خشکسالی چه مشکلاتی را برای حیات وحش به‌وجود آورده است؟

اعتمادآنلاین| ‌ خشکسالی پدیده‌ای است که اثرات تدریجی روی طبیعت و حیات وحش می‌گذارد و با تضعیف و کاهش پوشش گیاهی در زیستگاه‌ها، حیات وحش را نشانه می‌گیرد. طی یک ماه گذشته گزارش‌هایی از کمبود علوفه و منابع آب در مناطق چهارگانه استان‌های مختلفی از جمله خراسان جنوبی، اصفهان و همدان و توزیع علوفه در برخی مناطق چهارگانه استان‌های خراسان شمالی، خوزستان و ... منتشر شده است. کمبود علوفه و منابع آب در زیستگاه‌ها علاوه‌بر اینکه باعث تضعیف قوه بدنی حیات وحش و گاهی منجر به تلف شدن آن‌ها می‌شود، قدرت زادآوری حیات وحش را نیز کاهش می‌دهد.

به گزارش ایسنا، ادارات حفاظت محیط زیست برخی استان‌های کشور همچنین از خروج حیات وحش از مناطق حفاظت شده خبر و برخی دیگر نسبت به این مساله هشدار داده‌اند. خروج حیات وحش از مناطق حفاظت شده و زیستگاه‌های طبیعی علاوه‌بر مخاطراتی که برای آن‌ها و اکوسیستم در‍‍پی دارد باعث نزدیک شدن حیات وحش به حاشیه مناطق مسکونی، مزارع و باغات جوامع بومی و در نتیجه وارد شدن خساراتی به آن‌ها می‌شود.

درحالی‌که بسیاری از ادارات حفاظت محیط زیست استان‌های کشور از ساخت و تامین آب آبشخور برای حیات وحش در مناطق چهارگانه خبر داده‌اند که این آبشخورها نیز می‌تواند مخاطراتی برای حیات وحش از جمله انتقال بیماری از طریق آبشخورهای مشترک میان حیات وحش و دام اهلی داشته باشد همچنین تجمع حیات وحش در اطراف آبشخورها می‌تواند تهدیدی برای شکار نیز محسوب شود.

گرچه تعلیف دستی با نظر کارشناسی از برنامه‌های ادارات حفاظت محیط زیست استان‌های کشور است اما در برخی استان‌ها به‌ دلیل وسعت زیاد مناطق چهارگانه و ‍‍پراکندگی زیستگاه‌های حیات وحش، تامین علوفه در تمامی این مناطق علاوه بر اینکه اقدامی دشوار و تا حدی ناممکن است، هزینه‌های اقتصادی زیادی را نیز به‌همراه دارد. شرایط خشکسالی و کاهش علوفه دام‌های اهلی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و در نتیجه فشار چرای دام به زیستگاه‌ حیات وحش نیز افزایش می‌یابد.

محمد کرمی، رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش استان تهران می گوید: تاکنون در هیچ یک از مناطق چهارگانه استان تهران تعلیف دستی به حیات وحش صورت نگرفته و تنها در بحث آبرسانی به‌ویژه در منطقه حفاظت شده کویر و لایروبی و تامین آب آبشخورها در مناطق چهارگانه استان اقداماتی انجام شده است.

او با اشاره به اینکه گونه‌هایی از جمله قوچ و میش، کل و بز و جبیر در منطقه حفاظت شده کویر در شهرستان ورامین زیست می‌کنند به کمبود منابع آب در این منطقه نیز اشاره و اظهار می‌کند: با توجه به اقلیم منطقه حفاظت شده کویر با کمبود منابع آب در این منطقه مواجه هستیم. از این رو آب از طریق تانکر به آبشخورها منتقل و در آن‌ها تخلیه می‌شود همچنین این آبشخورها به‌صورت مستمر مورد ‍‍پایش قرار می‌گیرند تا در صورت نیاز ‍‍پاکسازی یا مجدد آب شوند.

کرمی در ادامه خاطرنشان می‌کند: سایر مناطق چهارگانه استان تهران به‌دلیل اینکه عمدتا در حوضه آبریز رشته کوه البرز قرار دارند تاکنون با مشکل جدی کمبود آب مواجه نشده‌اند. با این‌حال محیط‌بانان در این مناطق نیز به‌صورت مستمر نسبت به لایروبی، ‍‍پاکسازی و تامین آب آبشخورها اقدام می‌کنند تا هم آبرسانی به حیات وحش به‌خوبی انجام شود و هم از انتقال بیماری‌هایی که ممکن است به‌واسطه کم‌آبی و آبشخورهای مشترک بین دام و حیات وحش اتفاق افتد، جلوگیری شود.

فرهاد زندی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران اواسط بهار امسال از با اشاره به احتمال کاهش علوفه در برخی مناطق چهارگانه استان تهران، گفته بود که خرید و توزیع علوفه برای تعلیف حیات وحش در دستور کار قرار گرفته و برای منطقه حفاظت شده کویر علوفه خریداری شده است.

با توجه به اینکه هنوز یک ماه و نیم از تابستان باقی مانده و براساس اعلام مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی بارش‌های پاییزی امسال با تاخیر آغاز می‌شود، به‌نظر می‌رسد که لازم است اعتبارات کافی در جهت تامین آب آبشخور و علوفه برای حیات وحش اختصاص داده شود و دستگاه‌های مختلف از جمله نیروهای نظامی، انتظامی و استانداری‌ها با هماهنگی‌های لازم در این زمینه کمک کنند همچنین مشارکت جوامع بومی نیز در این زمینه از اهمیت زیاد برخوردار و لازم است دستگاه‌های متولی در برابر همیاری باغداران و مزرعه‌داران در امر حفاظت از حیات وحش، خسارات وارده به آنان را جبران کنند.