کجای کار مسئولان در مواجهه با تجمعات مردمی ایراد دارد؟

بحران‌هایی نظیر خشکسالی، وضعیت نامناسب اقتصادی، فساد مدیران اداری و مواردی از این دست از جمله دلایل بروز نارضایتی و شکل گیری تجمعات اعتراضی در جوامع مختلف از جمله جامعه ایران محسوب می‌شوند.

به گزارش ایسنا، تجمعاتی که در آن به دلیل شرایط ایجاد شده، عده‌ای که احساس تبعیض می‌کنند، برای طرح مطالبات خود در جایی که عموماً مقابل یکی از اماکن متعلق به دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی است، جمع می‌شوند و با طرح شعار یا سکوت، تلاش می‌کنند تا صدای اعتراضات‌شان را به گوش مسئولان و تصمیم گیران مربوطه برسانند و توجه رسانه‌ها را به بی عدالتی‌ که مدعی هستند در حال وقوع است، جلب کنند تا شاید برای دردی که احساس می‌کنند، درمانی پیدا شود.

همزمان که یک تجمع در حال شکل گیری است، دستگاه‌های امنیتی نیز دست به کار می‌شوند و تلاش می‌کنند تا برای انجام هرگونه اقدامی، نسبت به اوضاع اشراف کامل پیدا کنند؛ اقداماتی که در راستای سیاست‌های ابلاغی از سوی دولت به عنوان قوه اجرائیه است.

طی هفته‌ها و ماه‌های اخیر تجمعاتی از سوی مردم و کشاورزان استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری و اصفهان و تجمعات دیگری در برخی استان‌های کشور از سوی فرهنگیان برگزار شد که هر دوی آنها را می‌توان تجمع برای مطالبه «حق» نامگذاری کرد؛ در این تجمعات مردم و کشاورزان شهرهای درگیر با خشکسالی «آب» و فرهنگیان «پرداخت عادلانه حقوق» را مطالبه کردند اما برخی از این تجمعات با وعده‌ی پیگیری و برخی دیگر نیز بی نتیجه به پایان رسید.

وزیر کشور: درباره تجمعاتی که خواسته به حقی دارند «اقناع سازی» می‌کنیم

یکی از پرسش‌هایی که همواره درباره مواجهه دستگاه‌های امنیتی با تجمعات اقشار مختلف یا حتی گروه‌های سیاسی و مدنی مطرح است و شاید تاکنون پاسخ درخور یا لااقل قانع‌کننده‌ای به آن داده نشده این است که نحوه این مواجهه باید چگونه باشد؟ می‌توان چه توصیه‌هایی به نهادهای مسئول کرد تا با توجه به تجارب گذشته، مواجهه‌شان با این تجمعات مطالبه‌گر، در یک کلام منطقی‌تر باشد و از چارچوب قوانین خارج نشود؟

در همین زمینه چندی پیش احمد وحیدی وزیر کشور، اظهار کرد: تلاش همکاران ما این است که درباره تجمعاتی که خواسته به حقی دارند، زمینه اقناع سازی انجام دهند و مسئولان مربوطه در بین کسانی که خواسته‌ای دارند، حضور یابند و آن دسته از خواسته‌های تجمع کنندگان را که قابل رفع است، رفع نمایند و آنهایی را که الان مجموعه امکانات دولت برای جبران آنها کفایت نمی‌کند در دستور بررسی و رفع در زمان قابل قبولی قرار دهند و مواردی هم که قابل عمل نیست یا توقعاتی شدنی نیست را توجیه نمایند.

وی همچنین تاکید کرد: در این زمینه موضوع اول ما این است که بیشتر اقناع سازی شود و عزیزان بدانند که مشکل و حرف‌شان شنیده شده و آنها که قابل بررسی و دنبال کردن است در سیر قرار گرفته است.

برای پیگیری بیشتر این موضوع سراغ دو تن از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی رفته‌ است تا پاسخ‌های آنان را به پرسش‌هایی درباره کیفیت مواجهه نهادهای مسئول با تجمعات مختلف مردمی جویا شود.

فلاحی: ملایمت و شنیدن صدای اعتراضات بهترین شیوه مواجهه با مطالبات مردمی است

سارا فلاحی در پاسخ به پرسش «توصیه شما برای مواجهه دستگاه‌ها با تجمعات چیست؟» اظهار کرد: نگاه من به این موضوع سیستماتیک و ساختاری است و معتقدم که نمی‌توانیم در این زمینه فقط به یک وزارت‌خانه یا نهاد توصیه‌ای داشته باشیم. به‌ نظر من کلیت دولت و مجلس و تمام نهادهایی که با مردم ارتباط دارند باید تلاش کنند تا هم در زمینه سیاست‌گذاری، سیاست‌های درست، منطقی و عقلایی را تدوین و هم اینکه در حوزه عملیاتی و میدان واقعاً کار کنند.

او با یادآوری اینکه «همین مشکلاتی که ما الان داریم، خیلی کشورهای دیگر هم دارند»، اظهار کرد: خیلی راحت می‌توان مشکلات را تبدیل به مسأله و برای آن‌ها راهکار پیدا کرد. با نشاندن نخبگان دور یک میز می‌شود خیلی راحت مسائل را حل کرد؛ بالاخره مردم مطالبه دارند و این دولت نیز دولت تحول است و همان‌طور که در وعده‌های انتخاباتی‌اش مطرح کرده، قرار بوده تحولاتی را ایجاد کند.

این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه دولت جدید در دوران گذار است و هنوز از فضای قبل خارج نشدیم، ادامه داد: ان شاءالله دولت حرکت خود را در پاسخگویی به مطالبات مردم تندتر کند. بالاخره فضایی ایجاد شده و صدای‌ مردم به دولت می‌رسد که این یک فرصت است و من آن را تهدید نمی‌دانم، اما این فرصت زمانی هم‌چنان به عنوان فرصت باقی می‌ماند که ما پاسخگو باشیم.

فلاحی با بیان اینکه «الان آب هم مشکل ما و هم مشکل بسیاری از کشورهای دنیا است»، اظهار کرد: برای حل آن هم به یک نگاه سطح کلان جهانی نیاز داریم و هم در داخل نیازمند نگاهی ملی هستیم. چند هفته قبل در مجلس مصوب کردیم که به سمت انتقال آب عمان برای بلوچستان حرکت کنیم و معتقدم که باید راهکارهایی این چنین را اتخاذ کنیم تا مشکل حل شود.

وی همچنین با اشاره به مطالبات فرهنگیان و طرح اعتراضاتی از سوی این قشر طی هفته‌های گذشته گفت: فرهنگیان قشر پیش‌قراول کشور هستند؛ این قشر مطالباتی دارند که وزارت‌خانه مربوطه باید با مجلس بنشینند و آن را حل کنند؛ راه حل نیز این‌ است که در زمینه تحقق مطالبات فرهنگیان جدیت داشته باشیم.

این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس همچنین درباره نوع مواجهه با تجمعات مطالبه‌گرانه تاکید کرد: سیاست دولت سیزدهم در مواجهه با این نوع از تجمعات، درگیری نیست و نباید باشد؛ چراکه دولت می‌گوید انقلابی هستم و انقلاب مال مردم است، بنابراین اگر مردم مطالبه‌ای دارند، آن را منطقی مطرح می‌کنند و دولت نیز باید با آنها برخوردی منطقی داشته باشد.

فلاحی خاطر نشان کرد: قطعاً عده‌ای در این بین دوست دارند از آب گل آلود ماهی بگیرند و به دنبال آن هستند تا از صفوف مردمی مطالبه‌گری‌ها سو استفاده کنند، به همین دلیل نیز باید در نوع برخوردها با تجمعات مطالبه‌گرایانه و راهکارهایی در این زمینه مطرح می‌شود، مواظبت شود؛ خیلی مهم است که فضا را به دست افرادی که به شکلی با نظام عناد دارند، قرار ندهیم و در عین حال نیز مردم را مورد لطف قرار دهیم. ملایمت و شنیدن صدای اعتراضات بهترین شیوه مواجهه با مطالبات مردمی است. هم مردم و هم دولت ما اهل گفت‌وگو هستند و باید بنشینند و مسائل و مشکلات را حل کنند.

الهیان: اعتماد متقابل مردم و مسئولان موجب افزایش همکاری مردم با دولت‌مردان می‌شود

زهره الهیان نیز در پاسخ به اینکه آیا تا کنون در کمیسیون امنیت درباره مواجهه با تجمعات با موضوع بحران آب و همچنین مطالبات فرهنگیان صحبتی شده است؟ گفت: کمیسیون امنیت ملی با دستگاه‌های مختلف امنیتی جلسات مستمری دارد و ریشه‌های احیاناً اعتراضات و عوامل نارضایتی مردم را بررسی و تلاش می‌کند که در ارتباط با نارضایتی ها و اعتراضات مسئولان مربوطه را بخواهند و پیگیری و به حل مشکل کمک کنند تا علل و عوامل نارضایتی از بین برود.

وی تاکید کرد: مشکلی که معمولاً عمده مسئولان به ویژه دولت آقای رئیسی با آن مواجهند این است که آنقدر درگیر کار و تلاش مستمر هستند که گاهی اوقات فراموش می‌شود با مردم صحبت کنند و گزارش بدهند؛ این یک نقیصه است، باید بیشتر از این‌ها با مردم صحبت و مسائل را برای آنها تشریح و شرایط و مباحث کلان کشور را به مردم بازگو کنیم تا مردم روحیه همکاری و اعتماد را نسبت به مسئولان داشته باشند. اعتماد متقابل مردم و مسئولان موجب افزایش همکاری مردم با دولت‌مردان می‌شود.

گرچه«اقناع سازی» که به عنوان سیاست‌ از سوی وزیر کشور و «ملایمت به خرج دادن و شنیدن صدای اعتراضات» یا «بازگو کردن شرایط کشور برای مردم» که به عنوان پیشنهاد دو نماینده مجلس برای مواجه با تجمعات مطالبه‌گرایانه در کشور مطرح شده است، می‌تواند راهکارهای مقطعی یا راهبردهای همیشگی حاکمیت در واکنش به تجمعات مردمی باشد اما به نظر می‌رسد اگر این توصیه‌ها شرط لازم باشد ولی شرط کافی نیست و ضرورت‌ها ایجاب می‌کند که مجلس و دولت هرکدام در چارچوب وظایف خود، آن بخش از قوانین و مقررات موجود را که نیاز به تغییر یا اصلاح دارند مورد بازنگری قرار دهند و چنانچه در مواردی خلاء قوانین احساس می‌شود نیز با همکاری یکدیگر و تعامل با قوه قضائیه، گام‌های بلندتری بردارند و اقدامات مؤثرتری برای بهبود نحوه مواجهه با تجمعات مردمی انجام دهند.