رکورد امام در تألیف کتاب پیش از پیروزی انقلاب/ پنجاه و هفتی‌ها متهم هستند به اینکه کتابخوان بوده‌اند!

مراسم گرامیداشت هفته کتاب و کتابخوانی پیش از ظهر امروز(سه شنبه 24 آبان ماه) با سخنرانی علی کمساری رئیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) و احمد مسجدجامعی وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی در حسینیه جماران برگزار شد.

به گزارش جماران، حجت الاسلام و المسلمین علی کمساری طی سخنانی در این مراسم گفت: در میان همه ابزارها رسانه های فرهنگی، به نظر می رسد علی رغم تولد رسانه های جدید، کتاب همچنان یکی از اثرگذارترین و جدی ترین ابزارهای انتقال فرهنگ و دانش است و شاید زیربنای بسیاری از رسانه های این حوزه باشد. یعنی اگر کتاب نباشد خیلی از ابزارهای دیگر در انتقال پیام عقیم می ماند.

رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) تأکید کرد: علی رغم اینکه ما با بحران فقر دانش یا نظریه مواجه هستیم و اکثر تولیدات جنبه کپی پیدا کرده اما همچنان این ابزار و وسیله جایگاه ارزشمندی دارد و طبیعتا ما هم که یک دستگاه ترویجی، تبلیغی، پژوهشی و اسنادی هستیم باید به قدرت این ابزار تأکید داشته باشیم. در دوره جدید تأکید بر اقدامات روزآمد و ترویجی داریم ولی همچنان پایه کارهای ما کتاب است.

وی یادآور شد: کاری که دوستان در طول این سه دهه در مؤسسه کرده اند و نزدیک به هزار عنوان کتابی که این سال ها در مؤسسه چاپ شده به نظر می رسد سرمایه بسیار مغتنم و مهمی است که ما باید راهکارهایی برای تبدیل اینها به «فرهنگ عمومی» پیدا کنیم. یکی از ضعف های کشور ما «ضعف در مطالعه» است. آمارها امیدوارکننده نیست و در وضع خانواده و دوستانمان می بینیم که اساسا سرانه مطالعه در کشور ما خیلی افت کرده و طبیعی است که وقتی موضوع خاص می شود باید برای اصلاح این وضع تدبیر بیشتری داشته باشیم.

کمساری با تأکید بر اینکه باید اقناعی کار کنیم و رفع تکلیفی کار نکنیم، ادامه داد: اگر «تکلیفی» عمل کنیم تا پای جان باید بمانیم؛ این راهی است که امام به ما یاد داده اند. مسئولیت و مأموریت ما در این شرایط بسیار خطیر است. همه ما دستگاه های فرهنگی، تربیتی و آموزشی به وظیفه خود خوب عمل نکرده ایم؛ اگر خوب عمل کرده بودیم امروز شاهد بحران اجتماعی نبودیم. نشان می دهد چقدر در آموزش های فرهنگی و اخلاقی ضعیف عمل کرده ایم که امروز شاهد این مسائل هستیم؛ فقط مخاطب را مقصر ندانیم.

وی افزود: خروجی کارهای ما این است؛ در حالی که پیامبر یک جامعه بدوی مشحون از بی اخلاقی را تحویل می گیرد و یک جامعه اخلاقی را تحویل می دهد و سلمان و ابوذر را به عرش می رساند. رویکرد پیامبر با جامعه رویکرد پزشک بود و رویکرد پلیس نبود. آیه قرآن می گوید به واسطه خلق رحمانی به او روی آوردند. لذا مردم به عملکرد من نگاه می کنند و به گفتار و نوشتار من نگاه نمی کنند. عملکرد ما چگونه بوده است؟

رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) با اشاره به مسأله حجاب، تأکید کرد: فقط خواسته ایم با رفتار سلبی افراد را به سمت یک ارزش سوق بدهیم. دلیلش این است که از سر رفع تکلیف عمل کرده ایم و اقناعی به مخاطب نگاه نکرده ایم. اگر از این زاویه پیش برویم به این سمت می رویم که گرهی از مخاطب باز شود نه اینکه آمارسازی کنیم. البته ما باید روزآمد عمل کنیم و نباید دل ما به بازنشر خوش باشد. امروز مخاطب ما متفاوت شده است. ظاهرا گاهی وقت ها افراد از خواب بیدار نمی شوند، مگر با یک ضربه؛ باید به روش ها و ابزارهای جدید حتی در حوزه پژوهش و کتاب توجه کنیم.

وی با اشاره به اینکه نگرش به اندیشه امام دو گونه است، اظهار داشت: ما به سمتی برویم که نیاز امروز جامعه ما را جواب بدهد. جامعه وقتی به سمت یک تفکر می رود که درمان یک درد را در آن تفکر ببیند و از سر ذوق صرف نمی رود. به هر حال امام در چهار دهه درد این جامعه را شناخته و تفکر امام پاسخی به آن بوده است. آیا آن درد امروز هم وجود دارد؟ اگر آرمان ها زمانمند هستند، ما باید این درد و درمانش را عرضه کنیم. به نظرم می آید یک قدری ما هم دچار آفت عدم توجه به سلیقه مخاطب هستیم. این هم درست نیست که مقهور فضا شویم اما نباید به سلیقه مخاطب بی توجه باشیم.

کمساری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ویراست جدید صحیفه امام را دوستان مشغول هستند و شاید تا آخر امسال تمام شود و احتمالا سه جلد به صحیفه امام اضافه خواهد شد که شامل اسناد و مدارکی است که بعد از چاپ صحیفه به دست ما رسیده است. کار دیگری که شروع کرده ایم بحث «ویکی امام» است که به صورت مستقل در قم دارد انجام می شود و دانشنامه امام خمینی(س) اساس کار آن خواهد بود.

احمد مسجدجامعی نیز در این مراسم گفت: مرحوم امام بیش از 30 جلد کتاب را تألیف کرده اند و فکر می کنم اگر بررسی شود در طول تاریخ ایران و بسیاری از کشورهای جهان شاید چنین رکوردی را نداشته باشیم؛ البته این مربوط به پیش از انقلاب است و سخنرانی هایی که بعد از انقلاب منتشر شده را شامل نمی شود. مطلبی هم هست که «انقلاب کتاب خوان ها» به عنوان یک صفت منفی برای انقلاب 57 به کار می رود و همین صفت را برای ابتهاج هم می آورند.

وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: اسکندر کتابخانه تخت جمشید را به آتش نکشید و کتاب های آن به کتابخانه اسکندریه منتقل شده است. این سابقه ای که می گویند قبل از اسلام کتاب نبود، همه بی پایه است. هم قبل از اسلام و هم قبل از انقلاب باب کتاب و نویسندگی و اهل علم در این سرزمین تمدن خیز بسیار است. در گزارش یونسکو آمده که ما کتابخانه مفصلی در تخت جمشید داشته ایم. غیر از آن کتابخانه های دیگری بوده و مثلا سندی هست که کتابخانه ای در اصفهان بوده و البته گزارش ما از قرن چهارم است که نویسنده ای در فهرست ابن ندیم آن را ذکر می کند.

وی «کتابخانه» را یک گنجینه مهم دانست و افزود: در دوره ما هم این کتاب و کتابخوانی بسط پیدا کرد و نمی خواهم وارد این بحث شوم که بعد از انقلاب اسلامی چقدر کتابخوانی گسترش پیدا کرده است. کتاب یک وجه آموزشی دارد و برخی از این آموزش ها مربوط به زندگی است. مثلا کتاب نجف دریابندری نشان می دهد که چطور روح ایرانی در غذا نمود پیدا کرده است

مسجد جامعی اظهار داشت: پنجاه و هفتی ها متهم هستند به اینکه کتابخوان بوده اند. اما واقعیت این است که در طول این سال ها کتابخوانی رشد داشته ولی فزاینده نبوده است. آمارهایی که ما داریم در دوره نسلی که برآمده، به رغم اینکه وسایل مختلفی مثل فضای مجازی و رسانه اضافه شده، هیچ کاهشی در فروش کتاب نداشته ایم اما نوع تعریف و فهمشان از کتاب خیلی متفاوت است. مثلا الآن توجه زیادی به کتاب های ادبیات به معنای رمان و داستان می شود.

وی تأکید کرد:  شما رمان و داستان را دست کم نگیرید. رمان به معنای زندگی است و شما در قالب رمان می توانید وضعیتی را بفهمید که در قالب تاریخ نمی توانید بفهمید. مثلا روایت یک رمان از اتفاقات انقلاب اسلامی را ببینید. اتفاقات به قدری به هم پیوسته است که نمی توانید در جای دیگر بخوانید. برای فهم انقلاب کبیر فرانسه همه می گویند باید کتاب ویکتور هوگو را بخوانید و از دل آن چندین نمایشنامه و تئاتر در آمده است.

وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در مؤسسه هم به کتاب های از این دست بیشتر بپردازیم. ما امیدواریم بتوانیم به زمینه هایی که مورد توجه نسل امروز هست در کنار کارهای ارزشمند دیگر بیشتر بپردازیم.

به گزارش خبرنگار جماران، امین عارف نیا، معاون فرهنگی، هنری و ارتباطات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، نیز در این مراسم با گرامیداشت نام، یاد و خاطره علامه طباطبایی، گفت: 41 سال پیش در چنین روزی علامه فقید سید محمدحسین طباطبایی به رحمت خدا رفتند و فردای آن روز حضرت امام در دیدار با خانواده شهدا ارتحال ایشان را ضایعه ای بزرگ برای حوزه علمیه دانست و همان روز اطلاعیه ای از طرف دفتر حضرت امام صادر و در مدرسه عالی شهید مطهری مراسمی با سخنرانی آیت الله خزعلی برگزار شد که نشانه ای از انس و الفت این دو روحانی خوشفکر و روشن ضمیر بود.

وی یادآور شد: این روزها با برخی شبهات پیرامون ترویج اندیشه امام مواجه هستیم مثل اینکه آیا ما در نشر اندیشه حضرت امام به نقطه اشباع رسیده ایم؟ سؤالی است که خیلی ها مخصوصا در مواجهه با مسئولان مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام طرح می کنند که تا چند وقت می خواهید در خصوص امام کتاب منتشر کنید؟

عارف نیا تأکید کرد: من فکر می کنم اتفاقات این روزها روشن ترین پیام را به ما می دهد که نه تنها در نشر اندیشه امام به اشباع نرسیده ایم بلکه با نوعی مظلومیت مواجه هستیم؛ اگر به اشباع رسیده بودیم امروز در معرض این شبهات و تحریف ها قرار نمی گرفتیم. طبیعتا در مواجهه با این شبهات و تحریف ها باید نقش آفرین باشیم و تلاش کنیم سیره عملی امام را با جامعه و اهل علم و عمل در میان بگذاریم.

وی افزود: بالأخره مؤسسه باید در راستای ایفای این رسالت قانونی نقش آفرینی کند و البته حتما باید سلیقه مخاطب را در نظر داشته باشیم. در 34 سالی که این رسالت بر عهده مؤسسه گذاشته شده در این راستا تولیدات متنوع فرهنگی، آفرینش های هنری و پژوهشهای گرانسنگی انجام شده که نشانه ای از همت و تلاش همکاران ما در مؤسسه است. 956 عنوان کتاب در 1246 مجلد در زمینه های مختلف توسط مؤسسه منتشر شده و امسال 19 عنوان اثر جدید در 23 مجلد به زیور طبع آراسته شده است.

معاون فرهنگی، هنری و ارتباطات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) اظهار داشت: طبیعتا باید همه تلاش خودمان را در عرضه آثاری مفید و مخاطب پسند صرف کنیم و در فضای غبارآلودی که سمت و سوی بسیاری از حمله ها و انتقادان به سمت بنیانگذار انقلاب اسلامی هست، نقش خودمان را ایفا کنیم.