همه واکسن‌ها برای دُز چهارم مناسب هستند/ توصیه جدی بر تزریق دُز یادآور

روزنامه ایران نوشت: زیرسویه‌های BA۴ و BA۵ اُمیکرون روی خط سرعت قرار گرفت. هر دو زیرسویه مسری‌تر و واکسن‌گریزترند و کسانی که واکسیناسیون شان را تکمیل نکرده‌اند در معرض آسیب جدی قرار دارند. طبق پیش‌بینی‌ها در هفته‌های آینده شاهد موج‌های جدیدی از ویروس کرونا خواهیم بود. در این میان توصیه جدی بر تزریق دوز یادآور و دوز چهارم واکسن کرونا است. بر این اساس افرادی که در گروه‌های پرخطر قرار دارند، از جمله افراد مسن، افرادی که سابقه بیماری‌های زمینه‌ای دارند، کادر بهداشت و درمان و به‌طور کلی تمامی افرادی که ۶ ماه از آخرین واکسن آنها می‌گذرد باید نسبت به تزریق دوز چهارم اقدام کنند. همزمان با فراخوان مردم برای تزریق دوز چهارم واکسن کرونا، آنها این سؤال را مطرح می‌کنند که برای دوز چهارم چه نوع واکسنی باید تزریق کنند؟ 

مجید مختاری عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا درباره ابهامات پیرامون تزریق نوع واکسن تزریقی برای دوز چهارم، تاریخ مصرف واکسن‌ها و... به «ایران» می‌گوید: حدود ۶ ماه است همه این سؤالات را در کمیته علمی و کمیته واکسن بحث می‌کنیم و منصفانه نیست که بگوییم این سؤالات از منظر کمیته‌ها دور مانده است. اولاً باید توجه داشت که ویروس کرونا رفتاری بسیار غیرقابل پیش‌بینی دارد و چون هیچ گونه پیش‌بینی در ارتباط با سویه‌های جدید وجود ندارد نمی‌توان با فرضیات وارد مقوله ساخت واکسن شد. با وجود این بشر در ارتباط با انتخاب نوع واکسن و انتخاب هدف برای جمعیت واکسیناسیون اشتباهاتی را مرتکب شد که بعدها روشن خواهد شد. 

او در ادامه به آخرین جلسه سی‌دی‌سی و اف‌دی‌ای امریکا در ارتباط با ساخت واکسن‌های کرونا با لحاظ کردن زیرسویه‌های جدید آن اشاره کرده و می‌افزاید: در این جلسه این سؤال مطرح شد که آیا برای واکسن‌های آینده باید زیرسویه‌های BA۴ و BA۵ نیز لحاظ شود یا خیر؟ نظر بهترین واکسن‌شناسان، ویروس‌شناسان و ایمونولوژیست‌ها و اپیدمیولوژیست‌های درگیر با مقوله واکسن و کرونا براین بود که در ماه‌های آینده در واکسن‌های بعدی زیرسویه‌های BA۴ و BA۵نیز لحاظ شود. مسأله دوم، آیا واکسن‌سازهای داخل کشور توان این را دارند که چنین تغییراتی را در واکسن‌های‌شان بدهند یا خیر؟ در جلسه ستاد علمی کرونا در این باره بحث خواهد شد و واکسن‌سازهای داخلی باید اعلام کنند که آیا چنین ظرفیتی را دارند یا خیر؟ البته نظر اغلب متخصصان دنیا بر این است که ممکن است واکسن‌هایی هم که ساخته می‌شوند برای پوشش دادن این سویه‌های جدید هم مناسب نباشند بنا به دلایل بسیار پیچیده علمی، تغییرات بسیار متنوع ویروس کرونا به ویروس کمک می‌کند واکسن گریزی باشد و از سیستم ایمنی ما گریز کند.

 به گفته مختاری؛ آمارها تا امروز به نفع این مسأله است که عفونت یا بیماری که این زیرسویه‌ها ایجاد می‌کنند به‌طور عموم در مجرای تنفسی بالا است در نتیجه زدن واکسن در حال حاضر با سویه‌های جدید را پوشش نمی‌دهد اما چرا تزریق دوز چهارم یا دوز سوم مهم است؟ در آخرین جلسه بزرگان واکسن شناسان جهان و ایمنولوژیست‌ها همه متفق القول بودند که واکسن‌های حاضر از بیماری شدید و بستری در آی‌سی‌یو و مرگ‌و‌میر به‌طور معنی‌دار پیشگیری می‌کنند. این اطلاعات به نفع زدن دوز سوم و چهارم مخصوصاً برای افراد بالای ۵۰ سال، دارای بیماری زمینه‌ای و مادران تمام کادر درمان است.

مختاری درباره کیفیت واکسن‌های موجود برای تزریق دوز چهارم نیز عنوان می‌کند: اولاً که رسانه‌ها باید محتاطانه در این باره اطلاع‌رسانی کنند. واکسن به اندازه کافی و با تاریخ مصرف معتبر در کشور موجود است و هیچ دلیلی ندارد وزارت بهداشت از واکسن‌های تاریخ مصرف گذشته برای دوز چهارم استفاده کند. تیم واکسن مستقر در کمیته واکسن‌سازی روز به روز تمامی واکسن‌هایی را که وارد کشور می‌شوند رصد می‌کنند و اصالت کالا و تاریخ مصرف واکسن‌ها را پایش می‌کنند. از طرفی در همه جلسات کمیته علمی اعلام می‌شود که چند دوز واکسن از کدام نوع و دارای چه تاریخ مصرف در کدام دانشگاه علوم پزشکی موجود است و ما اطلاعات همه اینها را در اختیار داریم.

این عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا در پاسخ به اینکه برای دوز چهارم چه نوع واکسنی باید تزریق شود، عنوان می‌کند: اولاً مطالعات بسیار قوی که انجام شده نشان می‌دهد واکسن‌های موجود در سبد واکسیناسیون کشور واکسن‌های مؤثری هستند و حتی اثربخشی‌شان روی سویه اُمیکرون نیز ثابت شده است. در شرایط فعلی ما نه تنها واکسن‌های غیرفعال شده بلکه واکسن‌های پروتئینی و نوترکیب از جمله اسپایکوژن و پاستوکووک را در سبد واکسیناسیون مان داریم. نمی‌توان گفت که واکسن‌های چینی غیرفعال را نمی‌توان به عنوان دوز سوم یا چهارم تزریق کرد، چرا که مطالعه بسیار جدی در چین نشان داد واکسن‌های غیرفعال یا ضعیف شده با برخی تغییرات گرچه به اندازه فایزر به عنوان دوز اول و دوم کارآمد نبوده‌اند اما در دوزهای بالاتر بسیار خوب عمل می‌کنند.

مختاری با بیان اینکه نباید با نام بردن از اسامی واکسن‌ها باعث ایجاد هرگونه شائبه و تبلیغ شویم، عنوان می‌کند: ستاد ملی مقابله با کرونا هیچ گرایشی به اعلام اسامی نوع واکسن‌ها برای تزریق دوز چهارم ندارد ما حتی به استناد مطالعات علمی توصیه کردیم به دلیل اثربخشی، همه واکسن‌ها می‌توانند به عنوان دوز سوم و چهارم تزریق شوند و ارجحیتی را به واکسن دیگری ندادیم. از طرفی گرایش زیاد به تزریق واکسن آسترازنکا در کشور شکل و شمایل سیاسی پیدا کرده درحالی که آسترازنکا برای زنان زیر ۵۰ سال توصیه نمی‌شود حداقل توصیه ما این است کسانی که سه دوز واکسن نوترکیب زده‌اند برای دوز چهارم به فکر واکسن ضعیف شده یا پروتئینی باشند.