پرداخت طلب ویلموتس براساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی بود / شستا از بنگاه داری به سمت سهام داری درحال حرکت است

اعتمادآنلاین| شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) یکی از بزرگترین هلدینگ‌های اقتصادی کشور، که متعلق به سازمان تامین اجتماعی است، از ابتدای سال جاری وارد بورس شد تا علاوه بر اینکه شفافیت در این مجموعه به اجرا در آید، مطابق با قانون تامین اجتماعی به سمتی رود که از بنگاه داری خارج شود.

محمد رضوانی فر در آذر ماه 98، بعد مرتضی لطفی به عنوان مدیرعامل شستا منصوب شد. وی مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته اقتصاد نظری از دانشگاه امام صادق (ع) اخذ کرده و Ph.D مدیریت بازرگانی با گرایش رفتار سازمانی و منابع انسانی را از دانشگاه علامه طباطبایی دریافت کرده است.

او با 15 سال سابقه عضویت در هیأت علمی دانشگاه و تدریس در دانشگاه‌های امام صادق (ع) و تهران، یکی از موفق‌ترین مدیران کشور است که علاوه بر برخورداری از دانش نظری، سوابق اجرایی درخشانی دارد؛ راهبری و مشاوره بیش از چهل پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری، ارائه چندین و چند مقاله علمی / تخصصی و انتشار سه کتاب در حوزه مدیریت، دبیری علمی تعدادی کنفرانس ملی و بین‌المللی، از جمله مدیریت بازاریابی و فروش و مباحثات جدی در کنفرانس‌هایی در صنعت پخش از دیگر فعالیت‌های علمی ایشان به حساب می‌آید.

با رضوانی فر مدیرعامل شستا به گفت‌وگو نشستیم تا درباره اقدامات وی در مدت 2 ساله مدیریتش توضیح دهد و همچنین درباره برنامه‌های شستا برای ورود بیشتر به بازار سرمایه تشریح کند. رضوانی فر علاوه بر این به بزرگترین سوال این روز‌های بازنشستگان و کارگران، یعنی چرایی پرداخت طلب ویلموتس به فدراسیون فوتبال هم پاسخ داد.

در ادامه مشروح این گفت‌وگو را بخوانید؛

***

*وضعیت رشدی شستا در بورس و بازار سرمایه چگونه است و برای آینده چه پیش‌بینی‌هایی می‌کنید؟

سود خالص شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) از 4500 میلیارد تومان در سال مالی منتهی به 98/03/31 با رشد 327 درصدی به بیش از 19 هزار میلیارد تومان در سال مالی منتهی به 99/03/31 افزایش یافته است. با حضور شستا در بورس، دغدغه صیانت از سهامداران حقیقی این شرکت به مجموعه اقدامات مدیریت افزوده شد و با برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات عملیاتی مختلفی همچون افزایش تولید مقداری، کاهش هزینه‌ها، اصلاح فرآیند‌های خرید و فروش، معرفی محصولات جدید، اتمام پروژه‌های توسعه‌ای، احیاء و سودآور کردن شرکت‌های زیان‌ده و افزایش سرمایه شرکت‌ها، در راستای ایجاد ارزش افزوده برای ذینفعان تلاش شده است که در نتیجه این مجموعه اقدامات پیش‌بینی ما این است که سود خالص شستا با رشد 70 درصدی به بیش از 32 هزار میلیارد تومان در سال مالی منتهی به 1400/03/31 برسد، که این امر مصداق بارز تحقق جهش معنادار تولید و سودآوری در گروه شستا است.

در حال حاضر شستا حدود 150 پروژه به ارزش 37 هزار میلیارد تومان در دست اجرا دارد، با توجه به رشد عملکرد و بهبود شتابان روند سودآوری و موضوع تجدید ارزیابی دارایی‌ها که مطرح است، ارزنده بودن سهام شستا را بیشتر جلوه می‌دهد و طبیعتا باقی ماندن در این سرما‌یه‌گذاری با نگاه بلند مدت توصیه می‌شود.

*زمانی که بابت طلب ویلموتس از فدراسیون فوتبال، شستا پول را پرداخت کرد از همان اول با انتقادات زیادی روبه‌رو شد، چرا قبول کردید طلب ویلموتس را پرداخت کنید و در بازگشت پول تعلل کردید؟ بعد از یک سال که پول نقد دادید دو ملک گرفتید. درست است که شما گفتید که ما یورویی پول دادیم و یورویی پس می‌گیریم؟

این که شستا مجبور است برای حمایت از تیم ملی کشور و حفظ حیثیت و آبروی ملی از اقدام جسورانه و حمایتی‌اش که بر اساس مصوبات قانونی صورت گرفته، دفاع کند خودش جزو مظلومیت‌های شستا است. بهتر است بدانید براساس مصوبات شورای عالی امنیت ملی و ستاد مقابله با آثار تحریم‌های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران، در راستای صیانت از منافع ملی و حفظ اعتبار ملی ایران در عرصه‌های بین المللی و جلوگیری از هرگونه اقدامات عقده‌گشایانه دشمنان قسم خورده کشور، مقرر شد مبلغ 2 میلیون یورو از محل منابع صادراتی شرکت‌های زیرمجموعه شستا به صورت قرض برای مدت 6 ماه در اختیار وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال قرارگیرد که پس از طی مراحل قانونی و اخذ مجوز‌های لازم از هیات امنای سازمان تامین اجتماعی و بانک مرکزی اقدام لازم صورت پذیرفت. شایان ذکر است با مجموعه پیگیری‌های صورت گرفته و تدابیر حقوقی و اقدامات قضایی که در موعد مقرر اقدام شد، تمامی مطالبات شستا به نرخ روز یورو تامین شده است.

*این‌که شما بار‌ها اعلام کردید سودخالص شستا افزایش زیادی داشته، بخش عمده‌ای از آن به نوسانات بازار ارزی مربوط می‌شود، چقدر از این سوددهی شستا به عملکرد خوب آن و چقدر مربوط به نوسانات ارزی هست؟

مسلما نوسانات نرخ ارز و افزایش نرخ تورم بر عملکرد همه بنگاه‌های اقتصادی طی دو سال اخیر تأثیرگذار بوده است. اما توجه به دو نکته در این خصوص ضروری است: نکته اول این است که اگر نوسانات نرخ ارز باعث افزایش نرخ فروش محصولات و به تبع آن رشد درآمد‌های شرکت‌ها شده است، به همان نسبت نیز بر بهای تمام شده محصولات و هزینه‌ها اثرگذار بوده و به نوعی اثر رشد درآمدی را خنثی کرده است. از طرفی دیگر اگر افزایش نرخ ارز منجر به افزایش سودآوری مجموعه شستا شده است، این فرصت برای سایر بنگاه‌های اقتصادی کشور نیز فراهم بوده است. با تحلیلی بر عملکرد شستا در حوزه‌های مختلف صنعت و مقایسه آن با رقبا آنچه مشهود است، عملکرد برجسته شستا نسبت به رقبا در حوزه‌های مختلف صنعتی در یک شرایط برابر می‌باشد.

به عنوان مثال رشد سود خالص شستا در سال مالی اخیر نسبت به دوره مشابه قبل بالغ بر 327 درصد بوده، در حالی که رشد سود خالص سایر هلدینگ‌های چند رشته‌ای رقیب در دوره مزبور بسیار کمتر بوده است. همچنین در حوزه‌های خاص صنعت نیز عملکرد گروه شستا نسبت به رقبا وضعیت به مراتب بهتری را نشان می‌دهد. به عنوان مثال حاشیه سود خالص صنعت دارو در سال 98، حدود 31 درصد بوده در حال که حاشیه سود خالص گروه دارویی شستا در سال 98، بالغ بر 39 درصد بوده است. همچنین حاشیه سود خالص صنعت سیمان در سال 98 حدود 16 درصد بوده در حالی که این میزان برای مجموعه سیمان شستا بالغ بر 24 درصد بوده است. این موارد بر اساس صورت‌های مالی حسابرسی شده قابل دسترس در کدال بیان می‌شود.

در ضمن ذکر این نکته خالی از لطف نیست که عمده محصولات تولیدی در گروه شستا، مشمول قیمت گذاری تعزیراتی و دولتی است؛ و به غیر از افزایش قانونی اعلام شده، افزایش دیگری نداشته و جهش سود شستا در مدت ذکر شده حاصل عملکرد مدیریتی ناشی از عواملی همچون رشد مقادیر تولید و فروش، کنترل هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری، تغییر سیاست‌های فروش نظیر فروش از طریق مزایده، عرضه محصولات در بورس کالا، حذف واسطه‌ها و ایجاد کانال‌های فروش مستقیم و نیز تغییر ترکیب محصولات بوده است.

شایان ذکر است در گروه شستا عملکرد مجموعه بر اساس روند گذشته، بودجه و مقایسه با سایر رقبا سنجیده می‌شود که بر این اساس عملکرد گروه شستا دارای جهش معنادار است.

*درباره آخرین وضعیت بورسی شدن شرکت‌های شستا توضیحاتی دهید؟ آیا تا پایان سال برنامه‌ای برای بورسی کردن شرکت جدید دیگری دارید؟ برنامه شما تا پایان دولت دوازدهم برای بورسی کردن شرکت‌های شستا چیست؟

شستا در این دوره در مسیر حرکت از بنگاه داری به سهام‌داری پیش رفته و با عرضه اولیه شستا، هلدینگ‌ها و شرکت‌های تابعه خود نظیر شرکت سرمایه گذاری صبا تأمین، شرکت سرمایه گذاری سیمان تأمین، شرکت تامین سرمایه امین، ملارد شیر، چوب و خزر کاسپین و زغال سنگ پروده طبس در این راستا گام برداشته است. شستا در عرضه های اولیه‌ سال 99 از منظر تعدادی 35 درصد و از منظر ارزشی 50 درصد کل عرضه‌های اولیه را به خود اختصاص داده است.

همچنین تعداد بیش از 15 شرکت در صف و فرآیند عرضه اولیه قرار داشته که شامل سرمایه‌گذاری هامون شمال، سرمایه گذاری صنایع عمومی تامین، پتروشیمی شیمی بافت، محصولات کاغذی لطیف، کارگزاری صبا تأمین، سیمان آبیک، آنتی بیوتیک‌سازی ایران، خدمات ارتباطی رایتل، سرمایه‌گذاری صنایع لاستیک (نخ تایر صبا)، افق تأمین انرژی طوس، پخش دارویی اکسیر، سابیر و پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس است که در حال طی فرآیند پذیرش و عرضه در بازار سرمایه است.

اعتقاد داریم که مکانیزم بازار سرمایه و بستر بورس بهترین روش و ابزار جهت واگذاری مالکیت شرکت‌ها و خروج از بنگاه‌داری است. نیم‌نگاهی به سایر روش‌های واگذاری در کشور و سرانجام تلخ آن‌ها موید این عرض بنده است. ادامه مستمر و هوشمندانه این مسیر بهترین و شفاف‌ترین روش در جهت حرکت از بنگاه‌داری به سهامداری می‌باشد.

*اموال بازنشستگان و کارگران سال‌ها به دست کسانی اداره شده که هیچ درکی از فعالیت‌های اقتصادی و مدیریت شرکت‌ها نداشتند، اما حالا می‌گویید شفافیت در شستا عملی شده و در حد حرف نیست، درباره شفافیت عملی در شستا توضیح دهید؟

در دوره‌ مدیریت فعلی شستا، شفافیت به عنوان یکی از اهداف اصلی مجموعه تعریف شده و از منظر یک شعار دیده نمی‌شود. در این خصوص اقدامات عملیاتی متعددی صورت پذیرفته است که از مهمترین آن‌ها می‌توان به افشای اسامی و مشخصات اعضای هیات مدیره شرکت‌های تابعه در وب‌سایت شستا و وزارتخانه، افشای صورت‌های مالی، گزارش‌های افزایش سرمایه و اطلاعات با اهمیت در سامانه کدال بورس و سایت شستا (اعم از شرکت‌های بورسی و غیر بورسی)، انتشار و ارائه اطلاعات عملکردی شرکت‌های تابعه به تمامی ذینفعان، طراحی و استقرار سامانه‌های مدیریتی و شفافیت (بالغ بر 20 سامانه) اشاره کرد که نتیجه این اقدامات اخذ گزارش مقبول نسبت به صورت‌های مالی تلفیقی و شرکت اصلی پس از 22 سال، کسب رتبه اعتباری A+ و رشد 30 درصدی گزارشات مقبول در شرکت‌های تابعه است. نکته قابل توجه آن است که حسابرس و بازرس قانونی شستا و هلدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگ تابعه، سازمان حسابرسی است و در حالیکه متوسط گزارش‌های مقبول در سازمان حسابرسی 50 درصد می‌باشد، درصد گزارش‌های مقبول شستا بالای 90 درصد گزارش‌ها است که یک رکورد بی‌سابقه است.

*وضعیت تراز مالی و درآمدزایی شرکت‌های اقماری شما در سال 99 چگونه بوده است؟ آیا ادعای زیان‌ده بودن شرکت‌های شما صحت دارد؟

تعداد شرکت‌های زیان‌ده گروه از 40 شرکت در سال مالی 96 به 6 شرکت در سال مالی 99 رسیده است و برنامه‌ریزی مدونی جهت خروج از زیان این 6 شرکت باقی مانده تا پایان سال 1400 انجام شده است که برای مجموعه عظیمی همچون شستا یک دستاورد بزرگ محسوب می‌شود. مهمترین خروج از زیان در مجموعه شستا، خروج مجموعه رایتل از زیان برای اولین بار در طول سالیان متمادی فعالیت این شرکت است که عملکرد این شرکت از 500 میلیارد تومان زیان در سال مالی 97 به 113 میلیارد تومان سود در سال مالی 98 تبدیل شده است. همین اتفاق مبارک در پتروشیمی فارابی نیز اتفاق افتاد و این شرکت پس از سال‌ها زیان دهی در سال جاری سودده شد. از این مثال‌ها در دو سال اخیر بسیار رخ داده است. لازم به ذکر است روند رو به رشد سودآوری شرکت‌ها طی سال‌های اخیر با شتاب چشمگیری تحقق یافته است و همان‌طور که اشاره شد سود خالص گروه از 1200 میلیارد تومان در سال مالی منتهی به 97/03/31 به قریب به 32 هزار میلیارد تومان در سال مالی منتهی به 31/03/1400 افزایش یافته است.

*گفته می‌شود هزینه‌های ماهیانه کارمندان و پرسنل و مدیریت شرکت‌های زیرمجموعه شستا یعنی فیش‌های نجومی حقوق یکی از عوامل زیان‌ده بودن آن‌هاست این موضوع صحت دارد؟

در پاسخ به این سوال چهار نکته لازم به ذکر است:

اولا؛ تمامی هزینه‌های مربوط به حقوق و مزایای پرداختی شرکت‌ها در گزارشات حسابرسی شده شرکت‌ها موجود و در سامانه کدال بارگذاری شده است.

ثانیا؛ در تمام موارد ملزم به رعایت ماده 84 قانون اصلاحیه مقررات مالی دولت هستیم که رعایت آن توسط حسابرسان، سازمان بازرسی کل کشور دیوان محاسبات مورد کنترل قرار می‌گیرد.

ثالثا؛ روند خروج از زیان شرکت‌های زیان‌ده و نیز تداوم روند سودآوری مجموعه شستا ادعای مربوط در سوال را رد می‌کند.

رابعا؛ با بررسی نسبت هزینه‌های پرسنلی به فروش در گروه شستا در مقایسه با صنعت مشاهده می‌شود که این نسبت در گروه شستا به مراتب پایین‌تر از متوسط صنعت است.

*گفته می‌شود این هرمی بودن زیرمجموعه‌های شما در بورس باعث شده تغییر مدیریت در این شرکت‌ها تحت هر شرایطی صورت نگیرد و خریداران بورس سهمی در تغییر مدیران ندارند؟

شستا یک هلدینگ چندرشته‌ای است که دارای 9 هلدینگ تخصصی در حوزه‌های مختلف صنعت بوده که هر یک از این هلدینگ‌ها نیز دارای مجموعه‌ای از شرکت‌ها در یک یا چند صنعت مرتبط هستند و زنجیره ارزش مجموعه را تشکیل می‌دهند. این نوع ساختار هلدینگی نه‌تن‌ها در کشور ما از سالیان گذشته وجود داشته و مرسوم است، بلکه یکی از ساختار‌های متعارف در محیط کسب و کار بین‌المللی است.

در این نوع ساختار شستا به‌عنوان راس هرم و مجموعه‌ای چندرشته‌ای اقدام به بهینه‌سازی پرتفوی صنعت می‌کند.در سطح دوم هرم، هلدینگ‌های تخصصی اقدام به بهینه‌سازی پرتفوی شرکتی کرده و در سطح سوم نیز شرکت‌های تابعه پرتفوی محصولات خود را بهینه می‌کنند؛ لذا وجود چنین ساختاری علاوه‌بر ایجاد زنجیره ارزش، به دلیل متنوع‌سازی پرتفوی، منجر به کاهش ریسک غیرسیستماتیک در مجموعه شده و از این طریق باعث ایجاد هم‌افزایی و خلق ارزش برای ذینفعان می‌شود. وقوع چنین امری مصداق واقعی مزیت مادری در شرکت‌های هلدینگ است.

افزایش شناوری فرآیندی تدریجی است که امکان حضور سایر سهامداران را در ترکیب هیأت مدیره‌ها فراهم می‌سازد. این موضوعی است که هم اکنون در بخش زیادی از شرکت‌های زیرمجموعه شستا رخ داده است. بدیهی است این روند تدریجی است و متناسب با شرایط بازار سرعت آن تغییر می‌کند.

منبع: باشگاه خبرنگاران