درباره «فلامینگو» و تهدیدات علیه آن چه می‌دانید؟

اعتمادآنلاین| فلامینگو تنها عضو تیره (Phoenicopteridae) از راسته لک لک سانان است. روش تغذیه با کمک نوک تخصص یافته‌اش به‌صورت فیلترفیدر است و از سخت‌پوستان و جلبک‌های نواحی ساحلی، گلی و باتلاقی و دریاچه‌های نمکی تغذیه می‌کند.

به گزارش ایسنا، فلامینگوها هر ساله با شروع فصل پاییز و افزایش برودت در عرض‌های جغرافیایی بالا به عرض‌های جنوبی‌تر مهاجرت می‌کنند و تالاب‌ها و سواحل برخی استان‌های کشور پذیرای حضور این پرندگان است. زیستگاه‌های بسیار شاخص فلامینگوها شامل دریاچه‌ها یا تالاب‌های جزر و مدی بزرگ نمکی یا قلیایی و معمولا بدون گیاه هستند.

فلامینگو کوچک دارای نوک تیره تری است و به‌دلیل تفاوت‌های کمی که با فلامینگوی بزرگ دارد تشخیص آن در میان جمعیت‌های فلامینگوی بزرگ بسیار مشکل می‌کند. علی رغم گزارش وجود فلامینگوی کوچک در استان هرمزگان، در سال‌های اخیر این گونه در بین فلامینگوهای بزرگ مشاهده نشده است.

فلامینگوی بزرگ دارای گسترده‌ترین حد پراکنش در میان همه گونه‌های فلامینگو دارد. جمعیت‌های آن در شمال غربی هند، خاورمیانه، غرب مدیترانه و آفریقا حضور دارند و تعداد محدودی از این گونه ممکن است در اروپای شمالی و شرق سیبری یافت شوند.

در ایران، فلامینگوی بزرگ در فصول سرد سال در ‌پناهگاه حیات وحش و ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله، جنوب تالاب بین‌المللی فریدون کنار، دریاچه ارومیه و تالاب شادگان اهواز مشاهده می‌شود و تعداد زیادی از آن‌ها تابستان را در استان فارس می‌گذرانند همچنین استان هرمزگان با داشتن بیش از 2000 کیلومتر نوار ساحلی، تالاب‌های بین جزر و مدی برای حضور فلامینگوها و تغذیه آن‌ها بسیار مطلوب است.

فلامینگوها در نتیجه تغییرات آب و هوایی و تغییر سطح آب مهاجرت می‌کنند و محل کلونی‌های آن‌ها همیشگی و ثابت نیست.

جمعیت‌هایی که در دریاچه‌های مرتفع زادآوری می‌کنند ممکن است در طول زمستان یخ بزنند و درنتیجه به مناطق گرم‌تر می‌روند همچنین هنگامی که سطح آب بالا می‌آید این پرندگان ممکن است سایت‌های دارای مطلوبیت بیشتری را جست وجو کنند.

خشکسالی و کم شدن آب دریاچه ممکن است آن‌ها را مجبور به جابجایی محل کند و بیشتر فلامینگوهای مهاجر برای جوجه‌آوری به کلونی بومی خود یعنی جایی که در آن جا متولد شده‌اند، باز می‌گردند اما تعدادی ممکن است به جمعیت‌هایی در همسایگی خود بپیوندند.

مهاجرت فلامینگوها اغلب در شب صورت می‌گیرد چراکه ترجیح می‌دهند پروازشان در آسمانی بدون ابر و با بادهای دنباله دار موافق در جهت پرواز رخ دهد.

آن‌ها می‌توانند تقریبا 600 کیلومتر در یک شب با سرعت 50 تا 60 کیلومتر در ساعت حرکت کنند و اگر در روز مهاجرت کنند در ارتفاعات بالا پرواز می‌کنند تا از خطر شکار شدن توسط عقاب‌ها در امان باشند.

فلامینگو 127 تا 150 سانتیمتر طول دارد. پاهای بلند و گردن درازدر رنگ‌های صورتی و سفید با منقار پایین برگشته آن‌ها از سایر پرندگان کنار آبزی متمایز می‌شود.

نر و ماده همشکل‌ هستند اما ماده اندکی کوچکتر است و سفیدی پر و بال به تدریج به صورتی سپس به رنگ قرمز تبدیل می‌شود. فلامینگوهای جوان به اندازه نصف فلامینگوهای بالغ هستند و به رنگ خاکستری مایل به قهوه‌ای دیده می‌شوند.

فلامینگوها از آرتمیا، سخت‌پوستان، حشرات آبزی، لاروها، کرم‌ها و بی‌مهرگان تغذیه می‌کنند و علت قرمزی پر و بال آن‌ها وجود رنگ‌دانه‌هایی ‌است که در آرتمیا وجود دارد و چنانچه فلامینگوها را در اسارت نگهداری کنیم، با گذشت چند دوره پرریزی به رنگ کاملا سفید در می آیند.

فلامینگو به آرامی راه می‌رود و در حالی‌که سر و منقار خود را در آب کم‌عمق فرو برده است؛ تغذیه می‌کند، همیشه به‌طور دسته جمعی زندگی می‌کند و گله‌های آن به‌صورت پراکنده و گاهی در یک خط پرواز می‌کنند.

این پرنده سالی یک بار جفتگیری می‌کند و لانه‌ای گلین برای تخمگذاری می‌سازد. در ماه‌های اردیبهشت تا تیر یک تخم می‌گذارد و نر و ماده هردو به نوبت بین 28 تا 32 روز روی تخم می‌خوابند و جوجه از تخم بیرون می‌آید.

جوجه فلامینگو بعد از پنج روز لانه را ترک می‌گوید و به گروه فلامینگوهای جوجه می‌پیوندد اما برای تغذیه به لانه‌ای که در آن متولد شده و پدر و مادر برای آن خوراک آماده کرده‌اند، بازمی‌گردد و بعد از دو هفته خود به جست وجوی خوراک می‌پردازد. فلامینگو در محیط طبیعی 15 تا 20 سال زندگی می‌کند.

دوران بلوغ جوجه‌اش 10 روز به طول می‌انجامد و بین 70 تا 75 روز آماده پرواز می‌شود. این پرنده در مناطق ساحلی دریاها و دریاچه‌های شور و کم عمق به سر می‌برد و آشیانه را به شکل توده‌های کاسه مانند و کمی بالاتر از آب قرار دارد، می سازد و همانجا تولید مثل می‌کند.

پرنده‌های مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله فلامینگوها با دو تهدید اصلی یعنی از بین رفتن زیستگاه‌ها براثر کم‌آبی و فعالیت‌های انسانی و صید و شکار مواجه هستند.

هر ساله بین 500 هزار تا یک میلیون پرنده مهاجر در دامگاه‌های فریدون‌کنار و تورهای هوایی شکار پرندگان استان مازندران و در برخی تالاب‌های استان خوزستان برای فروش در بازارهای فروش گوشت پرندگان صید و شکار می‌شوند همچنین طی دو سال اخیر شمار زیادی از ‌پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله به‌دلیل آنچه مسمومیت به سم بوتولیسم اعلام شد، تلف شدند.

طی روزهای اخیر انتشار خبر جوجه‌آوری فلامینگوها در بستر خشک تالاب بختگان در استان فارس و تهدید شدن حیات هزاران جوجه بر اثر بی‌آبی باعث نگرانی و واکنش‌های متعددی از سوی فعالان و دوستداران محیط زیست و برخی مسئولان شده است و برای نجات جوجه فلامینگوها خواستار تخصیص حق‌آبه تالاب بختگان توسط وزارت نیرو شده‌اند.