«اعتمادآنلاین» گزارش می‌دهد:
اخبار جعلی درباره کرونا تا چه اندازه بر رفتار مردم تأثیر می‌گذارد؟
خبرهای زیادی در شبکه‌های اجتماعی مختلف درباره کرونا منتشر می‌شود. بعضی از این خبرها هیچگونه پایه علمی ندارند؛ اما بعضی از مردم آنها را باور می‌کنند. محققان دریافتند که خبرهای جعلی می‌تواند در اقداماتی مثل نزدن ماسک یا رعایت نکردن نکات بهداشتی مؤثر باشد.
اعتمادآنلاین| مژده اصغرزاده- «شیوع ویروس کرونا مربوط به شبکه‌های 5جی جدید است.»؛ «نیمی از یک پیاز را گوشه اتاق خود بگذارید تا ویروس را به خود جذب کند.»؛ «هوای آفتابی باعث می‌شود که به ویروس کرونا مبتلا نشوید.»
این اخبار جعلی و مواردی مشابه آنها در ابتدای شیوع ویروس کرونا خیلی زود در شبکه‌های اجتماعی سراسر جهان پخش شد. موج اطلاعات غلط تا اندازه‌ای زیاد بود که کارشناسان برای آن واژه «infodemic» (ترکیبی از 2 واژه information و epidemic) را ساختند.
به گزارش اعتمادآنلاین ، به نقل از «The Conversation»، اخبار جعلی مسئله جدیدی نیست؛ اما در سال‌های اخیر و همزمان با ازدیاد شبکه‌های اجتماعی بیشتر از گذشته شنیده می‌شود. اخبار جعلی‌ای که در طول انتخابات آمریکا و جریان برگزیت انتشار یافت، توجه همه را به این موضوع جلب کرد.
کارشناسان عقیده دارند که اخبار جعلی بر رفتار مردم تأثیر منفی دارد؛ مثلاً ادعا می‌شود که این گونه اخبار باعث شده مردم کمتر ماسک بزنند یا اهمیت تزریق واکسن و رعایت نکات بهداشتی را نادیده بگیرند. در همین راستا، گروهی از محققان پژوهشی را صورت دادند تا دریابند اخبار غلط چه تأثیری بر رفتار افراد می‌گذارد.
محققان در می 2020 تحقیقی را انجام دادند که در آن بیش از 4500 شرکت‌کننده حضور داشتند و به صورت آنلاین از طریق وبسایت ایرلندی TheJournal.ie صورت گرفت. محققان به شرکت‌کنندگان گفته بودند که هدف از این تحقیق «بررسی واکنش مردم به پیام‌های بهداشتی مرتبط با ویروس کرونا» است.
به هر نفر چهار خبر واقعی و 2 خبر جعلی درباره همه‌گیری داده شد. این مقالات جعلی به گونه‌ای طراحی شده بود که بسیار شبیه به خبرهای روز درباره کرونا بود. در این مقالات آمده بود که: «ممکن است نوشیدن قهوه جلوی ابتلا به ویروس کرونا را بگیرد»، «فلفل چیلی علائم کرونا را کاهش می‌دهد»، «شرکت‌های دارویی عوارض واکسن را در مرحله تولید افشا نمی‌کنند» و «اپلیکیشن مربوط به خدمات بهداشتی ایرلند به دست کسانی که با Cambridge Analytica ارتباط دارند ساخته شده است».
شرکت‌کنندگان پس از مطالعه این مقاله‌ها بیان کردند که چقدر احتمال دارد در چند ماه آینده به این اطلاعات توجه کنند؛ مثلاً بیشتر قهوه بنوشند یا اپلیکیشن ردیابی را بارگیری کنند. محققان دریافتند که به نظر می‌رسد این داستان‌های جعلی باعث تغییر رفتار افراد می‌شود؛ اما این تغییر آن‌چنان چشمگیر نبود؛ مثلاً افرادی که خبر جعلی ردیابی تماس اپلیکیشن را خوانده بودند تنها 5 درصد کمتر از کسانی که این خبر را نشنیده بودند برنامه را بارگیری کردند.
بعضی از شرکت‌کنندگان نیز اظهار کردند که این اخبار غلط را قبلاً شنیده بودند. «به یاد آوردن» داستان‌های غلط درباره کووید-19 باعث شد که بعضی از شرکت‌کنندگان در این تحقیق به روش خاصی عمل کنند؛ مثلاً افرادی که به دروغ به یاد می‌آوردند که اخباری راجع به ردیابی تماس شنیده بودند 7 درصد کمتر از کسانی که این مقاله را خوانده بودند ولی «چیزی به یاد نمی‌آوردند» این برنامه را بارگیری کردند.
این تأثیرات بسیار کم بود و درباره همه مقالات اتفاق نیفتاد؛ اما همین تأثیرات کوچک نیز باعث ایجاد تغییرات بزرگ می‌شود. نگرانی‌های بی‌دلیلی که درباره ارتباط واکسن MMR و اتیسم وجود داشت باعث شد که در اوایل دهه 2000 میلادی تزریق واکسن با افت 10 درصدی روبه‌رو شود. بنابراین ممکن است همین تأثیرات ناچیز اثر چشمگیری بر روند سلامتی افراد داشته باشد.
نکات مهمی در این بحث وجود دارد که باید به آنها توجه داشت: اول اینکه محققان هدف مردم را برای انجام این کارها بررسی کردند و نه کاری را که انجام دادند. اهداف همیشه به عمل منجر نمی‌شوند. دوم، شرکت‌کنندگان در این مطالعه فقط یک بار داستان‌های جعلی را خواندند و این در صورتی است که ممکن است آنها خبرهای جعلی را چندین بار در شبکه‌های اجتماعی مختلف ببینند. این احتمال وجود دارد که اگر چندین بار در مواجهه با یک خبر قرار گیرند طور دیگری رفتار کنند و این مسئله نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد. دولت‌ها باید درباره این اخبار جعلی آگاهی‌رسانی کنند. ممکن است تأثیر این خبرها چندان زیاد نباشد؛ اما لازم است اقدامات جدی در این زمینه صورت گیرد.
دیدگاه تان را بنویسید