر از این واکسن همسایه هم آغاز شد.
ماه گذشته دولت آذربایجان اعلام کرد که استراتژی تهیه و توزیع واکسن و دسته‌بندی گروه‌های دریافت‌کننده را آغاز کرده اما یک سایت خبری به نام JAM در باکو نوشت که دولت هنوز نگفته است که این استراتژی را بر پایه چه واکسنی بنا کرده.
کمی بعد و پیش از پایان گرفتن سال 2020 الهام علی‌اف، رییس‌جمهوری این کشور در یک نشست مجازی گفت که کشورش مدت‌ها است که وارد مذاکرات خرید واکسن شده و اسم تقریبا تمامی شرکت‌های تولیدکننده‌ای که به ذهنش رسید را به زبان آورد. کاسپین‌نیوز به نقل از او نوشت: «مذاکراتی با تولیدکنندگان برجسته واکسن مانند اسپوتنیک وی، آسترازنکا، سینوفارم، سینوواک، مدرنا، فایزر- بایون‌تک انجام شده است.» و در عین حال هیچ اشاره‌ای به اینکه نتیجه این مذاکرات چه بوده نکرد. آذربایجان هم البته از اعضای کوواکس است.
قزاقستان: اسپوتنیک وی/ فایزر- بایون‌تک
قزاقستان ماه گذشته به فاصله چند روز هم خبر از استفاده از واکسن روسی داد و هم استفاده از واکسن امریکایی- آلمانی. یک ماه قبل رادیو اروپای آزاد از قزاقستان خبر داد که تولید واکسن روسی اسپوتنیک وی در این کشور آغاز شده است و این مقدمه‌ای است برای آغاز واکسیناسیون گسترده در قزاقستان.
خط تولید این واکسن هم در شهر قراغندی با حضور عسکر مامین، نخست‌وزیر این کشور افتتاح شد. به گفته این رسانه به نقل از مقامات قزاق، برنامه واکسیناسیون شهروندان از ماه آینده (فوریه) آغاز خواهد شد.
چند روز بعد، دو سه روز پیش از پایان گرفتن سال 2020 سایت خبری New Europe خبر داد که قزاقستان قراردادی با شرکت امریکایی فایزر امضا کرده است.
روز 28 دسامبر این سایت به نقل از مرات شورانف، معاون وزیر بهداشت قزاقستان نوشت: «امروز ما قراردادی با شرکت فایزر امضا کردیم و آماده‌ایم با صدور اسناد ویژه این واکسن‌ها را به قزاقستان بیاوریم.» او توضیح داده بود که قیمت این واکسن دو برابر نمونه روسی‌اش بوده اما در مورد زمان ورود این محموله یا تعداد دوزهای خریداری‌شده توضیحی نداد.
شرط انتقال تکنولوژی
ایران که سابقه‌ای 100 ساله در تولید و ساخت واکسن در انستیتوی پاستور و 96 ساله در مرکز تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی دارد اینک در حال آزمایش‌های انسانی واکسن کووید19 است و بحث بر سر خرید واکسن از کشورهای خارجی هم داغ است. در این میان سخن از آن شد که تولید مشترک واکسن با برخی کشورها از جمله کوبا مستلزم همکاری برای تست‌های انسانی است.
آنچه مسوولان ارشد کشور بر آن تاکید کرده‌اند این است که در هیچ یک از مدل‌های خرید خارجی قرار نیست مردم جزیی از مراحل آزمایش باشند.
بنابراین باید هنگام بحث توجه داشته باشیم که ایران خواستار تولید مشترک و انتقال فناوری است و در صورتی می‌پذیرد که مطالعه بالینی هم صورت گیرد که انتقال تکنولوژی و فناوری هم انجام شود.
با این وضع کوبا تا این لحظه پذیرفته که کارآزمایی بالینی مرحله اول و دوم با نظارت ایران در کوبا انجام شود و فاز سوم در ایران به مرحله تولید مشترک انتقال فناوری صورت گیرد.
منبع: روزنامه اعتماد
دیدگاه تان را بنویسید